دنیای اقتصاد – وقتى در سال 2000 وضعيت اقتصادى آشفته و پريشانى براى تكنولوژى به وجود آمد، بر اساس گزارش‌هاى آن زمان بسيارى از كمپانى‌هاى آنلاين در اثر كسادى نابهنگام از فعاليت باز ماندند و دفترشان تعطيل شد.
اما بازماندگان آن شرايط به بهترين نحوى كه مى‌توانستند، به تبليغات پرداختند. با افزايش تعداد كاربران اينترنتى به تدريج دلگرم و ترغيب شدند. اكنون، ارزيابى‌ها و گزارش‌ها نشان مى‌دهد كه بسيارى از اين ات.كام‌ها سودهاى واقعى براى صاحبان كمپانى‌ها مى‌سازند اما با اين وجود، تجارت جهانى درباره ظرفيت و پتانسيل تجارى اينترنت بيش از پيش محتاط است. نكته مضحك و خنده‌دار اينجاست كه پيش‌بينى‌ها حاكى از آن است كه بخش اعظمى از اقتصاد جهان به سمت فضاى مجازى Cyber Space درحال حركت است.
اعداد و ارقام خام قسمتى از اين داستان را به ما باز مى‌شناساند.
بر اساس گزارش‌هاى منتشره از سوى وزارت بازرگانى ايالات متحده، خرده‌فروشى آنلاين در بزرگترين بازار جهان 26 درصد افزايش داشته و به سطح 55 ميليارد دلار رسيده است. اين نشان‌دهنده رونق بازار و انبان پول است، اما در عين حا اين مقدار تنها حدود 6/1 درصد كل خرده‌فروشى‌ها در بازار است.
هنوز تعداد بى‌شمارى از مردم، كالاهاى موردنياز خود را از جهان واقعى كه از آجر و سنگ ساخته شده است، تهيه مى‌كنند.
اما ارقام و نمودارهاى اداره بازرگانى فقط با بخش صنعت خرده‌فروشى سر و كار دارد. براى مثال آنها خدمات مسافرتى آنلاين كه موفق‌ترين و سريع‌ترين رشد را در تجارت الكترونيكى يا e-commerce داشته‌اند را در نظر نگرفته‌اند. كمپانى Interactive crop (IAC)، مالك expedia.com و hotels.com، به تنهايى 10 ميليارد دلار از محل خدمات مسافرتى در سال گذشته درآمد كسب كرده است و با رقيبانى همچون خطوط هوايى و كمپانى‌ها و شركت‌هاى اجاره اتومبيل و هتل‌ها كه هر يك از آنها فروش آنلاين خوبى هم دارند، مواجه است.
اين نمودارها همچنين خدمات مالى آنلاين، آژانس‌هاى بليت‌فروشى آنلاين، را در بر نگرفته‌اند، علاوه بر اين از ديگر فعاليت‌هاى تجارى آنلاين مى‌توان به بازار غيرقانونى مانند دارو و مواد مخدر اشاره كرد كه سال گذشته مردم حدود 700 ميليون دلار در ايالات متحده خرج خريد توصيه‌هاى پزشكى و دارويى با قيمت پايين در كانادا كردند.
چيزهاى ديگر هم وجود دارد. آمار و ارقام اداره بازرگانى ايالات متحده صرفا دربردارنده قيمت‌هايى است كه در سايت‌هى حراج اينترنت معرفى مىشوند و نه ارزش كالاهايى كه فروخته مىشوند: كمپانى معروف eBay سال گذشته 24 ميليارد دلار فروش آنلاين داشت. اين نمودارها، همچنين ميلياردها دلار كالايى كه در تجارت‌هاى مرتبط به يكديگر از طريق اينترنت خريد و فروش مى‌شود را در نظر نگرفته‌اند.
بنابراين تجارت الكترونيكى در حال حاضر خيلى وسيع و بزرگ شده و به نظر مى‌رسد در حال بزرگ‌تر شدن هم هست اما ارزش واقعى معاملاتى كه آنلاين محسوب مى‌شود، با نفوذ چشمگير اينترنت بر خريد از دنياى آف‌لاين كمتر برآورد شده است. اين نفوذ در حال حاضر به بخش لاينفك از تجارت الكترونيك تبديل شده است.
اينترت رفتار مشتريان را عميقا تغيير داده است. از هر 5 نفر، يك نفر از مردمى كه در فروشگاه‌هاى بزرگ ايالات متحده قدم مى‌زنند تا مثلا يك وسيله الكتريكى بخرند، قبل از مراجعه به فروشگاه قيمت‌هاى آنلاين را جستوجو كرده‌اند و قيمت دقيق پرداختى را مى‌دانند. جالب‌تر آنكه از هر چهار آمريكايى، سه نفر آنها خريد اتومبيل‌هاى جديد آنلاين را آغاز كردند. مساله اين‌جا است كه حالا ديگر اين قبيل مشتريان وقتى وارد گالرى‌ها و نمايشگاه‌ها و مراكز خريد مىشوند، اطلاعات كاملى درباره اتومبيل‌ها دارند.
