شرق – از روزهاي كه براي دريافت چند ساعت اينترنت بايد فرم‌هاي عريض و طويلي را پر مي‌كرديم و در كنار آن عكس و فتوكپي شناسنامه را نيز ارايه مي‌داديم سالها مي‌گذرد. اين روزها تهيه چند ساعت كارت اينترنت از خريد پفك نمكي نيز آسانتر است.
شركت‌هاي خدمات دهنده اينترنت در رقابت تنگاتنگ با يكديگر هر روز به خدمات رساني خود ويژگي‌هاي خاصي اضافه مي‌كنند, ويژگي‌هاي چون قرعه‌كشي و اهداي جوايز نفيس بين كاربراني كه اشتراك دارند, ارسال اينترنت رايگان براي تبريك تولد و دهها ويژگي برتر ديگر اما همه اين ويژگي‌ها, خاص شركت‌هاي معتبر و نام آشناي اين عرصه است كه ساليان طولاني در اين زمينه فعاليت داشته‌اند و اكثر اوقات كاربران با آشناي كامل سراغ چنين شركت‌هاي خدمات دهنده اينترنتي مي‌روند. در مقابل شركت‌هاي گمنامي هستند كه مبادرت به ارايه كارت اينترنت مي‌كنند كه حتي در الفباي ابتداي خود, يعني جلب رضايت مشتري مانده‌اند.
مشتري‌هاي كه به علت عدم آگاهي و شناخت لازم از چنين كارتهاي استفاده مي‌كنند. كارتهاي كه به راحتي در هر بقالي و كيوسك روزنامه‌فروشي قابل به دسترسي است.
به هر حال قصه كارتهاي اينترنتي به همين جا ختم نمي‌شود چرا كه به خاطر شكايات بسياري از مردم از توليد كنندگان چنين كارتهاي كه گاهي اوقات پس از تحقيق و بررسي تقلبي بودن آنها محرز ميشد. فصل ديگري بر قصه كارتهاي اينترنتي گشوده شد. فصلي كه در سرآغاز آن, نام هولوگرام دار شدن كارتهاي اينترنتي به چشم مي‌خورد.
قصه از كجا شروع شد
طرح ساماندهي كارتهاي اينترنتي و استفاده از برچسب هولوگرام دار به نوعي كيفيت خدمات شركت‌هاي اينترنتي را تضمين مي‌كند. به اين صورت كه با وارد شدن كارتهاي هولوگرام دار به بازار از اين به بعد كاربران مي‌توانند با خيال راحت اقدام به خريد كارت كنند و مطمئن باشند در صورت بروز هر گونه مشكلي پاسخگويي وجود دارد. اما متاسفانه بايد گفت همين نشان كوچك كه قرار است مشكلات استفاده كنندگان از كارتهاي اينترنتي را بكاهد به نوعي مشكلاتي را در ميان مراجع صنفي اين حوزه به وجود آورده است.
تا آنجا كه هر صنف خود را جزو اولين مرجع رسمي براي ارايه اين طرح مي‌داند. به عنوان نمونه گفته ميشود انجمن شركت‌هاي انفورماتيك جزو اولين صنفي است كه در خصوص ساماندهي كارتهاي اينترنتي اقداماتي صورت داده است, اما از طرف ديگر گفته ميشود طرح مشابهي با نام ساماندهي و ارائه برچسب تضمين كيفيت توسط دفتر امور اجرايي وزارت آي سي تي با مشاوره و اجرا انجمن شركت‌هاي اينترنتي نيز در همان زمان كيلد شروع به كار خود را زده است. در اين باره عليرضا علمي دبير انجمن آي اس پي‌ها مي گويد: به هيچ عنوان اهميت ندارد كه چه كسي كار را آغاز كرده است.
