نام نویسنده: فاطمه ملکی
اعتماد ملی – گسترش وسایل ارتباطی در دو دهه اخیر انقلاب شگرفی را در تاریخ ارتباطات همه کشورهای دنیا ایجاد کرده و تلفن به عنوان یک وسیله شخصی ارتباطی، ارتباطات همه کشورها را تحت تاثیر خود قرار داده است.
اکنون گسترش استفاده از وسایل ارتباطی از جمله تلفن همراه جزء لاینفک زندگی بشر به شمار می رود و همه دولت ها برای رسیدن به سطح مطلوبی از استفاده از این فناوری نوین تلاش می کنند.
در ایران نیز همزمان با جنبش های سایر کشورها برای توسعه شبکه تلفن همراه، نخستین دوره واگذاری سیم کارت های تلفن همراه در مرداد ماه سال 73 و با دایری 9 هزار و 200 شماره و با استفاده از یکصد و 76 فرستنده و گیرنده در 24 ایستگاه رادیویی در شهر تهران آغاز شد.
این نخستین باری بود که واگذاری سیم کارت های تلفن همراه در کشور آغاز شده بود و جزء اهداف مهم شرکت مخابرات ایران و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که آن روزها به وزارت پست و تلگراف و تلفن معروف بود، قرار گرفت.
در همین راستا، دومین دوره واگذاری سیم کارت های تلفن همراه در سال 74 صورت گرفت و تعداد تلفن های دایری به 15 هزار و 907 شماره افزایش یافت و علاوه بر شهر تهران، شهرهای مشهد، اهواز، تبریز، اصفهان و شیراز نیز تحت پوشش شبکه تلفن همراه کشور قرار گرفتند.
یک سال پس از این نیز یعنی در سال 75، علاوه بر شهرهای یاد شده 28 شهر دیگر به شمار شهرهای تحت پوشش این شبکه افزوده شد و تعداد سیم کارت های واگذار شده در این سال به 59 هزار و 967 شماره افزایش یافت.
چندین دوره دیگر واگذاری سیم کارت های تلفن همراه به متقاضیان که زمانی وسیله ای لوکس و تجملی به شمار می رفت، انجام شد اما به سرعت این وسیله ارتباطی جزء ابزارهای مهم ارتباطی مردم به شمار رفت و تعداد متقاضیان آن نیز افزایش یافت.
بطوریکه در پایان سال 82، این شبکه دارای بیش از سه میلیون و 449 هزار هزار مشترک بود که این تعداد با عملکردی معادل یک میلیون و 630 هزار شماره در سال 83 به پنج میلیون و 75 هزار شماره افزایش یافت.
اکنون بیش از 25 هزار کیلومتر جاده های کشور و یک هزار و 11 شهر کشور تحت پوشش شبکه تلفن همراه کشور قرار گرفته اند و مشترکان می توانند از مزایای آن بیشتر از گذشته بهره ببرند.
در ابتدای برنامه سوم توسعه، ضریب نفوذ تلفن همراه 78/0 بود که با واگذاری چهار میلیون و 590 شماره تلفن همراه در طول این برنامه، ضریب نفوذ تلفن همراه کشور در انتهای این برنامه با رشد 8/934 درصدی به 50/7 افزایش یافت.
در این سال ها، سه استان تهران، اصفهان و یزد در نخستین رتبه ها از نظر ضریب نفوذ قرار داشتند و از نظر عملکرد واگذاری تلفن همراه، استان های تهران، اصفهان و فارس در رتبه نخست قرار داشتند.
ورود اپراتورهای غیردولتی
همزمان با رشد تصاعدی مشترکان اپراتور دولتی شرکت مخابرات، زمزمه هایی مبنی بر راه اندازی اپراتور اعتباری تالیا و اپراتور دوم شبکه تلفن همراه شنیده می شد که سرانجام قرارداد این دو اپراتور با بخش خصوصی امضاء شد تا به شبکه تلفن همراه کشور بپیوندد.
