بخش کامپيوتر دنياى اقتصاد – گوگل حالا چيزى بيش از يك بنگاه تجارى است، آن يك پديده فرهنگى است اما چند سال آينده، گوگل به كجا خواهد رفت؟
اينكه اسم كسى يك فعل جديد در ميان زبان اصلى جهان شود، نهايت اعتبار و اهميت است، پس گوگل دلايل زيادى دارد براى اينكه مفتخر و مغرور باشد.
وقتى 5 سال قبل، سرگئى براين‌ولارى پيج «دانشجويان دانشگاه استانفورد اين كمپانى را تأسيس كردند، آنها يك كلمه را انتخاب كردند و اين بازى را به راه انداختند، كلمه‌اى با عدد «يك» جلوى آن كه 100 تا صفر به دنبال آن بود و اين حكايت از آرزوى آنان براى سازماندهى كردن اطلاعات با اضافه كردن بار شبكه‌ها داشت، شيوه انتقال عالى وخوب. اين آرزو تا حدى جامه عمل هم پوشيد، اين روزها خانم‌هاى خانه‌دار قبل از آشپزى سرى به گوگل مى‌زنند و از دستورالعمل‌هاى آن براى آشپزى كمك مى‌گيرند و بيماران قبل از رفتن پيش دكتر، ابتدا بيمارى خود و درمان آن را در گوگل مى‌جويند. بسيارى از بازديدكنندگان گوگل معتقدند، وقتى شما دو كلمه وارد گوگل مى‌كنيد، پس از چند لحظه آنها با اطلاعات دقيق باز مى‌گردند.
گوگل به عنوان موتور جستجو، حركتى روبه جلو دارد و به عبارت ديگر، موفقيت‌هاى زيادى را درو كرده است. گوگل نه تنها پرطرفدارترين سايت براى جستجو در وب است، بلكه همچنين موتورهاى جستجوى مهم‌ترين معابر وب مانند ياهو و AOL را نيز تقويت مى‌كند. گفته مى‌شود حدود 75 درصد مراجعه‌كنندگان اين وب‌سايت‌ها از الگوريتم‌هاى گوگل به آنجا رفته‌اند.
اين يعنى قدرت.
حالا پس از مدتى، هيأت مديره گوگل (سرمايه‌گذاران ماجراجو كه يكى جان دوور و ديگرى مايكل مورتيز هستند) در حال بررسى اين موضوع هستند كه آنها چگونه مى‌توانند اين قدرت را تبديل به پول سازند. آنها تصميم دارند كه گوگل را از بهار آينده وارد بازار سهام سازند. بانكداران شنيده‌اند كه ارزش سهام گوگل حدود 15 ميليارد دلار يا حتى بيشتر است. بالاترين ارزش مالى كه تاكنون دات كام‌ها داته‌اند.
شايد تنها نغمه‌هاى شك و ترديد را سرنوشت Netscape ايجاد كرده است. حالا كه اين دات كام در بدترين وضعيت خود به سر مى‌برد، آنها بيمناك هستند كه آيا گوگل به يكى از نجات‌يافتگان اينترنت تبديل مى‌شود و به آمازون و eBay مى‌پيوندد يا تبديل مى‌شود به يك صاحب سهام جنجالى كه صرفا مى‌تواند موجب ثروتمندشدن موسسانش گردند، آن هم تا آن اندازه كه ورشكست نگردند، حال به دليل فقدان يك مدل تجارى سودمند و پايدار يا مثل Netscape به دليل برخورد با غول توانا و قدرتمندى مثل مايكروسافت بر سرراه خود به چنين موقعيتى مى‌رسد.