هر انجمن مرتبط با اين موضوع مي‌تواند در زمينه هولوگرام كردن نقش داشته باشد و كسي نمي‌تواند يك استاندارد خاص اعلام كرده و بگوئيد كه همه بايد از آن پيروي كنند چرا كه از نظر قانون در اين زمينه بايدي وجود ندارد و اگر مجلس و هيات وزيران قانوني را تصويب كنند و طبق آن انجمن يا صنف خاصي مشخص شود دراين صورت مسئله به طور كامل تغيير مي‌كند.دبير انجمن آي اس پي‌ها در ادامه مي‌افزايد: ساماندهي كارتهاي اينترنتي از آنجا آغاز شد كه در اين خصوص تخلفاتي شگل گرفته بود به همين خاطر براي رفع اين تخلفات و شكايات مردمي اين مسئله با جديت دنبال شد و در اين ميان افراد زيادي به دلايلي چون منافع مالي, خارج كردن رقبا از حيطه رقابت خود را براي پيگيري اين مسئله محق مي‌دانستند اما بودند عده‌اي كه تنها از سر دلسوزي و تنها براي قانوني كردن كار و به نوعي براي اجراي عدالت ميان توليد كننده و مصرف كننده پا به اين ميدان گذاشته بودند.
گرچه با توضيحات دبير انجمن آي اس پي‌ها مشخص شد كه چندان مهم نيست كه چه صنفي طرح ساماندهي كارتهاي اينترنتي را آغاز كرده است و مهم آن ات كه اين طرح با موفقعيت به اجرا در‌ايد اما به نظر ميرسد جواب دادن دقيق به آن حداقل تاريخچه اين حركت را براي خوانندگان روشن مي‌كند. به همين علت علمي در پاسخ به اين سئوال كه طرح ساماندهي كارتهاي اينترنتي زائد فكر كدام انجمن است مي‌گويد: براي پاسخ دادن به اين سئوال بايد كمي به عقب برگرديم در ابتدا بايد ببينم قانون در مورد اين مسئله چه حكمي داده است آيا وظيفه اين كار را به عهده گروه خاصي قرار داده است و از همه مهمتر بايد به اين نكته دقت داشته باشيم كه آيا اصلا در اين باره قانون وجود دارد يا نه, پس از طرح اين موضوع بايد بگويم چون مسئله ساماندهي كارتهاي اينترنتي يك موضوع نويني است قانوني در اين باره وجود ندارد. اما از آنجا كه انجمن آي اس پي‌ها به عنوان تنها مرجع صنف اين حوزه به شمار مي‌آيد اقدام به طرح رتبه بندي اي اس پي‌ها كرد.
طرحي كه طبق آن به صورت هفتگي و به طور اتوماتيك و بر طبق پارامترهاي چون سرعت بالا, عدم اشغالي مكرر, پشتيباني دقيق و… در ساعات مختلف هر آي اس پي كنترل ميشود و نسبت به پارامترهاي موجود در هر زمينه در جدول خاصي به آن نمره تعلق مي‌گيرد و اين نمره‌ها در جدول ليست و طبق آن آي اس پي برتر شناخته ميشود . اين رتبه بندي هر هفته به خاطر رقابت تنگاتنگ بين شركتها مرتبا در حال تغيير است به اين صورت كه اگر آي اس پي در يك هفته رتبه اول را كسب كرده است شايد در هفته بعد رتبه پنجم يا ششم را كسب كند. اين جدول يك ماخذ خوب براي مصرف‌ككنندگان به شمار مي‌آيد كه بنا به رتبه و امتياز, آي اس پي خود را از انتخاب كند.
علمي در ادامه مي‌افزايد: به هرحال انجمن آي اس پي‌ها تقريبا از يكسال پيش با وزارت ارتباطات يك طرح مشتركي را آغاز كرد يعني همان طرح رتبه بندي آي اس پي‌ها كه بودجه‌اي در حدود 40 ميليون تومان نيز براي آن در نظر گرفته شده بود كه نصف اين بودجه را انجمن دريافت كرده است و تقريبا برنامه آن نوشته شده و مدارك موجود صحت گفته‌هاي ما را ثابت مي‌كند و بايد بگويم طرح هولوگرام دار كرد كارتهاي اينترنتي بخش كوچكي از اين طرح بزرگ محسوب ميشد و به نظر من طرح رتبه بندي آي اس پي‌ها يك طرح گسترده و جامع‌تر است كه طبق آن به آي اس پي رتبه و درجه داده ميشود.