بر اساس تحقيقات مؤسسه فورتز، نيمى از 60 ميليون مشترى موجود در اروپا كه دارا اينترنت هستند، محصولات و كالاهاى مورد احتياج خود را آف‌لاين تهيه مى‌كنند اما تحقيق دقيقى درباره قيمتها و جزئيات كالا را آنلاين انجام مى‌دهند. البته در كشورهاى مختلف عادات و رفتارهاى مختلف وجود دارد. براى مثال در اسپانيا و ايتاليا، خريداران آف‌لاين، پس از جستوجو درباره قيمتها از اينترنت دوبرابر خريد آنلاين است.
اما در بريتانيا و آلمان، پيشرفته‌ترين بازارهاى اينترنتى، نسبت خريد آف‌لاين و آنلاين تفاوت زيادى دارد. فورتز مى‌گويد كه مردم در ابتدا محصولات مشخص و ساده مثل DVD و .. را آنلاين مى‌خرد و سپس به تدريج به سمت كالاها و محصولات پيچيده‌تر مى‌روند. حراج ماشين‌هاى دست‌دوم در حال حاضر بزرگترين بازار آنلاين در ايالات متحده است.
به نظر مى‌رسد مردم از خريد آنلاين لذت مى‌برند. وب‌سايت‌ها هر روز، چيزهاى بيشترى را به كار مى‌گيرند تا باعث تفريح و سرگرمى مشتريان خود شوند و بدين ترتيب مى‌خواهند سهم بيشترى از خريد مشتريان را از آن خود كنند.
چرا وب سايت اهميت دارد
وب سايت تاثير زيادى بر فعاليت تجارى كمپانى دارد. كمپانى كه به وب سايت خود بى‌اعتناست، ممكن است خود كشى تجارى و بازرگانى خود را رقم بزند.
يك وب سايت، دروازه ورود به يك مارك تجارى، محصولات خدمات است، حتى اگر آن كمپانى خريد و فروش آنلاين نداشته باشد.
يك وب سايت بى استفاده و ناكارا، نشان‌دهنده كمپانى بى‌استفاده و ناكاراست و رقيب آن صرفا يك كليك براى خارج شدن است.
اما بهترين سايت‌ها هم اگر مردم نتوانند آن را پيدا كنند، تلاشى بيهوده است. به همين دليل كمپانى‌ها بايد در نتايج جستوجوى اينترنت، جاى خود را محكم كنند.
براى بسيارى از كابران، يك سايت جستوجو، نقطه ورود آنها به اينترنت است. معروف‌ترين موتور جستوجو در حال حاضر وارد واژگان مردم شده است، مردم مى‌گويند آنها يك كمپانى يا محصول را در گوگل جستوجو كردند.
تجارت جستوجو هم در حال حاضر به يكى از موثرترين شكال تبليغ در اينترنت تبديل شده و در عين حال بهترين راه براى دستيابى به مشتريان نيز هست. نوجوانان و جوانان اوقات زيادى را در آنلاين مى‌گذرانند و همه اينها به اين معناست كه «جستوجو» دارد به زمينه بعدى منازعه و رقابت اينترنت تبديل مى‌شود و به همين دليل است كه گوگل درصدد دفاع از خود در برابر ياهو و مايكروسافت است.
راه ديگرى كه مى‌توان از طريق آن كالاها و خدمات را آنلاين عرضه كرد، سايت‌هاى بزرگى هستند كه در حال حاضر بيشترين ترافيك اينترنتى را دارند Ebay .، ياهو و آمازون، جايگاه فعاليت‌هاى تجارى عظيم براى كمپانى‌هاى ديگر هستند. اما براى مشاركت در اين فرآيند عرضه، محصولات كمپانى‌ها بايد در گردونه رقابت به لحاظ قيمت‌گذارى قرار گيرند، مردم قيمت‌هاى آنلاين را كنترل مى‌كنند و اين قيمتها را با قيمت‌هاى مغازه‌هاى سر راه و خيابانى مقايسه مى‌كنند و سپس اقدام به خريد مى‌كنند. مردم حتى گاهى قيمتها را با قيمت‌هاى كشورهاى ديگر هم مقايسه مى‌كنند و اگرچه بسيارى از وب‌سايت‌ها از اينكه كالاهايشان را به خارج عرضه كنند، ممنوع شده‌اند اما به هر حال تاجران و بازرگانان اينترنتى وجود دارند كه اين كار را انجام مى‌دهند.
استاد تكنولوژى مدرسه مديريت شيكاگو معتقد است، آنچه در اين ميان اتفاق مى‌افتد، چرخش معاملات ميان كاال‌هاى خريد مختلف است.
