نام نویسنده: شهرام شريف
شرق – بازيگران اصلى جهان اينترنت چه کسانى هستند؟ در پشت اين نام ها و اعداد چه مى گذرد و آن سوى هر کليک و اشاره ماوس يا تايپ يک آدرس چه اتفاقى در جريان است؟ شايد اين دو پرسش در نگاه نخست چندان به هم مربوط به نظر نيايند ام در حقيقت پاسخ يکى در ديگرى است. اگر بخواهيم مردان حاکم بر اينترنت را بشناسيم بهترين راه اندک دقتى در آن چيزى است که روزانه در اين شبکه با آن سروکار داريم. “نام ها و اعداد”.
در جهان مجازى نام ها به عنوان جايگزينى براى اعداد و در حقيقت کمکى به ذهن فراموشکار انسانى است که مجموعه کلمات را از مجموعه اعداد راحت تر به خاطر مى سپرد. نام ها مى توانند توسط هر کسى خريدارى شده و به مالکيت درآيند ، نام ها مى توانند بر هر محتوايى قرار داده شوند و از هر نقطه جهان راهبرى شوند اما آيا به واقع صاحبان اين جهان مجازى صاحبان اين نام ها هستند يا صاحبان بسترى که اين نام ها در آن به گرش در مى آيند؟
دامنه (domain) هاى اينترنتى و شکل کارکرد آنها بدين گونه خيلى ساده نشان دهنده ابزار قدرت مالکان واقعى جهان اينترنت است. آن ها که تصميم مى گيرند نام سايت من و شما چه قيمتى داشته باشد و تحت چه سيستم هايى ذخيره شود و انتقال و خريد آنها چه قواعدى را پيروى کند.امروزه مهم ترين دامنه هاى عمومى اينترنتى يا Generic Top level Domains در حقيقت مشهورترين پسوندهايى هستند که کاربران آدرسهاى خود را به آنها الصاق مى کنند. آنها دامنه هاى .com ، .net و هستند. بنا بر اعلام شرکت VeriSign که مسئوليت نگهدارى آنها را برعهده دارد در حدود 40 ميليون دامنه دات کام و 5 ميليون دامنه دات نت در جهان جود دارند. همچنين گفته شده که در حدود 3.2 ميليون دامنه .org نيز در جهان اينترنت ثبت شده است.
رقابت خونين
هر چند شرکت VeriSign از سالها قبل و در تعامل با دولت ايالات متحده و بعد از خريد شرکت بزرگ و معتبر Networksolution توانست به يک قدرت بلامنازع در عرصه دامنه هاى عمومى مثل دات کام و دات نت و دات اورگ تبديل شود اما پس از آنکه وزارت بازرگانى آمريکا چند سال قبل با موسسه غير انتفاعى آيکان (ICANN) قراردادى را منعقد کرد به نوعى مسئوليت حوزه نام هاى اينترنتى بر عهده آن قرار داد، VeriSign چاره اى جز آن نداشت که با آيکان وارد مذاکره شود. در سال 2001 آيکان طبق قراردادى 4 ساله مديريت دامنه دت نت را به شرکت VeriSign تفويض کرد ، قراردادى که تا ماه ژوئن امسال به پايان مى رسد و از هم اکنون بحث بر سر ادامه کار VeriSign يا انتخاب جانشينى براى آن آغاز شده است.
دامنه هاى اينترنتى يکى از مهمترين ابزارهاى مديريت اينترنت به حساب مى آيند. مديران اصلى اينترنت مثل آيکان جلسات و گروههاى مختلفى را درمورد ابعاد گوناگون دامنه هاى اينترنتى تشکيل داده اند و هر گونه تغيير يا پيشرفت در اين عرصه را تحت قواعد بروکراتيک پيچيده به بحث و مذاکره مى گذارند. بر همين اساس انتخاب مسئول دامنه اينترنتى دات نت در دوره جديد نيز پس از انتشار فراخوان آيکان به بحث روز محافل اينترنتى تبديل شد.
