شرق – شايد بسيارى نمى دانند كه درست در روزهايى كه انتخابات رياست جمهورى به اوج خود رسيده بود نمايشگاهى در محل دائمى نمايشگاه ها برپا شد كه حداقل طى دوره هاى اخير عنوان بزرگ ترين رويداد نمايشگاهى فناورى اطلاعات را با خود به همراه داشت. يازدهمين نمايشگاه كامپيوتر، الكترونيك و تجارت الكترونيكى كه نام بين المللى را نيز بر دوش خود مى كشد طى ماه هاى اخير از مشهورترين نمايشگاه هاى كامپيوتر ايران به جنجال برانگيزترين رويداد آى تى بدل شد و حتى كار به زندانى شدن يك روزه مدير الكامپ دهم انجاميد.
اما شايد آخرين نمايشگاه رگزار شده دولت خاتمى را بتوان نوعى بازگشت به گذشته نيز تلقى كرد؛ با وجود حضور حدود ۳۰۰ شركت در نمايشگاه الكامپ امسال كمتر نشانى از حضور پررنگ گذشته در نمايشگاه امسال مى شد يافت.
• بزرگترين تحريم
در حدود ۱۲۰ روز قبل به دعوت وزير بازرگانى جلسه اى با حضور دبير شوراى عالى اطلاع رسانى و نمايندگان انجمن شركت هاى انفورماتيك برگزار شد تا طى آن به موضوع اختلافات موجود ميان آنها و شركت سهامى نمايشگاه هاى بين المللى رسيدگى شود. موضوع دستگيرى رئيس هيات مديره انجمن شركت هاى انفورماتيك مدت كوتاهى پس از برگزارى الكامپ دهم در واقع آغاز كدورت ها بود كه تا تحريم نماشگاه و نامه اعتراض به رئيس جمهور نيز پيش رفت. هر چند انجمن شركت هاى انفورماتيك سال هاى دور نيز تنها به عنوان يك نهاد صنفى قدرتمند صرفاً در كنار مجرى نمايشگاه قرار گرفته بود اما طى دو دوره اخير آن با توافقاتى كه انجام داده بود توانست مسئوليت برگزارى آن را نيز به دست بياورد. طى دو دوره اخير با واگذارى مجرى گرى نمايشگاه عملاً تفاوت هاى ويژه اى در نوع برگزارى نمايشگاه احساس شد. مهم ترين تفاوت در شكل و شيوه ثبت نام از شركت كنندگان بود موضوعى كه پيش از اين باعث بروز بسيارى از اختلاف ها ميان برگزار كنندگان و شركت كنندگان مى شد. شركت كنندگان معتقد بودند كه در روند واگذارى كان غرفه ها برخى روابط باعث مى شود تا برخى شركت ها مكان هاى مناسب ترى را كه بيشتر در معرض ديد بازديدكنندگان است به دست بياورند، در حالى كه برخى ديگر مجبورند به ايجاد غرفه در مكان هاى مهجور و كم بازديد اكتفا كنند.الكامپ هاى نهم و دهم فرصتى براى تغيير شيوه قديم انتقادآميز واگذارى غرفه ها بود به طورى كه با فراهم كردن امكانات آن لاين شركت ها مى توانستند از روى اينترنت مكان مورد نظر خود را براساس اولويت ثبت نام انتخاب و اجاره كنند. در الكامپ يازدهم اما به شيوه دو دوره قبل عمل نشد و بار ديگر انتخاب جاى غرفه ها به سليقه برگزاركنندگان واگذار شد.
