نام نویسنده: مینو مومنی
تأکید حسن روحانی، رئیس جمهوری، بردسترسی آزاد مردم به اطلاعات و بی‌فایده بودن فیلترینگ سلیقه ای و محدودیت‌هایی از این دست را شاید بتوان یکی از معدود نظرات صریح مقامات ارشد ایران طی سال‌های ورود اینترنت به ایران دانست. رئیس جمهوری طی مدت زمانی که از ریاستش بر دولت می‌گذرد نشان داده که به این وعده خود بسیار پایبند است. تلاش برای اصلاح ساختارهای فیلترینگ در کشور از یک سو و جلوگیری از مسدودشدن شبکه‌های اجتماعی جدید نمونه‌هایی از این تلاش به شمار می‌روند، هرچند انتظار بسیاری از مردم
از اینها فراتر می‌رود.
فیلترینگ چه آن را بپسندیم یا با نوع اجرای آن مخالف باشیم در تمام این سالها به صورت قانونی بر شبکه اینترنت سایه انداخته است اما مشخص است که ضعف‌های گسترده سیستم فعلی فیلترینگ مقداری استفاده سالم از این شبکه را با اختلال مواجه کرده است. مسدود شدن کامل برخی از سایت‌های علمی، خبری و شبکه‌های اجتماعی به خاطر برخی محتواهای نامناسب و مبهم بودن تعریف «نامناسب» باعث تمایل برخی کاربران ایرانی به فیلترشکن‌ها شده و نتیجه آن ناکارآمدی سیستم فیلترینگ شده است.
بسیاری از کارشناسان که در همین ویژه‌نامه برخی از دیدگاه‌های آنان مطرح شده معتقدند که سازوکارهای مربوط به فیلترینگ، روز به روز ست‌تر و دشوارتر شده و زمینه‌های اجتماعی و نیازهای علمی و فرهنگی مردم به اینترنت مغفول مانده است. از همین رو حتی دو عضو کمیته تعیین مصادیق در گفت‌و‌گو با این ویژه نامه تأکید می‌کنند که فیلترینگ فعلی کارآمد نیست.
برخی حتی معتقدند که به جای فیلتر، آموزش و فرهنگ‌سازی باید جایگزین شود و برخی نیز می‌گویند فیلترینگ یک امر شخصی است و باید به جای دولت از سوی خانواده‌ها اعمال شود. برخی هم در این میان معتقدند فیلترینگ باید باشد اما در کنار آن لازم استشبکه‌های اجتماعی داخلی را تقویت کرد.
در این ویژه نامه همچنین‌گذری بر ریشه‌های پیدایش فیلترینگ و نیز مدل‌های مختلف آن در کشورهای دیگر داشته‌ایم ؛ بخصوص نمونه‌های کارآمدی از فیلترینگ خانگی در برخی کشورهای دیگر مورد بحث قرار گرفته است. مروری بر فعالیت دیگر کشورها نشان می‌دهد که اتفاقاً در برخی کشورهای غربی هم موضوع فیلترینگ وجود داشته اما با وضع قوانین دقیق و مشخص ،کاربری صحیح و آزادی‌های فردی اشخاص را نشانه نگرفته است و بالاخره اینکه در این مجموعه موضوع فیلترینگ از منظر حقوقی نیز مورد توجه قرار گرفته است.
هدف این ویژه‌نامه فراهم کردن فضایی برای ایجاد یک بحث کارشناسی درباره یکی از مهمترین موضوعات دنیای مجازی است و البته انتظار می‌رفت اصلی ترین نهادهای مسول در این عرصه همچون شورای عالی فضای مجازی،شرکت ارتباطات زیرساخت، رگولاتوری و… دیدگاه ها و برنامه های خود را طرح و از آنها دفاع کنند اما به رغم اصرار و پیگیری های فراوان، این مقصود حاصل نشد. «ایران» همچنان مشتاق مشارکت بیشتر این نهادها در عرصه فعالیت های رسانه ای است.
در این ویژه نامه تلاش شده فضای مناسبی برای بحث در یکی از مهمترین موضوعات سال‌های اخیر فراهم شود، موضوعی که تا پیش از این چون منطقه‌ای غیرقابل نفوذ بود و حالا می‌توان با تحلیل های کارشناسی درباره آن بهتر و دقیق‌تر نقاط ضعف و قوت آن را شناخت. امید که این فضای نقد را بتوان حفظ کرد و ا آن برای بهبود چالش‌های عرصه اینترنت بهره گرفت.
منبع : ویژه نامه فیلترینگ روزنامه ایران