در جستجوى سود
طبيعتا گوگل ناگريز است به هر قيمتى كه شد از سرنوشتى كه دامن Netscape را گرفت، اجتناب كند. به همين دليل آنها، اريك اشميت را به مديريت كمپانى خود در سال 2001 برگزيدند. وى رييس كمپانى نوول، كمپانى سخت‌افزارى است كه مايكروسافت او را از ميدان به در كرد، بود. او در سال 2001، 46 ساله بود، زمانى كه براين و پيج 20 ساله بودند. اما حالا به نظر مى‌رسد كه او به اندازه كافى بزرگ شده است كه گوگل را به ماشين پولسازى تبديل كند.
اشميت كه كليدپولسازى همه مشتريان جستجو (كه حالا 2 ميليون نفر در روز هستند) يك جاى كوچك و بى‌سروصدا در حواشى صفحات نتايج جستجو هستند. تبليغ‌كنندگان اين سيستم را دوست دارند زيرا آنها در صورتى پول مى‌پردازند كه جستجوگر وب آن لينك، (لينكى كه در حاشيه صفحات نتايج وجود دارد) را كليك كند. حال جستجوگران يا اين كار به ذهنشان نمى‌رسد يا اينكه ياد گرفته‌اند كه اين لينك‌هاى تبليغاتى را دوست داشته باشند، درست مثل صفحات دزد.
گوگل در اين راه، يعنى گرفتن پول براى تبليغات، پيشگام نبود. افتخار اين پيشگامى، از آن يك كمپانى كاليفرنيايى به نام اورتور است كه امسال توسط ياهو خريدارى شده است. موسسان گوگل قبلا نمى توانستند اين مساله را بپذيرند، پيج قبلا در جايى گفته بود كه آگهى‌هاى تبليغاتى، صنعت جستجو را مخدوش و منحرف مى‌كند. اما اشميت اين موضوع را در گوگل جا انداخته است و بدين ترتيب مى‌خواهد به رشد صنعت تبليغات كمك كند.
گام بعد براى تبليغات، استفاده از صفحات نتايج مورتورهاى جستجو و ديگر صفحات وب است. ناشران وب از وبلاگ‌نويسان تفريحى تا بنگاه‌هاى تجارى كوچك به كمپانى گوگل اجازه مى‌دهند كه گوگل آهسته آهسته روى صفحات مطالب آنها وارد شده و درحاشيه سمت راست قرار گيرد. وقتى يك بيننده بر روى آن لينك كليك كند، آنها درآمد خود را با گوگل تقسيم مى‌كنند. اين به اصطلاح «تبليغات متنى» بسيارى از ناشران وب را به لحاظ مالى خودكفا كرده است و اين شايد منجر شده است كه فعاليت آن‌لاين غيرانتفاعى به لحاظ اقتصادى دوام بياورند.
متاگروپ يك گروه مشاوره‌اى است مى‌گويد كه پرداخت‌ها از محل جستجو و ديگر تبليغات متنى حدود 5 ميليارد دلار در سال 2006 افزايش خواهد داشت. اين مهم‌ترين فرصت براى گوگل است (اگرچه اين كمپانى درآمدهايى هم از محل ليسانس بر تكنولوژى جستجو هم دارد). در حال حاضر به نظر مى‌رسد سود سالانه گوگل حدود 150 ميليارد دلار است.
گوگل براى روند پايدار و متداوم سوددهى بايد با ستارگان اينترنتى مانند eBay (37 ميليارد دلار سرمايه) رقابت كند، eBay شبكه كلاسيك اينترنتى كه فروشندگان و خريداران آن را بهترين جا براى تجارت و معامله مى‌دانند. براى گوگل، همواره ماندن در صدر، جلوتر از ديگر موتورهاى جستجو تقريبا ناممكن است، اگرچه احتمال كمى هم وجود دارد كه موفقيت خود را در صدر از دست بدهد. برخلاف سايت‌هايى مانند ياهو كه به استفاده‌كنندگان اى‌ميل و برخى خدمات جهانى ديگرى را هم ارائه مى‌دهد، گوگل صرفا يك موتور جستجو است.