براى مثال، بعضى ممكن است از اينترنت براى جستوجوى دوربين‌هاى ديجيتال استفاده كنند اما در عين حال از يك مغازه دوربين‌فروشى هم ديدن مى‌كنند براى اينكه دوربين را از نزديك كنترل كنند اما بعد به فروشنده مى‌گويند: من درباره‌اش فكر مى‌كنم و از مغازه خارج مىشوند، سپس به خانه باز مى‌گردند و دوباره در اينترنت به جستوجوى ارزان‌قيمت‌ترين دوربين مى‌پردازند. به اين ترتيب، مشتريان پروسه قيمت‌گذارى يا خريد را ساخت‌شكنى مى‌كنند.
همه چيز درباره من
فقط شفافيت قيمت‌هاى اينترنت نيست كه مشتريان را قدرتمند مى‌سازد بلكه انترنت به آنها اجازه مى‌دهد كه نظرشان را دائم تغيير دهند.
اگر آنها يك وب سايت را دوست نداشته باشند، به راحتى آنها را ترك مى‌كنند. دانيل روزنويك يكى از مديران ياهو معتقد است: اينترنت محيط كاملا خودخواهى‌ها در جهان است. مردم مى‌خواهند از اينترنت هر وقت كه دوست دارند، به نحوى كه مى‌خواهند و براى هرچه مى‌خواهند استفاده كنند.
ياهو در اين مساله تنها نيست كه استراتژى خود را براساس جمع‌آورى آنچه كه مشتريانش به دنبال آن هستند، تعريف كرده است.
ياهو حدود 260 ميليون كاربر در هر ماه دارد، بنابراين همواره در پى آن است تا هرچه آنها به دنبالش هستند را در اختياشان بگذارد. اولين چيزى كه اين سايت‌هاى بزرگ دنبال آن هستند، اين است كه در محصولات و قيمتها اطلاعات بهترى به مشتريان بدهند.
آمازون در حال حاضر به خاطر فروش كتاب بسيار مشهور است اما از سال‌هاى قبل، اين سايت چيزهاى ديگرى هم را در ليست فروش قرار داد كه عبارتند از: محصولات بهداشتى، جواهرات و غذاهاى خوشمزه. اما با اين وجود، هيچ‌كس فكر نمى‌كند كه دوره بازارها و خريدهاى واقعى تمام به سرآمده است، بسيارى از كتابفروشى‌ها هنوز فروش خوبى دارند اما احتمالا آژانس‌هاى مسافرتى به تدريج وارد دوره سخت‌ترى مىشوند.
يكى از كارشناسان ممكن معتقد است، خدمات مسافرتى آنلاين در آمريكا به راحتى مى‌تواند از 20 درصد به بيش از 50درصد برسد و خرده‌فروشى آنلاين مى‌تواند در دهه آينده بين 10 تا 15 درصد برسد، كه بدان معناست كه تغيير سريعى در خرج مصرف‌كنندگان دارد به وجود مى‌آيد.
فروشگاه‌هاى سنتى به اين فرآيند چگونه پاسخ مى‌دهند؟
مايكل دل، موسس شركتDell كه كامپيوترهاى شخصى را مستقيم به مشترى مى‌فروشد در اين‌باره مى‌گويد، بسيارى از فروشگاه‌ها تبديل به گالرى خواهند شد. فروشگاه‌هاى اخير سونى و كمپانى اپل براى اين طراحى شده‌اند كه محصولات اين كمپانى‌ها را به نمايش بگذارند، تا بسيارى از مردم سرانجام آنها را آنلاين برند. احتمال دارد تا حدى جهان آنلاين و آف‌لاين درهم ادغام شوند. فروش‌هاى چند كاناله كه مى‌توانند تركيبى از فروشگاه‌هاى سنتى، كاتالوگ چاپ شده، يك خط تلفن در خدمت مردم و يك وب‌سايت براى تجارت الكترونيكى باشند. اما به نظر مى‌رسد سرانجام، وب‌سايت جايى است كه مردم سفارش خود را مى‌دهند.
يكى از مزيت‌هاى مهم خريد از طريق اينترنت، كاهش هزينه‌هاى معامله و خريد در اين نوع تجارت است كه بلافاصله خريد ارزان‌تر را به مشترى يادآور مى‌شود.
پس اگر قيمتها در خريد آنلاين ارزان‌تر هستند چرا آنها بايد به جاى ديگرى براى خريد بروند؟
تنها يك دليل مى‌تواند قانع كننده باشد، كلاهبردارى كه مهم‌ترين تهديد براى خريد آنلاين است اما مادامى كه اينترنت به مردم اطلاعاتى درباره محصول و خريد ارزان‌تر، سريع‌تر و امن‌تر مى‌دهد، تجارت الكترونيكى روبه سوى رشد دارد و اين بازار ظرفيت اين را دارد كه تبديل به يك بازار عالى شود.
منبع : اکونوميست