هدف از راه اندازی دو اپراتور غیردولتی تلفن همراه که یکی از آنها نیز اعتباری است، افزایش تعداد مشترکان تلفن هراه و براساس نیازهای متغیر مشترکان بود تا با ایجاد بازار رقابتی میان اپراتورها، کیفیت مطلوبی نیز در خدمات ارایه شده به مشترکان حاصل شود.
مقایسه ضریب نفوذ تلفن همراه سایر کشورها
ضریب نفوذ تلفن همراه در هر کشوری ارتباط مستقیمی با میزان ثروت، توسعه اقتصادی و بازار رقابتی این کشورها دارد که موجب رشد و توسعه شبکه ارتباطی کشورها می شود.
با توجه به رشد چشمگیر تعداد مشترکان تلفن همراه در کشور اما ایران نیز همچون کشورهای سوریه، ایران، یمن و عراق فعالیت زیادی را انجام نداده و زمینه فعالیت برای توسعه زیرساخت های ارتباطی در این کشورها مهیا است.
ورود اپراتورهای غیردولتی و خصوصی به این عرصه موجب می شود تا دامنه فعالیت های مخابراتی در این بخش گسترش یابد و رشد نسبی متقاضیان این وسیله را شاهد باشیم.
این درحالیست که بیش از 90 درصد از شبکه های اصلی تلفن همراه در منطقه خاورمیانه به صورت دولتی اداره می شوند که تمایل سیاستمداران دولتی برای ورود بخش خصوصی به این عرصه موجب ورود سرمایه گذاران خارجی به کشور و ایجاد اپراتور خصوصی تلفن همراه در کشور شده است.
ورود تالیا و توقف آن در ابتدای راه
همزمان با بحث های صورت گرفته درخصوص ورود اپراتورهای غیردولتی تلفن همراه، سرانجام در خرداد ماه سال جاری، شبکه تلفن همراه اعتباری تالیا به صورت رسمی کار خود را آغاز کرد و 675 هزار مشترک تحت پوشش این شبکه قرار گرفتند.
گرچه با آغاز به کار این اپراتور، انحصار شبکه تلفن همراه که تنها در دست شرکت مخابرات ایران بود، شکسته شد اما ارایه خدمات با کیفیت نامطلوب در ابتدای راه موجب تاخیرها و وقفه هایی در کار این اپراتور شد.
تالیا که قرار بود تا پایان سال جاری دو میلیون سیم کارت تلفن همراه را به متقاضیان خود واگذار کند، اکنون به همان عدد 675 هزار اکتفا کرده و گامی را برای افزایش تعداد مشترکان خود تا دو میلیون سیم کارت برنداشته است.
قرار بود در صورت رضایت مشتریان این نوع تلفن همراه، ظرفیت این شبکه تا دو ملیون شماره افزایش یابد که اکنون در همان عدد دو میلیون نیز بحث های زیادی باقی است.
اخیرا مجلس نیز با ابراز نارضایتی از وضعیت شبکه تلفن همراه تالیا یک ماه به وزارت ارتباطات و شرکت تالیا مهلت داد تا اقداماتی را برای بهبود کیفیت سیم کارت اعتباری انجام دهند.
علت این مشکلات ناشی از اجرا نشدن فازبندی های پروژه بود که طبق گفته رییس کمیته مخابرات مجلس ادامه روند این پروژه با کیفیت فعلی اصلا قابل قبول نیست.
امید می رود تلفن های اعتباری تالیا که پاسخگوی نیاز قشر خاصی از جامعه به این وسیله ارتباطی است، هرچه زودتر روند توسعه ای خود را تکمیل کرده و نیاز شتریان خود را پاسخ بگوید.
ایرنسل و حاشیه های جنجالی
ورود اپراتور دوم تلفن همراه به شبکه مخابراتی کشور، بحثی بود که جنجال ها و حاشیه های زیادی را از آغاز مذاکرات با خود به همراه داشت.
ورود و پس از آن به کنار گذاشتن شرکت ترکیه ای ترک سل در این پروژه که بحث های زیادی را به خود به همراه داشت در تاخیر راه اندازی و اجرای این پروژه نقش بسزایی داشت.