در حقيقت احتمالا اول حمله را ياهو تدارك ببيند، رقباى ياهو به عنوان موتور جستجو Alltheweb و Inktomi و Altavista هستند.
ياهو در حال حاضر همه عناصر و لوازم يك مدل تجارى كه قرار است گوگل را به موفقيت برساند، در دسترس دارد. ياهو راه درازى در پيش دارد كه از يك مشترى پرسود گوگل به يك رقيب قدرتمند تبديل شود.
اما چيزى كه بيشتر مايه ترس است (به ويژه براى آنهايى كه تقدير Netscape ا به خاطر دارند) مايكروسافت است كه بوى خون را شنيده است و در حال حاضر در حال كار بر روى الگوريتم‌هاى جستجو است و اميدوار است كه تا اوايل سال آينده آنها را عمومى و عرضه كند. به لحاظ تاريخى، مايكروسافت همواره به ديگران مثل Real و Apple و Netscape اجازه داده كه در تكنولوژى پيشقدم شوند قبل از اينكه برآنها غلبه پيدا كرده و با تسلط در سيستم‌هاى عملياتى دسك‌تاپ آنها را استثمار كند.
بنگاه‌هاى تبليغاتى تازه تأسيس گوگل در حال حاضر پول مى‌سازد ولى اين موتور جستجوى گوگل است كه شعبات مصرف‌كننده‌ها را مى‌سازد و اين بنگاه‌ها را قدرتمند مى‌سازد. هرگاه استفاده‌كنندگان بر آگهى در سايت گوگل كليك كنند، گوگل همه درآمد را مى‌گيرد، اما وقتى استفاده‌كنندگان به سوى ديگر موتورهاى جستجو منحرف شوند، گوگل بايد درآمد خود را با ديگر سايت‌ها تقسيم كند. همان‌طور كه رقابت ميان گوگل، اورتور و ديگران داغ مى‌شود، حاشيه سود گوگل تنزل پيدا مى‌كند.
اين موضوع بايد هم اكنون اتفاق افتاده باشد. لريگ پيساريس هندرسون، مدير اجرايى Findwhat.com كه رقيب كوچكى براى گوگل و اورتور در زمينه آگهى‌هاى متنى به‌شمار مى‌رود، برآورد كرده است كه حواشى عملياتى گوگل بر روى سايت‌ها غير از سايت خودش خيلى بيشتر از Findwhat.com كه حدود 23 درصد و اورتور كه 12 درصد كاهش داشته است بايد تنزل كرده باشد.
دنى سوليوان، سردبير موتور جستجوگر واچ.دات كام، يك راهنماى آن‌لاين صنعتى براى مصرف‌كنندگان معتقد است، فقط ممكن است يك چيز گوگل را در برابر مايكروسافت حفظ كند و آن تصوير زيباى گوگل (لوگوى) آن است و اسكات بانيستر، يكى از پيشگامان تكنولوژى پرداخت پول براى جستجو (Paid Search) كه حالا موسس كمپانى آيرون پورت است، معتقد است كه گوگل در حال حاضر به اندازه كافى شبكه‌ها و ارتباطات عميق با تبليغات گران دارد كه به او قدرت مقاومت موثرى در مقابل هجوم مايكروسافت بدهد.
با اين وجود گوگل، چيز مطمئنى نيست، حتى آنهايى كه اميدوارند، سهام آن را بفروشند، از اين تزلزل و ترديد به خوبى آگاه نيستند. آنها بايد آوردن ياهو و Netscape را به بازار به خاطر داشته باشند و از آن درس گرفته باشند. اميدواريم مالكان گوگل به‌خاطر داشته باشد كه بايد به دنبال يك استراتژى ماندگار براى گوگل باشند، فراتر از طرحى كه آنها در حال حاضر مى‌خواهند در افكنند و از آن پول در بياورند.
منبع : اكونوميست