در حاليكه هولوگرام تنها تضمين مي‌كند كه كيفيت آي اس پي خوب است. در حال حاضر گرچه طرح رتبه بندي آي اس پي‌ها به خاطر بعضي از مشكلات كمي به تعويق افتاده است اما با اين حال مراحل تدوين خود را پشت سر مي‌گذارد.
به دنبال ريش سفيد
كارتهاي هولوگرام دار به نوعي كيفيت خدمات شركت‌هاي اينترنتي را تضمين مي‌كند اما استاندارد اين تضمين توسط چه كسي تعيين ميشود يا به عبارتي متولي اصلي اين طرح بعد از فراز و نشيب‌هاي بسيار بر عهده كدام مرجع قرار دارد.
عليرضا علمي در اين باره مي‌گويد: در حال حاضر طبق قوانين جاري كشور, در اين حوزه وزارت ارتباطات محق است كه روند اين كار را تحت نظارت داشته باشد و قابل به ذكر است كه وزارت ارتباطات در دورن خود شوراي به نام شوراي عالي فناوري اطلاعات را جاي داده است كه عملا اين شورا, متولي آي تي در كشور است كه اخيرا اعلام شده است كه شوراهاي موازي با اين شورا جمع‌اوري مي‌شوند. در مورد بحث ساماندهي كارتهاي اينترنتي شوراي عالي فناوري اطلاعات در تيرماه يك مصوبه را به اجرا گذاشت كه طبق آن كميته‌اي شامل سازمان تنظيم مقررات به نوان چارچوب به همراه انجمن آي اس پي‌ها تحت عنوان كارشناس تيم و معاونت اي تي اين وزارتخانه, مسئول تدوين رسيدگي به طرح ساماندهي كارتهاي اينترنتي را بر عهده گرفتند.
علمي در پاسخ به اين سوال كه چرا با وجود آنكه در اين كميته نامي از انجمن انفورماتيك به ميان نيامده اما اين انجمن همچنان پيگير مسئله ساماندهي كارتهاي اينترنتي است مي‌گويد: حوزه اينترنت يك حوزه نوين و نوپاست و هر كس بنا به مصالحه‌اي خودش را متولي مي‌داند. اگر در اين كميته از انجمن آي اس پي‌ها به عنوان كارشناس تيم ياد شده است به اين علت است كه اين مسئله صددرصد به حوزه كاري انجمن ارتباط دارد.
به عنوان نمونه اگر از انجمن بخواهند در كميته‌اي قرار بگيرد كه كارش نظارت بر عملكرد نرم‌افزارهاي باشد بايد به عنوان دبير انجمن بگويم اين مسئله از حيطه كاري و قانوني انجمن خارج است. اما با تمامي اين مسائل ذكر اين نكته ضروري است كه ما مشكلي با انجمن شركت‌هاي انفورماتيك در خصوص هولوگرام دار كردن كارتهاي اينترنتي نداريم و هيچ‌گاه مانع آنها نخواهيم شد.
در مورد طرح ساماندهي كارتهاي اينترنتي محسن پازري مديركل دفتر امور اجرايي فناوري اطلاعات وزارت ارتباطات در اظهارنظري عنوان كرده است كه, طرح ساماندهي وضعيت ارائه اينترنت و كارتهاي اينترنتي در كشور در وزار ارتباطات در حال پيگيري است و اين طرح تنها به كارتهاي اينترنت محدود نيست, بلكه طرحي جامع و در برگيرنده تمام مباحث مطرح در اين حوزه را شامل ميشود. وي در ادامه مي‌افزايد: رويه نظارت اين طرح شامل مجوزهاي اوليه، نظارت بر نحوه‌ي ارائه سرويس، دريافت شكايات، كنترل كيفيت و سرويس شركتها است تا به عنوان مثال در صورت بي‌نام و نشان بودن كارت‌ها،پيگيري و برخوردهاي لازم صورت گيرد. پازري با بيان اين كه طرح هولوگرام كارتهاي اينترنتي يكي از استانداردهاي مطرح در راستاي انجام نظارت و ساماندهي است اظهار داشت: در اين زمينه اختلاف نظراتي ميان مراجع صنفي اين حوزه وجو دارد اما اصل موضوع از جانب همه مورد قبول است اما نهايتا وزارت ارتباطات به عنوان نهاد مسوول مراحل نظارتي را پيگيري خواهد كرد.
