دنیای اقتصاد – نوكيا اميدوار است كه از كاهش سهم خود در بازار جلوگيرى كند و موقعيت خود به عنوان بزرگ‌ترين سازنده تلفن موبايل را تثبيت سازد، به همين دليل، نوكيا مدل‌هاى جديدى را به بازار عرضه كرده است. اما كمپانى با طيف متفاوت و متنوعى از چالش‌ها مواجه شده است.
وقتى يك كمپانى در بازار مسلط است، مخصوصا آن كمپانى‌هايى كه قدرت و تلط آنها حاصل پيشرفت‌هاى تكنولوژيكى مداوم بوده است.به نظر مى‌رسد كه اگر موضوع دفع كردن و دوركردن آنچه گمان مى‌رود رقباى قدرتمندى براى آن خواهند داشت، تبديل به يك دغدغه و دل مشغولى شود، باعث آسيب‌پذيرى در مقابل هر حمله‌اى مى‌شود و اين ريسك بزرگى است. به نظر مى‌رسد كه تقدير نوكيا در اين اواخر چنين بوده است.
اين كمپانى فنلاندى يكى از چشمگيرترين و برجسته‌ترين داستان‌هاى موفقيت را دارد، اين كمپانى محصول ادغام و همكارى چند شركت كوچكتر بود كه همه چيز از چكمه گرفته تا كاغذ توالت توليد مى‌كند و سرانجام به بازيگر مسلط در بازار تلفن همراه طى دو دهه تبديل شد. نوكيا، خود را تشكيل داد. سهم بازار آن تقريبا دو برابر كمپانى موتورولا، نزديك‌ترين رقيب آن بود. نه فقط به اين دليل كه اين كمپانى روز تشخيص داده بود كه تلفن همراه خيلى زود تبديل به وسيله تجملى و مد مى‌شود.
در سال‌هاى اخير نوكيا با خطر بالقوه جديدى مواجه شده است و آن ورود مايكروسافت به بازار تلفن همراه است كه نتوانسته اهميت ابتكارات شبيه تلفن‌هاى دوربين‌دار، صفحه رنگى و طراحى clamshell يا تا شو شيك را درك كند، اين موضوع، فضا را براى رقباى كوچكتر باز كرد و در ماه آوريل نوكيا اعتراف كرد كه فروش آن افت و تنزل داشته است.
در چهاردهم ژوئن در اقدامى براى به دست آوردن سهم خود از بازار نوكيا پنج طرح تلفن كه سه تاى آن clam shell يا تا شو هستند به بازار عرضه كرد گوشى‌هايى كه براى نشان دادن صفحه و شماره‌گيرها باز مى‌شوند و طراحى دارد كه نوكيا تابه‌حال در مورد آن ترديد داشته و بدبين بوده است. اين تلفن‌هاى مدل جديد، مدل 6170، همچنين اين مدل ديگرى را هم در برمى‌گيرد. مدل 6630 كه نوكيا قول داده است كه اين تلفن‌ها ، كوچك‌ترين گوشى‌هاى نسل سوم يا3 G در جهان هستند و داراى يك دوربين ديجيتالى با كيفيت بالا (بيش از يك مگاپيكسل) هستند اين تلفن‌ها همچنين يك موزيك پلى‌ير3 MP و امكان دستيابى به اينترنت پهن باند را هم شامل مى‌شود.
با يك و نيم ميليرد تلفن موبايلى كه در حال حاضر فروخته شده است، اپراتورهاى تلفن‌هاى همراه و سازندگان آن در حال فكر كردن روى اين موضوع هستند كه رشد آينده آنها در كجا ادامه مى‌يابد. اوليلا، يكى از اعضاى هيات مديره نوكيا معتقد است كه او پاسخ اين سوال را مى‌داند. او پاسخ مى‌دهد كه اولاً رشد آينده در كشورهاى فقير است، جايى كه شبكه تلفن‌هاى همراه رقابتى سخت را براى انهدام تلفن‌هاى ثابت در پيش رو دارد. ثانياً در بازارهاى كشورهاى ثروتمند، از ناحيه تلفن‌هاى هوشمند با كيفيت بالا و گرانقيمت كه مانند كامپيوتر عمل مى‌كند. آقاى اوليلا بودجه سالانه 4 ميليارد دلارى نوكيا براى تحقيقات و توعه را براى اين به كارگرفت. اين تلاش‌هاى نوكيا جنبه فوريت و اضطراب بيشترى به خود گرفت وقتى صداى آرزوها و بلند پروازى مايكروسافت براى ورود به بازار تلفن همراه شنيده شد. نوكيا و رقباى آن نگران هستند، مايكروسافت در مورد تلفن‌هاى همراه همان كارى را بكند كه با كامپيوترهاى شخصى كرد: آنها را به جعبه‌هاى با حاشيه كم(low margin) به سادگى به وسيله انتقال نرم‌افزار با حاشيه پهن(fat margin) مايكروسافت، تبديل كند.
با اين وجود، تلاش براى دفع حملات مايكروسافت باعث شده است كه نوكيا درباره تقاضاى مصرف‌كنندگان دچار گمراهى شود. براساس گزارش يك موسسه تحقيقاتى تعدادى از تلفن‌هاى همراه را براى كمتر از 400 دلار به‌رغم شكل زيبا و شيك گوشى‌ها به صورت خرده‌فروشى به بازار عرضه كرد و از طرفى درصدد است تا فقط نيمى از هدف اصلى خود در عرضه 10 ميليون گوشى به بازار تجديدنظر كند.
