نام نویسنده: سيدعلى آل احمد
شرق – امروزه تلفن همراه يكى از ابزارهاى جدانشدنى و غيرقابل انكار زندگى ما شده است، در حالى كه هنوز ۱۰ سال هم از ورودش به فرهنگ ما نمى گذرد. جالب توجه است اگر بدانيد ضريب نفوذ تلفن همراه در ايران به نسبت ساير كشورها وضع چندان مطلوبى ندارد.
البته با توجه به شروع به كار بخش خصوصى، اميدواريم اين روند بهبود يابد. در حدود ۲۵ سال پيش اين وسيله در اروپا و غرب كاملاً جا افتاده بود. در آن موقع فناورى تلفن سيار فقط بر روى خودروها مورد استفاده قرار مى گرفت. در اين نسل كه به عنوان نسل اول در صنعت موبايل شناخته مى شود، مشخصه اصلى انتقال صدا به صورت آنالوگ بود و قابليت هاى اين پديده را تا حد تماس هاى ساده تلفنى تنزل داده بود. در سال ۱۹۹۲ با استفاده از فناورى تبديل آنالوگ به ديجيتال نسل دوم با قابليت هاى بيشترى به وجود آمد. تا آن موقع سيستم هاى ارتباطات از نوع NMT و AMPS بودند ولى در اين زمان سيستم هاى ارتباطى ديجيتال GSM و HSCSD به عنوان اساس كار قرار داده شدند (لازم به ذكر است كه در حال حاضر در ايران هم از سيستم هاى GSM استفاده مى كنند.) اين تحول بزرگ كاربرى هاى جديدى از قبيل امكان فرستادن پيام هاى كوتاه متنى (SMS) و زدن mail -E را براى تلفن هاى همراه، به همراه داشت. در اين زمان بود كه امكان دسترسى به گوشى هاى موبايل و تماس با آنها در سطح جهانى مطرح شد ( Roaming ).
به مرور زمان كه GSM خود را در بين كاربران جا مى انداخت، دچار تحولاتى شد تا اين كه در سال ۲۰۰۱ GSM (سامانه عمومى براى ارتباطات سيار) بسط يافته خود را با نام GPRS (سرويس بسته هاى راديويى عمومى) به صنعت ارتباطات معرفى كرد. در نسل سوم تلفن هاى همراه امكان فرستادن پيام هاى كوتاه صوتى پيش بينى شده بود. (به همين دليل در حال حاضر گوشى هاى موبايل اروپايى منشى تلفنى ندارند.) اين زمان مصادف بود با به ميان آمدن اصل «اتصال هميشگى و بدون وقفه» در اينترنت و اينكه موبايل هـــا مى توانند فراتر از يك گوشـــى تلفن و به عنوان يك كامپيوتر كوچك عمــــل كنند.
پس كاربرد هاى جديدى از قبيل امكان چك كردن مانده حساب و انتقال پول از حسابى به حساب ديگر بدون حضــور در بانك (banking -m) مطرح شد. در واقع تلفن همراه توانست برخى از خدمات بانكدارى الكترونيكى را به مشتريان ارائه دهد و از اين روى بانكدارى سيار (banking-m) همچون لايه اى پيشرفته تر بر لايه بانكدارى الكترونيكى قرار گرفت. همچنين روزنامه هاى online و ديجيتالى كه اخبار خواسته شده را بدون تاخير و به صورت SMS در اختيار مشتركان خود قرار مى دهند، به وجود آمدند و كم كم بحث هايى در زمينه تجارت سيار (Mobile Commerce) كه فرزند خلف تجارت الكترونيك است، مطرح شد.
گوشى هاى موبايل تبديل به كانون هدف هاى بازاريابى و كسب درآمد شدند. امكان تبليغ و فروش online حصولات، خدمات، بازى ها، موزيك و… و امكان download كردن آنها مى توانست حتى اين صنعت را جذاب تر از اينترنت و Commerce – Eكند. نكته ديگرى كه بايد به آن دقت كرد اين است كه از هر مكانى و توسط هر دستگاه موبايل مى توان به اين كار اقدام كرد و ديگر نيازى به كامپيوتر هاى شخصى نيست. پس از GPRS سيستم هاى ديگرى از قبيل UMTS و IMT2000 نيز ظهور كردند كه بيشتر بر پايه اصل «اتصال هميشگى» بنا شده بودند. قابليت ارسال تصاوير كه در اين سيستم ها اضافه شده بود قابليت هاى جديدى از قبيل Tele Conference، آموزش از راه دور، رساندن كمك هــا و راهنمايى هاى پزشكى از طريق موبايل، امكـــان ناوبـــرى درون شهرى ماشين ها توس سيستم هاى GPS ، امكان انتقال فايل هاى video،audio و… را به وجود آورد.
نسل چهارم تلفن هاى همراه كه در حال حاضر در آزمايشگاه ها تحت بررسى است، نسل جديدى است كه تحت تاثير دو فناورى IP و اينترنت شكل گرفته است و بر اساس سيستم هاى جديد، سرعت انتقال اطلاعات را تا ۱۰۰ mb/s افزايش خواهد داد. پيش بينى شده كه نسل چهارم تا سال ۲۰۱۰ به صورت تجارى و گسترده راه اندازى شود. نكته قابل توجه اينكه ورود سيستم هاى جديد و نسل هاى جديد، دليلى براى از كار افتادن و تعطيل شدن سيستم هاى قديمى نيست. به طورى كه مثلاً در اروپا در سال ۲۰۰۵ حدوداً ۳۰ درصد كاربران از سيستم GSM ، ۳۰ درصد از سيستم GPRS ، ۴۰ درصد از سيستم UMTS استفاده مى كنند.