نابساماني در طرح ساماندهي
گرچه در كميته مسئول پيگيري طرح ساماندهي كارتهاي اينترنتي نامي از انجمن شركت‌هاي انفورماتيك به ميان نيامده است.اما با اين حال عليرضا علمي دبير انجمن آي اس پي‌ها مي‌گويد ما مشكلي با انجمن شركت‌هاي انفورماتيك در خصوص هولوگرام دار كردن كارتهاي اينترنتي نداريم و هيچ‌گاه مانع آنها نخواهيم شد.
از سوي ديگرخداورديان دبير كميته اينترنت انجمن شركت‌هاي انفورماتيك نيز در اظهار نظري مي‌گويد: شركتها از طرف هيچ مرجعي مكلف نشده‌اند كه صرفا از يك انجمن تائيديه كيفيت را دريافت كنند و انجمن شركت‌هاي انفورماتيك هيچ مشكلي با اجراي طرح از سوي انجمن آي اس پي‌ها ندارد. پس از بررسي اظهار نظر اين دوم فرد مسئول اين سوال مطرح ميشود كه اختلافات پيش آمده طي هفته‌هاي گذشته بين اين دو انجمن از كجا منشا گرفته است و براي يافتن پاسخ بهترين راه خواندن اظهار نظر بازرس اتحاديه توزيع‌كنندگان جرايد كشور است.
عليرضا اسماعيلي با بيان اين كه از اول آبان ماه سال جاري هر كيوسكي كه محصولات اينترنتي را بدون هولوگرام انجمن شركت‌هاي انفورماتيك در شهر تهران به فروش رساند از طرف ادره اماكن پلمپ ميشود در ادامه مي‌گويد: ” ما براي تعيين حداقل كيفيت محصولات اينترنتي، انجمن شركت‌هاي انفورماتيك را به عنوان كارشناس انتخاب كرديم. چرا كه اين انجمن به عنوان كارشناس حداقل استاندارد را براي محصولات اينترنتي تعيين كرده و با مذاكراتي كه با آنها داشتيم شركت‌هايي كه كارتهاي آنها با هولوگرام انجمن انفورماتيك در كيوسك‌هاي روزنامه فروشي توزيع ميشود بايد مبلغ 6500 تومان هر شش ماه يك بار به عنوان هزينه توزيع و نظارت به اتحاديه‌ي توزيع كنندگان جرايد پرداخت كنند.
بازرس اتحاديه توزيع‌كنندگان جرايد كشور در ادامه مي‌افزايد: ما كاري به بازار ي فعاليت شركتها و انجمن‌هاي ديگر اينترنتي نداريم اما كيوسك‌هايي كه كارتهاي اينترنتي را بدون هولوگرام انجمن انفورماتيك توزيع كنند، از طرف اداره اماكن پلمپ مي‌شوند. بايد گفت اگر فعاليت ما غيرقانوني بود اداره اماكن و انجمن شركت‌هاي انفورماتيك تمايلي به همكاري با ما پيدا نمي‌كردند به همين علت كيوسك‌ها وظيفه دارند تنها، هولوگرام انجمن انفورماتيك را توزيع كنند و اين امر كاملا قانوني است“.
به هر حال اين اظهار نظرها رفته رفته طرح ساماندهي كارتهاي اينترنتي را به نابساماني كشاند و باعث شد بعضي از مسئولين به چنين اظهار نظرهاي عكس‌العمل نشان دهند. يكي از همين عكس‌العمل‌ها مربوط به مديركل دفتر امور اجراي فناوري اطلاعات است. محسن پازري با بيان اينكه در مورد طرح مباحثي از سوي اتحاديه توزيع كنندگان جرايد مبني بر اين كه صرفا نسبت به توزيع كارتهاي اينترنت با هولوگرام تاييد شده از سوي انجمني خاص اقدام خواهد كرد مي‌افزايد: شركت‌هاي اي اس پي به عنوان عوامل اجرايي درگير اين كار هستند و بايد پاسخگو باشند اما توزيع كنندگان جرايد تنها مرجع توزيع كننده كارتهاي اينترنتي نبوده و فاقد وجه قانوني در اين موضوع هستند.