از ماهها قبل و حتى در جريان جلسات متعدد آيکان اين زمزمه شنيده مى شد که با پايان گرفتن زمان قرارداد چهارساله آيکان و VeriSign در زمينه مديريت دامنه دات نت چه شرکتى براى سالهاى آينده اين دامنه را مديريت خواهد کرد. حتى از درون آيکان که مسئول انتخاب اين قضيه است به صراحت اعلام مى شد که سايه VeriSign همچنان بر سر دامنه دات نت گسترده خواهد بود اما به مرور با نزديک شدن به زمان اعلام رقيبان اين عرصه و ثبت نام چند شرکت جديد، برخى از اصلاح طلبان اينترنتى که بر تغيير و تحول در نوع مديريت فعلى نهادهاى حاکم براينترنت تاکيد دارند مشخصا از رقيبان VeriSign اعلام حمايت کردند.
آنها معتقدند که که VeriSign در طى سالهاى گذشته تنها به فکر منفعت مادى از قبال مديريت دامنه هاى دات نت و دات کام بوده در حالى که به دليل ماهيت مديريت دامنه هاى اينترنتى اين کار بايد به صورت غير انتفاعى انجام گيرد. هم اکنون در ازاى ثبت هر دامنه دات نت و يا دات کام 6 دلار به حساب VeriSign واريز مى شود. رقباى اين شرکت اما اعلام کرده اند در صورت پيروزى دراين عرصه اين ميزان را به 4 دلار کاهش خواهند داد. هر چند اين 2 دلار براى دامنه هاى فعلى از دست دادن رقمى در حدود 10 ميليون دلار است اما واقعيت اين است که مديريت بر دامنه دات نت آنقدر سود آور است که کنارگذاشتن 10 ميليون دلار کار سخاوتمندانه اى به نظر نرسد.
بر اساس آنچه VeriSign در سايت خود اعلام کرده هم اکنون 700 ميليارد دلار تجارت الکترونيک در طول سال تحت دامنه هاى دات نت صورت مى گيرد و ميزان بازديد از صفحه هاى سايت هايى با اين دامنه بالغ بر 3 ميليارد صفحه در سال است. حالا مى توان فهميد رقابت خونينى که در اين عرصه وجود دارد چه ابعادى را در بر مى گيرد. البته در اين ميان يک نکته ديگر هم وجود دارد و آن اين است که فتح دامين دات نت نزديک شدن به آخرين خاکريز VeriSign يعنى دامنه دات کام است. به واقع اگر دو ماه ديگر اين شرکت دامنه دات نت را از دست بدهد بعيد نيست در رقابت بعدى دات کام را هم از چنگ آن بيرون بکشند.
بر اسس قوانين آيکان شرکت ها تا 20ژانويه فرصت داشتند تا پيشنهادهاى خود را در اين زمينه ارايه بدهند که در پايان اين روز اعلام شد که 5 شرکت براى در دست گرفتن سکان دامنه دات نت اعلام آمادگى کرده اند.Afilias, Core++, Denic, Santan به همراه VeriSign اين پنج شرکت را تشکيل مى دهند. اما مقامات آيکان کدام يک از اين 5 شرکت را براى آينده دامنه دات نت برخواهند گزيد؟
VeriSign
اگر از اصولگرايان حاکم بر نهادهاى اينترنتى بپرسند کدام شرکت را براى ادامه سرويس دهى دامنه دات نت انتخاب مى کنيد قطعا پاسخ آنها VeriSign خواهد بود. وين سرف (vint cerf) پدر اينترنت يکى از آنهاست که از مدت ها قبل صراحتا از VeriSign حمايت کرده و آن را براى ادامه کار در اين زمينه شايسته دانسته است. على رغم اين اما ورى ساين رابطه چندان خوبى با آيکان ندارد. طى سالهاى گذشته مشکلات حقوقى آيکان و ورى ساين حتى به دادگاه هاى ايالات متحده نيز کشيده شده است.
شايد مهمترين مشکل ميان اين دو زمانى به وجود آمد که VeriSign به طور يکجانبه ابزار Site finder را روى سرورهاى خود نصب کرد. بر اساس اين سيستم اگر کاربر نام يک آدرس دات کام و يا دات نت را به اشتباه وارد مى کرد کلمه تايپ شده او بلافاصله در فيلد جست وجوى صفحه اى به نام Site finder قرار مى گرفت و به کاربر سايت هاى مشابه متعددى را پيشنهاد مى داد. VeriSign در ازاى هر لينک به سايت هايى که در ليست Site finder قرار مى گرفتند درصدى را دريافت مى کرد و به نوعى يک کاسبى تبليغاتى با استفاده از دامنه هاى تحت اختيارش به راه انداخته بود.
