خاروش – شايد تاکنون براى شما اين سوال مطرح شده باشد که علت افت ناگهانى سرعت کامپيوتر و کند کار کردن آن چيست و براى بهبود و يا افزايش سرعت آن مى بايست چه اقدام و يا اقداماتى را انجام داد ؟ پاسخ به سوال فوق متغير بوده و ممکن است دلايل متعددى در اين رابطه وجود داشته باشد . در برخى موارد ممکن است با رعايت برخى نکات ساده در خصوص نحوه نگهدارى سيستم مشکل برطرف گردد و در موارد ديگر ممکن است مجبور به ارتقاء سيستم و يا تعويض قطعات مسئله دار گرديم . در ادامه به برخى نکات اوليه به منظور بهبود کارآئى سيستم اشاره مى گردد .
اجراى دقيق Scan disk : وجود اشکال در فايل هاى ذخيره شده بر روى هارد ديسک ممکن است کاهش کارآئى سيستم و بروز اشکالات فيزيکى هارد ديسک را بدنبال داشته باشد . با اجراى برنامه Scan disk مى توان تعداد زيادى از خطاهاى موجود بر روى هارد ديسک را برطرف نمود . برنامه فوق بررسى لازم در خصوص وجود اشکالات فيزيکى بر روى هارد ديسک را نيز انجام خواهد داد . بخاطر داشته باشيد که با توجه به ظرفيت هارد ديسک نصب شده بر روى کامپيوتر ، فرآيند بررسى وضعيت هارد ديسک مى تواند مدت زمان زيادى بطول انجامد و نمى بايست در اين فاصله عمليات خاصى را انجام داد .
حذف فايل هاى موقت موجود بر روى هارد ديسک : فايل هاى موقت به آندسته از فايل ها اطلاق مى گردد که معمولا” پس از نصب يک برنامه همچنان بر روى هارد ديسک باقى مى مانند و مى توان بدون نگرانى اقدام به حذف آنان نمود .
حذف اطلاعات موجود در Cache برنامه مرورگر : فايل هاى cache شده ، به آندسته از فايل هائى اطلاق مى گردد که در زمان استفاده از اينترنت بر روى سيستم شما باقى مانده و اغلب شامل تصاويرى مى باشند که به منظور نمايش صحيح صفحات وب ، برنامه مرورگر مجبور به دريافت آنان از اينترنت شده است .
defrag نمودن فايل هاى موجود بر روى هارد ديسک : defrag ، سازماندهى فايل هاى موجود بر روى هارد ديسک را بگونه اى انجام خواهد داد که امکان بازيابى آنان با سرعت بيشترى ميسر مى گردد .
اجراى يک برنامه ويروس ياب : اغلب ويروس هاى کامپيوترى درصد بالائى از منابع سيستم را استفاده مى نمايند . همين موضوع مى تواند کاهش کارآئى سيستم را بدنبال داشته باشد . برخى از ويروس ها حتى مى توانند باعث از کارافتادن کامل سيستم گردند . به منظور برخورد موثر با ويروس هاى موجود همواره سعى نمائيد که از يک برنامه آنتى ويروس بهنگام شده استفاده کرده و عمليات پويش به منظور يافتن ويروس را در فواصل زمانى خاصى تکرار نمائيد .
بررسى سيستم به منظور وجود Spyware : تعداد زيادى از وب سايـت ها بدون آگاهى شما اقدام به نصب Spyware بر روى سيستم شما مى نمايند . يک spyware مى تواند صرفا” در حد و اندازه يک کوکى ساده باشد که وب سايت هاى ملاقات شده توسط شما را در خود ثبت مى نمايد و يا برنامه هائى باشند که امکان دستيابى ساير افراد به کامپيوتر شما را فراهم مى نمايند . در اين رابطه مى توان از برنامه هاى متعدد Anti Spyware به منظور پويش و برخورد با اين نوع برنامه ها استفاده نمود .
غيرفعال نمودن برنامه هاى نصب شده غيرضرورى :يکى ديگر از دلايلى که مى تواند کاهش سرعت کامپيوتر را بدنبال داشته باشد ، تعداد و تنوع برنامه هائى است که در زمان راه اندازى سيستم اجراء مى گردند. در ويندوز XP مى توان با استفاده از برنامه کاربردى MsConfig برنامه هائى را که در زمان راه اندارى سيستم فعال مى گردند ماهده و در رابطه با آنان تعيين تکليف نمود . با استفاده از برنامه MsConfig صرفا” مى توان ليست برنامه هائى را که در زمان راه اندازى سيستم اجراء مى گردند مشاهده نمود و نمى توان از اين طريق آنان را حذف نمود . پيشنهاد مى گردد که حتى المقدور از نصب برنامه هاى غير ضرورى بر روى کامپيوتر اجتناب گردد ، چراکه هر برنامه پس از نصب درصدى از منابع سيستم را استفاده خواهد کرد و بديهى است که در اينچنين مواردى مى بايست در انتظار کاهش کارآئى سيستم بود. بخاطر داشته باشيد که براى حذف يک برنامه از روى کامپيوتر از برنامه هائى موسوم به Uninstall مى بايست استفاده گردد . حذف فولدرهاى حاوى برنامه به تهائى در اين رابطه کافى نبوده و اطلاعات مربوط به آنان همچنان در ريجسترى باقى خواهد ماند .