عليرضا علمي دبيرانجمن آي اس پي‌ها فرد ديگري است كه در مقابل چنين اظهار نظري واكنش نشان مي‌ده, او اعتقاد دارد اتحاديه فروشندگان جرايد تنها مي‌تواند به مشتريان در خصوص خريد كارت‌ها و نوع آنها پيشنهاد دهد اما از فروش كارتهاي داراي هولوگرام انجمن آي اس پي‌ها نمي‌تواند جلوگيري كند. وي در ادامه مي‌افزايد:اين اتحاديه نمي‌تواند در مسايل مربوط به ساماندهي بازار اينترنت و مسايل مرتبط به آن دخالت كند.
زيرا متولي آي تي در كشور مشخص است. به هر حال من به عنوان دبير انجمن آي اس پي‌ها در مقابل چنين موضع‌گيري‌هاي عجولانه مجبور به ارايه شكوائيه به وزارت بازرگاني شدم و احساس ميكنم با اين شكوائيه باعث شود رئيس اين اتحاديه حذف شود چون اين افراد به خاطر مسائل مالي در كاري وارد شده‌اند كه از نظر ما قانوني نيست .
تسليم سرنوشت
شركت‌هاي خدمات دهنده اينترنتي كه داري مجوز فعاليت هستند در صورت نام نويسي به آنها هولوگرام تعلق مي‌گيرد و كارتهاي هولوگرام از هفته آينده در تهران و كرج در دسترس مصرف‌كنندگان قرارمي‌گيرد. خريداران با دو كارت روبه هستند كارتهاي نوع اول كه طرح استاندارد آن توسط انجمن آي اس پي‌ها تعيين شده ولي بر روي آنها اثري از آرم انجمن به چشم نمي‌خورد بلكه تنها آدرس اينترنتي انجمن بر روي آن حك شده آنهم براي مراجعه در صورت بروز هر گونه مشكلي, اما كارتهاي دسته دوم همان كارتهاي معروفي است كه اتحاديه توزيع كنندگان و فروشندگان جرايد بر روي آنها تبليغات فراوان انجام داده است. كارتهاي كه آرم انجمن شركت‌هاي انفورماتيك بر روي آنها نقش بسته است.
به هر حال ساماندهي كارتهاي اينترنت كاري است كه بايد مدت‌ها بيش روي آن فكري صورت ميگرفت كاري كه نمونه مشابهي در دنيا ندارد چرا كه شايد ايران جزو تنها كشورهاي باشد كه هنوز براي استفاده از اينترنت در آن كارت به فروش ميرسد. اينك كارت‌ها ساماندهي شدن اما هنوز خريداران بر سر دوراهي انتخاب سرگردان هستند چه تفاوتي ميان اين دو كارت وجود دارد و براي از بين بردن اين دو دستگي نمي‌توان كاري انجام داد. علمي در اين باره مي‌گويد: ” در حال حاضر نمي‌توان كاري انجام داد ما مذاكرات فرواني انجام داديم و خواستيم طرح را در يك قالب ارايه دهيم اما متاسفانه به دلايلي مذاكرات به نتيجه نرسيد. آنها مي‌خواستند حتما بر روي كارت آرام انجمن خودشان قيد شود و ما به دنبال اين كارها نبوده و نيستيم تنها هدفمان ايجاد بازاري مناسب براي مصرف‌كنندگان بود“.
بعد از فراز و نشيب‌هاي بسيار گويا همه تسليم شرايط فعلي شده‌اند اما هنوز سوالي بي‌پاسخ مانده است تكليف خريداران در ميان اين دو انتخاب چيست سوالي كه دبير انجمن آي اس پي‌ها به آن ,اينگونه پاسخ ميدهد:” مردم در زمان خريد بايد دقت داشته باشند و اگر دقت نكردند كاري از دست ما ساخته نيست“.