اين موضوع بلافاصله به يک جنجال بزرگ تبديل شد و بسيارى از نهادهاى اينترنتى به اين کار ورى ساين اعتراض کردند در اوج اين اعتراضات آيکان چند بار به طور رسمى از VeriSign خواست اين ابزار را از سرويس هاى دامين خود حذف کند اما VeriSign با بى خيالى تمام توجهى به اين اعتراضات نکرد ولى در نهايت زير فشار گسترده تبليغاتى اعلام کرد که فعلا به طور موقت اين سرويس را متوقف مى کند. در طى اين سالها کينه آيکان و VeriSign از روى چنين اتفاقاتى روز به روز يشتر شده و آنچنانکه گفته مى شود مقامات ايکان بى ميل نيستند اين شرکت از خود راضى و مغرور را کنار بگذارند و شايد حالا بهترين وقت است البته آنان رسما اعلام کرده اند که بدور از مسايل حقوقى پيش آمده در اين زمينه تصميم خواهند گرفت. البته VeriSign همچنان که ادعا دارد خوب همه کار کرده و کارنامه موفقى را در سرويس دهى به دامنه هاى اينترنتى از خود به جاى گذاشته است. Patrick Burns سخنگوى ورى ساين چند روز قبل اعلام کرد که اين شرکت 150ميليون دلار روى زيرساخت هاى پشتيبانى از دامنه دات نت سرمايه گذارى کرده است.
به گفته برنز، ورى ساين 18 سايت مستقل در سراسر جهان دارد که هر لحظه ترافيک اينترنت را بررسى کرده و وضعيت مناسبى را براى مشتريان دامنه هاى دات نت با 150 زبان مختلف جهان فراهم مى کنند.
بايد به اين نکته هم اشاره کرد که ورى ساين از پشتيبانى و لابى بسيار قوى قانونى هم برخوردار است و هم اکنون بسيارى از خبرنگاران تکنولوژى را نيز به نفع خود بسيج کرده است. همچنين تعدادى نامه از سوى شرکت هاى آى اس پى و ثبت کننده دامين از سراسر جهان خطاب به پل تومى مدير آيکان ارسال شده که در آن از ورى ساين پشتيبانى کرده اند نکته جالب توجه اين است که اغلب آنها کلمات مشابهى را به کار برده اند و از جمله روى اين موضوع تاکيد کرده اند که ورى ساين در اين مدت 100 درصد آپ تايم ( يا بدون قطع سرويس ) بوده است.
Afilias
اين شرکت ايرلندى در حال حاضر مديريت دامنه هاى .org و .info را برعهده دارد که روى هم رفته بالغ بر 6.1 ميليون دامنه است. اين شرکت ولى هم اکنون با انتقادهاى زيادى روبه روست و آن هم به خاطر اين که تاکنون دوبار سرورهايش از کار افتاده است. يک بار در سال 2001 وقتى که ثبت دامنه دات اينفو آزاد شد هجوم يکباره مردم باعث شد که سيستم آنلاين اين شرکت از کار بيفتد و بسيارى از دامنه هاى ثبت شده به نمايش در نيايند.
بار دوم اما در سپتامبر 2004 بوئد که وقتى ناگهان تقاضاى ثبت نسبتا همزمان يک ميليون دامنه دات اينفو به سيستم اين شرکت منتقل شد از کار افتاد چراکه براى ثبت همزمان تنها 300 هزار دامنه طراحى شده بود. به جز اين ضعف Afilias در مورد دامنه هاى دات اينفو و دات اورگ بد کار نکرده است.
Santan
نام چندان آشنايى در زمينه دامين نيست است چون به تازگى به اين عرصه وارد شده است ولى شامل شرکت نسبتا مطرح NeuLevel نيز هست. اين شرکت هم اکنون مسئوليت دامنه .biz و همچنين مرکز ثبت دامنه کشور ژاپن را برعهده دارد. هم اکنون 1.6 ميليون دامنه .biz در اينترنت وجود دارد بسيارى معتقدند که سرويس دادن به 5 ميليون دامنه دات نت براى شرکتى که فقط تجربه مديريت فقط يک ميليون دامين را دارد کار آسانى نيست. مشخص است که ورى ساين روى اين تاکتيک که اين شرت ها از قابليت هاى لازم برخوردار نيستند تمرکز خواهد کرد اما اين کاررا در مورد شرکت Denic نمى تواند انجام دهد.