در واقع الكامپ يازدهم تى سايتى كه در دوره هاى اخير براى اطلاع رسانى و ارتباط با شركت كنندگان مورد استفاده قرار مى گرفت را عملاً در اختيار نداشت و ترجيح داد به شيوه هاى سنتى با شركت كنندگان ارتباط برقرار كند.به رغم همه تلاش هايى كه طى ماه هاى گذشته براى كاهش اختلاف ميان انجمن شركت هاى انفورماتيك و شركت سهامى نمايشگاه هاى بين المللى صورت گرفت چنين اتفاقى نيفتاد و سرانجام اين نمايشگاه بدون حضور اين نهاد صنفى برگزار شد. در هنگام ثبت نام از شركت كنندگان مسئولان انجمن شركت هاى انفورماتيك با ارائه آمارى اعلام كردند كه تنها چند شركت از اعضاى اين انجمن در نمايشگاه حضور دارند در حالى كه اين تعداد در دوره قبل به بيش از ۳۰۰ شركت مى رسيد. در واقع آنها تحريم را بهترين برخورد با الكامپ يازدهم مى دانستند.
•يك بدشانسى
مسئولان شركت نمايشگاهى پس از بحث ها و مذاكرات مختلف سرانجام تصميم به برگزارى الكامپ گرفتند اما محدوديت اصلى آنها فرصت ناكافى براى تبليغ و جذب شركت كنندگان بود. از طرف ديگر پايان يافتن دوره مسئوليت دولت فعلى نيز دست آنان را براى انتخاب زمان مناسب براى برگزارى الكامپ بست.برگزارى نمايشگاه همزمان با انتخابات شايد از پيش هم ناموفق بودن آن را اعلام مى كرد با اين وجود انتخاب زمان با يك بدشانسى ديگر نيز تكميل شد و آن كشيده شدن انتخابات به ور دوم بود. در واقع مسئولان الكامپ يازدهم روى پايان يافتن انتخابات در ۲۷ خرداد حساب كرده بودند در حالى كه با كشيده شدن انتخابات به دور دوم عملاً فقط نمايشگاه فقط يك روز پس از پايان انتخابات ادامه يافت در حالى كه همان يك روز نيز پربازديدترين روز نمايشگاه لقب گرفت.
آغاز تابستان و نزديكى به زمان كنكور نيز مشكل ديگرى بود كه باعث شد تا نمايشگاه از سوى جوانان با استقبال روبه رو نشود. البته در اين ميان شايد بتوان مهم ترين مشكل را در اين زمينه به گردن نبود تبليغات انداخت؛ موضوعى كه حداقل طى دو دوره گذشته به شكل گسترده اى باعث جلب توجه همگان به الكامپ شده بود.در مقابل لبته كاهش هزينه غرفه ها به مترى ۱۷ هزار تومان يك مزيت عمده براى افزايش تعداد بيشترى از شركت هاى كوچك بود. در غياب شركت هاى بزرگ كه سال هاى قبل بيشترين توجه را در الكامپ به خود اختصاص داده بودند به نظر مى رسيد الكامپ امسال، سال شركت هاى كوچكتر بود به طورى كه با كاهش قيمت غرفه ها و فضاى ايجاد شده از غيبت شركت هاى بزرگ بسيارى از شركت هاى كوچك تمايل خود را براى شركت در اين نمايشگاه نشان دادند.اما شايد اگر براى الكامپ امسال بتوان يك مزيت هم در نظر گرفت حضور نسبتاً پررنگ شركت هاى نرم افزارى در اين نمايشگاه بود. در حالى كه الكامپ هاى قبلى را شركت هاى سخت افزارى كاملاً به تسخير خود درآورده بودند به نظر مى رسيد غيبت آنها كاملاً براى شركت هاى نرم افزارى _ خصوصاً نرم افزارهاى كاربردى- را مجاب كرده بود كه در اين نمايشگاه به عرضه محصولات خود بپردازند. در واقع يكى از انتقادهايى كه از نمايشگاه الكامپ دوره قبل شده بود عدم حضور شركت هاى نرم افزارى بود.
البته در كنار اين دسته از شركت هاى نرم افزارى، فروش نرم افزارهاى قفل شكسته و سى دى هاى بازارى هك و كرك و… هم وجود داشت كه اين نقطه مشترك همه الكامپ هاست، در نمايشگاه امسال هم مى شد چنين سى دى هايى را به راحتى از غرفه ها خريدارى كرد.