وقتی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با مذاکرات فراوان نتوانست با ترک سل به توافق برسد، سرانجام برنده دوم این مناقصه یعنی MTN که متعلق به آفریقای جنوبی است، سرانجام عهده دار اجرای این پروژه شد.
کنسرسیوم ایران سل طبق وعده خود مکلف شده سیم کارت های 150 هزار تومانی را در اختیار مردم قرار دهد که ازاولین روز آغاز واگذاری سیم کارت های خود به مدت یک سال می بایست 3/2 میلیون سیم کارت را در اختیار متقاضیان خود قرار دهد.
طبق وعده های داده شده، این سیم کارت ها از بهار سال آینده وارد بازار خواهد شد و تا قبل از ورود این سیم کارت ها به بازار نمی توان هیچ قضاوتی در مورد عملکرد این اپراتور و کیفیت آن کرد.
افزایش 35 درصدی ضریب نفوذ تلفن همراه
با همه این تفاسیر، باز هم برنده میدان رقابتی ارتباطات سیار کشور، شرکت مخابرات بوده که با همه بی کیفیتی ها و اختلالاتی که هنوز بعد از گذش 10 سال پس از آغاز به کار هنوز مشاهده می شود، توانسته بیش از گذشته بر تعداد مشترکان خود بیفزاید.
ماده 57 برنامه چهارم توسعه، مبنای حرکت شرکت ارتباطات سیار قرار گرفته و براساس تکلیف قانونی که بر عهده وزارت ارتباطات قرارداده شده، می بایست ضریب نفوذ تلفن همراه تا پایان برنامه چهارم به عدد 35 افزایش یابد.
بر این اساس تعدد مشترکین ارتباطات سیار تا پایان سال 88 می بایست به 18 میلیون و یکصد هزار شماره برسد که در حال حاضر تعداد مشترکان تلفن همراه 5/8 ملیلون نفر است و تا پایان سال 88 باید فاصله 9 میلیون و 600 هزار شماره ای کامل شود.
دور جدید واگذاری ها
در همین راست دور جدید ثبت نام سیم کارت های تلفن همراه از روز شنبه اول بهمن ماه آغاز شده و تا 27 بهمن ماه ادامه خواهد داشت.
روز 27 فروردین بهمن ماه سال 85، قرعه کشی سیم کارت های ثبت نامی در این ماه برگزار می شود تا براساس آن اولویت های واگذاری مشخص شود.
در این دوره از واگذاری ها در یک هزار و 15 شهر ثبت نام از متقاضیان سیم کارت های تلفن همراه انجام می شود که چهار شهر جدیدالتاسیس در این دوره به تعداد شهرهای تحت پوشش شبکه افزوده می شود.
تفاوت های ثبت نام این دوره با دوره قبل
مهمترین نکته قابل توجه در ابن دوره از ثبت نام سیم کارت های تلفن همراه می توان به کاهش چشمگیر قیمت ها اشاره کرد بطوریکه در دوره قبل به ازای هر سیم کارت 440 هزار تومات از هر مشترک دریافت می شد اما در این دوره براساس مصوبه شورای اقتصاد قیمت سیم کارت های ثبت نامی 80 هزار تومان کاهش یافته و به قیمت 360 هزا ومان تنزل یافته است.
از امکانات پیش بینی شده در این دوره امکان استرداد فیش ثبت نامی 15 روز بعد از اعلام قرعه کشی است که بر خلاف دوره قبل که مبلغی از از وجوه ثبت نامی کسر می شد، در این دوره کل وجه به متقاضی مسترد می شود و هیچ وجه بابت ثبت نام از وجه پرداخت شده کسر نخواهد شد.
همچنین در این دوره هرکس هر تعداد سیم کارتی که بخواهد می تواند با پر کردن یک فیش بانکی وجه خو را پرداخت کند.
3600 تومان مبلغی است که شرکت ارتباطات سیار در این دوره به عنوان هزینه مستهلک برای متقاضیان درنظر گرفته که در صورت دریافت نکردن سیم کارت خود از اول بهمن 84 تا اول اسفند 85 به ازای هر ماه تاخیر در واگذاری این مبلغ به عنوان مستهلک از محل کارکرد متقاضیان کسر می شود.