Denic
Denic هم اکنون مسئوليت دامنه .de که پسوند کشور آلمان است را برعهده دارد. 8 ميليون ! که دومين دامنه پر استفاده جهان به حساب مى آيد . بر همين اساس ممکن است اين شرکت برنده اصلى دامنه دات نت باشد.
اگر ورى ساين بتواند تعداد زيادى از صاحبان شرکت ها را به فرستادن نامه به آيکان در حمايت از اين شرکت ترغيب کند اين تنها شرکت Denic است که مى تواند همپاى او پيش بيايد. هم اکنون پل تومى رييس آيکان تعداد زيادى نامه حمايت آميز از Denic را نيز روى ميز خود دارد. نکته مهمتر اين که Denic هم به اندازه ورى ساين آپ تايم بوده و از حمايت Deutsche Telekom بزرگترين شرکت مخابراتى آلمان هم برخوردار است. البته در اين ميان يک اتفاق جالب افتاد زمانى که مخابرات آلمان در 16 جولاى 2004 نامه اى از در حمايت از ورى ساين به آيکان فرستاد اما در ماه سپتامبر نامه ديگرى را به آيکان تحويل داد که در ان نوشته بود نامه نخست اشتباه بوده و اين شرکت از Denic حمايت مى کند.
مشخص است که در اين مدت شرکت مخابرات آلمان که يکى از بزگترين شرکت هاى مخابراتى جهان است تحت فشار بسيار شديد قرار گرفته تا از دنيک حمايت کند با اين همه آيکان همچنان ترجيح مى دهد از ورى ساين مخالف داخل آمريکا حمايت کند چراکه Denic در حقيقت بزرگترين سرويس دهنده دامين در خارج از حيطه حکومت آيکان است. مشکل آيکان اين است که روى ديگر کشورها نفوذ قانونى ندارد و نمى تواند آنها را به اجراى دستورات خود وادار کند اما در ايالات متحده چرا..
ايکان براى سالها تلاش مى کرده که ديگر کشورها را به امضاى قراردادى با اين شرکت وادار کند که بر مبناى آن حکومت ايکان را بر حيطه دامين ها در داخل کشورها بپذيرند. Denic و Nominet ( که دامنه .uk انگلستان را برعهده دارد) به شدت با اين موضوع مخالفت مى کردند.
++ CORE
کنسرسيومى از شرکت هاى ثبت کننده دامين ، اپراتورها، شرکت هاى مخابراتى و شرکت هاى تکنووژى است . CORE هم اکنون دامنه هاى .aero و .museum را مديريت مى کند و از کنسرسيومى اينترنتى شامل آژانس توسعه اينترنت کره جنوبى( که دامنه .kr را مديريت مى کند)، و شرکت هايى از برزيل ، آفريقاى جنوبى و ژاپن و همچنين مسئول ثبت دامنه .za تشکيل شده است. هر چند به دليل اين که اين اين کنسرسيوم بزگترين جمع بين المللى در اداره دامين است مى تواند رقيب موثرى به نظر بيايد اما فقط به اين دليل که که چند آشپز ممکن است کلا غذا را خراب کنند عملا دادن اپراتورى دامنه دات نت به آنها ريسک بزرگى محسوب مى شود .
و دات نت متعلق است به …
در جايى که اصولگرايان بيشتر نهادهاى حاکم بر اينترنت را تحت کنترل دارند و ازآنجا که آمريکايى ها على رغم همه ظاهر سازى ها و تلاش هاى بين المللى سازى حاضر به قسمت کردن بخش هاى مهم اينترنت و خروج آنها از محدوده حاکميت اين کشور نيستند ، بعيد به نظر مى رسد به جز ورى ساين شرکت ديگرى براى اين دامنه انتخاب شود ولى شايد رفرميست ها در اين دوماه باقى مانده بتوانند ورق را برگردانند.