نوكيا همچنين از مقدار تقاضايى كه در بازار نسبت به N-Gage، يكى از بازى‌هاى كامپيوترى كه مثل يك تلفن همراه عمل مى‌كند، ناراضى است.
در اوقات اصلى خريد، رقباى كمپانى نوكيا مانند موتورولا و سامسونگ به درستى انتظار تقاضاى خوبى براى تلفن‌هاى همراه جديد خود كه به اصطلاح در آن باز و بسته مى شود و صفحه رنگى دوربين‌دار و قيمت متوسطى دارد را داشتند.
در حال حاضر موبايل‌هايى كه كارهايى بيش از يك تلفن ساده در اختيار مشتريان قرار مى‌دهند، در همه جا بوده و به‌سرعت هم در حال انتشار هستند. براساس گزارش بانك U.B.S در حدود دو سوم گوشى‌هايى كه در سال جارى فروخته شده‌اند، داراى صفحه‌هاى رنگى هستند و 44 درصد آنها دوربين‌دار هستند. اين نوآورى‌ها و ابداعات جديد هيچ نشانه‌اى از كاهش و توقف ندارند. سامسونگ كه در هفته گذشته در حدود 20 مدل جديد موبايل به بازار عرضه كرده است، همچنين اعلام كرده كه در صدد طرح و توسعه microchip جديدى است كه باعث مى‌شود تا موبايل‌ها بتوانند كانال‌هاى تلويزيونى ديجيتال با كيفيت بالا را دريافت كنند.
آقاى اوليلا، مديرعامل نوكيا، اظهار اميدوارى كرده است كه 5 مدل جديد نوكيا شكاف ميزان توليد اين كمپانى را پر كند. او در كنفرانسى كه در هلسينكى برگزار مى‌شد، گفت: هدف كمپانى نه تنها اين بود كه آن سهم از دست رفته بازار را دوباره به چنگ آورد، بلكه هدف آن بازيابى تفوق و سلطه پيشين بر بازار موبايل و به دست آوردن 40درصد سهم بازار جهان است. تخمين زده مى‌شود كه سهم نوكيا از بازار موبايل در جهان در حال حاضر 32 درصد است، در حالى كه يك كمپانى تحقيقاتى به نام گارتنر، برآورد كرده است كه سهم نوكيا از بازار در حال به 29درصد كاهش يافته است. با اين وجود، احساس مى‌شود، آنچه كه يكى از مشكلات نوكيا محسوب مى‌ود، از دست دادن سلطه آن بر بازار است. براى پيشروان يك صنعت دشوار است كه مطابق مد روز حركت كنند، اما نوكيا چاره ديگرى ندارد. از طرف ديگر، اپراتورهاى موبايل مانند ودافون و Orange، انگيزه زيادى دارند تا قيمت نوكيا را در توليد و ساخت موبايل رام كنند.
تكنولوژى توليد تلفن موبايل هم تغيير پيدا كرده است. عادتا ساخت و توليد موبايل در انحصار چند كمپانى بخصوص بود، اما به موازات گسترش بازار، مشكلات زيادى سر راه پروسه توليد كافى و مناسب و زنجيره و حلقه عرضه كامل و پيچيده‌اى از اين محصول وجود داشت، به دليل چالش‌هاى زيادى كه سر راه ترويج و تبليغ محصولات به ستون مصرف كنندگان بازار وجود داشت.
از طرف ديگر يك كمپانى، نمى‌توانست فقط گوشى موبايل بسازد. براى اينكه از طرف اپراتورهاى شبكه جدى گرفته شويد و مطمئن باشيد كه هر چيزى كه ساخته‌ايد درست كار كند، بايد مجموعه بيشتر و بزرگترى از base-station كه سيگنال‌هاى موبايل را دريافت و منتقل كند را داشته باشيد.
همه اينها بدان معناست كه اين صنعت، به وسيله كمپانى درهم ادغام شده به صورت عمودى مسلط است.
اما اين چيزها در حال حاضر، تغيير كرده است: قطعاتى كه اين روزها وارد گوشى‌ها مى‌شود مى‌تواند متوقف شود، از طرف ديگر نرم‌افزارها مى‌توانند كار تلفن را بكنند. همانطور كه در كامپيوترهاى شخى اتفاق افتاد توليدكنندگان اصلى (ODMS) كه براى ديگر كمپانى‌هاى توليد كننده موبايل از مارك‌هاى مختلف قطعه توليد مى‌كردند، عمدتاً در تايوان گسترش پيدا كردند. رشد اين ODMS به اپراتورهاى اجازه مى‌دهد كه كمپانى‌هاى بزرگ مثل نوكيا را دور بزنند و گوشى‌هايى با اپراتورهاى مخصوص« Operator specific» بسازند، براى مثال كمپانى Orange تلفن‌هاى هوشمند با مارك تجارى خود را كه به وسيله HTC يك كمپانى تايوانى ساخته مى‌شود، مى‌فروشد، نمودارهاى Orange نشان مى‌دهد كه تلفن‌هاى هوشمند با اشكال Operator-Specific مى‌تواند ميانگين درآمد هر كاربر را حدود 15 يورو يا 18 دلار براى هر ماه افزايش دهد. با ارتباط و پيوند نزديك گوشى با خدمات، اپراتورها مى‌توانند مشتركان را از آلوده شدن توسط اپراتورهاى ديگر مصون نگهدارند.
با سيستم ODMS و رقباى توليد موبايل سنتى و علاوه بر اين اپراتورهاى شبكه و مايكروسافت كه همه و همه صف‌آرايى كرده‌اند، به نظر مى‌رسد هدف چهل درصدى نوكيا از بازار بسيار جاه‌طلبانه و بلند پروازانه باشد.
منبع : اكونوميست