پاک کردن ريسجترى : ريجسترى تنظيمات و اطلاعات مورد نياز ويندوز و ساير برنامه هاى نصب شده را در خود نگهدارى مى نمايد . به موازات افزايش فرآيندهاى نصب و يا Uninstall ممکن است اطلاعات غيرضرورى متعددى در ريجسترى باقى بماند . در چنين مواردى مى توان براى حذف اطلاعات غيرضرورى موجود در ريجسترى از برنامه هاى کاربردى متعددى استفاده نمود .
ايجاد يک فايل Swap با ظرفيت ثابت : هر يک از نسخه هاى ويندوز تابع يک رويکرد خاص براى Paging و فايل swap ذخيره شده بر روى هارد ديسک مى باشند. پس از اشغال تمامى فضاى حافظه اصلى از فايل swap به منظور ذخيره اطلاعات استفاده خواهد شد . اندازه فايل فوق ثابت نبوده و مى تواند با توجه به شرايط موجود تغيير نمايد . پس از استفاده از تمامى فضاى حافظه و ظرفيت اختصتاص يافته براى فايل swap ، ويندوز اقدام به افزايش ظرفيت آن مى نمايد . در صورت تحقق چنين شرايطى سرعت و کارآئى سيستم کاهش پيدا خواهد کرد . براى مشخص نمودن ظرفيت فايل swap مى توان از گزينه System موجود در control panel استفاده نمود ( System |Advanced | Performance Settings | Advanced | Virtual memory ) . مثلا” مى توان حداقل و حداکثر ظرفيت فايل swap را مشابه و معادل سيصد مگابايت در نظر گرفت .
بهنگام نمودن درايورهاى سيستم : پيشنهاد مى گردد همواره درايورهاى مربوط به کارت ويدئو و کنترل کننده IDE بهنگام شده و از جديدترين درايورهاى ارائه شده مرتبط با آنان استفاده گردد .
استفاده از حافظه RAM بيشتر و هارد درايوهائى با 7200 دور در دقيقه ( RPM ) : حافظه اصلى و هارد درايو دو قطعه اصلى در کامپيوتر مى باشند که نسبت به پردازنده داراى سرعت بمراتب کمترى مى باشند . افزايش حافظه RAM مى تواند اثرات مثبتى را در ارتباط با سرعت اجراى برنامه هاى کامپيوترى بدنبال داشته باشد . سعى گردد از هارد درايوهائى استفاده گردد که RPM ( دور در دقيقه ) بالائى داشته باشند ( نظير 7200 دور در دقيقه ) .
تبديل سيستم فايل : در صورتى که بر روى سيستم شما ويندوز 95 نصب شده است ، ويندوز از سيستم فايل FAT 16 استفاده مى نمايد . در صورت تبديل سيستم فايل فوق به FAT 32 ، سرعت سيستم افزايش نخواهد يافت ولى حجم و تعداد فايل هائى را که مى توان بر روى هارد ديسک ذخيره نمود ، افزايش مى يابد . در صورت استفاده از ويندوز XP و يا 2000 ، ارتقاء FAT16/32 به NTFS بهبود کارآئى و امنيت سيستم را بدنبال خواهد داشت . توجه داشته باشيد که پس از تبديل سيستم فايل ، امکان برگشت به وضعيت قبلى وجود نخواهد داشت. نسخه هاى ويندوز 95 ، 98 ، SE و ME قادر به خواندن اطلاعات از سيستم فايل NTFS نمى باشند . بنابراين در صورتى که قصد استفاده از سيستم به صورت dual-booting ( نصب بيش از يک سيستم عامل و انتخاب يکى از آنان در زمان راه اندازى سيستم ) را داشته باشيد و يا تمايل به اشتراک درايوهاى موجود بين چندين سيستم عامل را داريد ، بهتر است که از FAT32 استفاده نمائيد .
در صورتى که تمامى موارد اشاره شده منجر به حل مشکل کاهش سرعت نگردد ، مى توان هارد ديسک را مجددا” فرمت و اقدام به نصب سيستم عامل و ساير نرم افزارهاى دلخواه نمود و يا در صورت ضرورت سخت افزار سيستم را ارتقاء داد.