• سال كوچكترها
الكامپ يازدهم در فضايى بالغ بر ۲۴ هزار متر مربع برگزار شد و در آن ۲۹۰ شركت داخلى و به گفته مسئولان نمايشگاه ۴۰ شركت خارجى حضور داشتند. به رغم آنكه در روزهاى نخست تعداد بازديدكنندگان الكامپ بسيار اندك بود اما به تدريج تا روز پايانى بر آن افزوده شد.
يك كارشناس كامپيوتر غرفه دار اين نمايشگاه معتقد بود: به نظر مى رسد الكامپ اين دوره با دوره هاى قبل قابل مقايسه نيست اما به هر حال به نظرم يك شكست هم به نظر نمى رسيد چون حضور ۳۰۰ شركت در نمايشگاه عملاً آن را تا اندازه اى برجسته كرده بود. البته امكانات الكامپ قبلى خيلى بيشتر بود؛ مثلاً وجود اينترنت بى سيم براى همه شركت كنندگان و بازديدكننده ها و يا امكان بت نام آن لاين در سايت نمايشگاه كه تجربه خوبى بود و اى كاش در اين دوره هم دنبال مى شد.
يك غرفه دار ديگر هم معتقد است از شركت در اين نمايشگاه بازده متوسطى دريافت كرده است. به گفته وى الكامپ سال گذشته با تبليغ مناسبى كه انجام داده بود مورد توجه بسيارى از فعالان اين عرصه و علاقه مندان قرار گرفت اما موضوع انتخابات و فصل گرما عملاً به كاهش بازديدكنندگان اين دوره منجر شد.وى اضافه مى كند: اين الكامپ در واقع الكامپ شركت هاى كوچك بود كه نمى توانستند در نمايشگاهى چون نمايشگاه هاى گذشته و در مقايسه با شركت هاى بزرگ چندان عرض اندام كنند اما امسال در غياب شركت هاى بزرگ آنها وانستند بازديدكنندگان بيشترى را به سمت خود جلب كنند.از نگاه بازديد كنندگان نيز الكامپ اين دوره خيلى ساده و خلاصه شده بود.
غرفه آرايى ها چندان پرخرج نبود و بسيارى از غرفه ها به ارائه محصولات در همان غرفه هاى ساده تحويل داده شده قناعت كرده بودند. با اين وجود بسيارى از آنها اذعان مى كردند كه از وجود برگزارى الكامپ به شكلى تصادفى مطلع شده اند. افتتاح نمايشگاه گذشته توسط رئيس جمهور و بازديد حداقل شش عضو كابينه از الكامپ نيز در واقع مزيت ديگرى بود كه نمى شد از نمايشگاه امسال انتظار داشت، حتى غرفه دولت الكترونيك كه سال گذشته با تلاش شوراى عالى اطلاع رسانى بيش از چه دستگاه دولتى را به معرفى خدمات و سرويس هاى مرتبط با فناورى اطلاعات واداشته بود در نمايشگاه امسال صرفاً با حضور خود وزارت بازرگانى (كه به نوعى متولى گرى نمايشگاه را بر عهده داشت) و يكى دو بانك دولتى چيزى براى عرضه و نمايش وجود داشت و عملاً گستردگى دوره قبل را نداشت البته در اين ميان مى توان نزديكى به پايان گرفتن مدت خدمت دولت فعلى را در نظر گرفت كه عملاً وضعيت بلاتكليفى را براى بسيارى از نهادهاى دولتى ايجاد كرده به طورى كه شركت در نمايشگاهى از نوع الكامپ ديگر و عرضه خدمات و تلاش هاى انجام شده در اين عرصه ديگر يك اولويت به شمار نمى آيد.