توسعه بدون کیفیت
ثبت نام این دوره واگذاری های سیم کارت های ثبت نامی درحالی صورت می گیرد که شبکه تلفن همراه کشور هنوز با اختلالات فراوانی مواجه است.
کیفیت نامطلوب شبکه پس از اعلان ثبت نام ها اعتراض گروه های زیادی را برانگیخت بطوریکه مجلس نیز در این مورد خواستار پاسخگویی وزارت ICT شد.
در همین زمان که وزارت ICT به خواسته خود مبنی بر آغاز ثبت نام ها پافشاری می کرد در مقابل اعتراض های مجلس و مردم قرار گرفت که با همه این احوالات توجهی به این موضوعات نشد و ثبت نام از متقاضیان آغاز شد.
مسوولان امر دلیل آغاز ثبت نام ها را بدون توجه به کیفیت مطلوب شبکه، تنها تکلیف قانونی می دانند که در برنامه چهارم برعهده وزارت ICT قرار داده شده و باید اجرا شود.
“رسول سرائیان” مدیرعامل شرکت ارتباطات سیار، در این ارتباط در نشست خبری که به مناسبت آغاز ثبت نام ها برگزار شد، اعلام کرد: برای انجام تعهدات و واگذاری ها، زیرساخت ها پیش بینی شده و متناسب با طرفیتی که ایجاد شود، تعهدات خود را انجام می دهیم.
در حالیکه همیشه رسم براین است که ابتدا زیرساخت ها فراهم و براساس ظرفیت سازی ها، میزان تعهدات شرکت ها و سازمان ها مشخص می شود تا متقاضیان قربانی زیاده طلبی های دستگاه های ذیربط نشوند.
و این در حالیست که ظرفیت خالی براس توسعه شبکه تلفن همراه پایتخت که مشکلات ویژه ای را در مقایسه با سایر شهرها دارد، وجود ندارد و قرار است همزمان با بهبود شبکه ظرفیت سازی نیز صورت گیرد تا جوابگوی متقاضیان باشد.
SMS در بحران
ارایه خدمات ارزش افزوده از جمله امکاناتی است که شرکت مخابرات هر کشوری به عنوان خدمات ویژه در اختیار مشتریا خود قرار می دهد.
از جمله خدمات ارزش افزوده ای که شرکت مخابرات ایران در اختیار مشتریان خود قرار داده و با استقبال زیادی مواجه است، سرویس پیام کوتاه (SMS) است که به دلیل ظرفیت محدود شبکه در اختیار همه متقاضیان نیز قرار نگرفته است.
SMS در ایران همواره با اختلالات زیادی روبرو است بطوریکه در ایام خاصی از سال به طور کامل دگرگون می شود و امکان تبادل هرگونه پیام کوتاهی را از مشتریان سلب می کند.
از آنجا که طراحی شبکه براساس طراحی بهینه است وقتی حجم ترافیک پیام از حد خاصی عبور می کند شبکه ارتباطی را دچار اختلال می کند و این نیز به سایر موارد که بی کیفیتی شبکه را شامل می شود، می افزاید.
شبکه تلفن همراه نیازمند جانی تازه
با همه این تفاسیر، اکنون که مسوولان مخابراتی مجدانه کار واگذاری دور جدیدی از ثبت نام ها را آغاز کرده اند می بایست به زیرساخت ها بیش از پیش توجه داشته باشند تا با این دوره از واگذاری ها که بر حجم ترافیک شبکه افزوده می شود، حجم اختلالات شبکه افزایش نیابد و مشترکان را بیش از پیش دچار سردرگمی نکند.
امید می رود با همکاری شرکت مخابرات ایران دو اپراتور دیگر تلفن همراه در کشور نیز جان تازه ای بیابند و نیاز مردمان ایت آب و خاک را که در استفاده از هرگونه وسیله ارتباطی در مقایسه با سایر کشورها عقب ترند، یاری کنند.