•عدم برنامه ريزى
ذشته از تفاوت هايى كه ناشى از نوع برگزارى و تفاوت سليقه و مديريت برگزار كنندگان است الكامپ و نمايشگاه هاى كامپيوتر در ايران از برخى معضلات عميق ديگرى نيز رنج مى برند. هر چند در اين دوره و دوره هاى گذشته برگزار كنندگان تلاش كرده اند تا حضور برخى نمايندگان ايرانى شركت هاى خارجى را به حساب شركت خارجى ها در نمايشگاه و اعتبار بخشيدن به عنوان بين المللى آن بگذارند اما در واقع همه مى دانند كه هنوز شركت هاى خارجى روى حضور در نمايشگاهى بين المللى در ايران بسيار تامل مى كنند.شايد مهم ترين دليل عدم حضور شركت هاى خارجى عدم برنامه ريزى براى نمايشگاه هاى ايران باشد چراكه بازا ايران از قابليت ها و ظرفيت هاى بسيار مناسبى براى فعاليت شركت هاى كامپيوترى برخوردار است.
در واقع نمايشگاهى كه هنوز زمان برگزارى آن از يكى دو ماه قبل مشخص نيست و بين متوليان آن بر سر تفاوت ارزى – ريالى غرفه ها بحث فراوانى وجود دارد و رئيس نمايشگاه كمى بعد از برگزارى نمايشگاه دستگير مى شود و يا شركت كنندگان خارجى با ساده ترين امكانات و اطلاعات مربوط به آن روبه رو نيستند را نمى توان براى شركت هاى خارجى جذاب يافت.
به جز برخى شركت هاى آمريكايى كه به دليل تحريم نمى توانند در نمايشگاه هاى ايران حضور يابند بسيارى از شركت هاى خارجى كه در بازارهاى منطقه فعاليت مى كنند مايل هستند خود به طور مستقيم در رويدادهاى آى تى كشورمان حضور يابند در حالى كه براى اين حضور هيچ گونه زمينه سازى و فضاسازى صورت نمى گيرد. در مقابل چنين ناهماهنگى و عدم برنامه ريزى كشورهاى منطقه به خصوص دبى با نمايشگاه هايى چون جيتكس تمامى توجه ها را به سمت خود جلب مى كنند، در هر دوره امكانات جذاب ترى براى شركت كنندگان در نظر مى گيرند و روز به روز بر تمايل شركت ها براى حضور در نمايشگاه خود مى افزايند.هم اكنون براى حضور در نمايشگاهى چون جيتكس بايد از يك سال قبل فضاى غرفه را خريدارى كرد و نمى توان حتى فضاى غرفه ها را از يك سال پيش تر هم افزايش داد. به طور طبيعى با افزايش اختلاف ها و ضعيف شدن بيش از پيش الكامپ ها نمى توان حتى انتظار داشت كه شركت هاى داخلى هم براى عرضه محصولات خود خيلى به چنين رويدادى اطمينان كنند. در واقع شركت ها براى آنچه كه مى خواهند از حضور در نمايشگاهى چون الكامپ به دست بياورند به دنبال راه هاى جايگزين مى گردند و طبيعتاً ضعيف شدن بيش از اندازه الكامپ عملاً به يك ضرر و زيان عمومى منجر مى شود.
• • •
الكامپ امسال بدون مراسم اختتاميه و در سكوت خاتمه يافت همچنان كه در سكوت نيز گشايش يافته بود. به جز وزير بازرگانى كه آن را در فضاى آزاد بين غرفه ها افتتاح كرد تقريباً شخصيت خاصى از آن بازديد نكرد و خبر چندانى ه از آن در رسانه منتشر نشد.بسيارى از فعالان عرصه فناورى اطلاعات هنگام بازديد از آن تاكيد مى كردند كه ظرفيت هاى كشور براى برگزارى يك رويداد آى تى بسيار فراتر از اين است. با حضور دولت جديد و تغيير و تحولات احتمالى در بخش هاى مختلف به نظر مى رسد كه بخش نمايشگاهى نيز حداقل از منظر روش ها و كاربردها دچار تغييراتى شود. هر چند نمى توان سياست هاى دولت در اين زمينه را حدس زد اما با توجه به اين كه شهردارى يك سال قبل بر سر جابه جايى مكان نمايشگاه بين المللى اصرار داشت دور از ذهن نيست كه الكامپ بعدى اصلاً در محل نمايشگاه هاى بين المللى برگزار شود. در مورد نوع انتخاب سياست ها و رو ها نيز به نظر مى رسد بايد باز هم منتظر ماند.
