بازار دیجیتال- در طبقات تحتانی یا فوقانی مراکز خرید و فروش معتبر کامپیوتر، پشت ویترین فروشگاه‌ها، لپ‌تاپ‌هاي کار کرده ظاهرا در انتظار مشتری نشسته‌اند. لپ‌تاپ‌هايي که به دلیل قیمت پایینی که دارند کمتر فروشنده‌ای رغبتی به فروش آنها دارد و ترجیح مي‌دهند آنها را اوراق کرده و از قطعات آنها برای تعمیر لپ‌تاپ‌هاي دیگر استفاده کنند.
شاید ندانید، اما بر اساس اعلام فعالان بازار، حدود نیمی از لپ‌تاپ‌هاي دست دومی که در بازار وجود دارند سرقتی هستند و اکثرا قطعات آنها به عنوان قطعه اورجینال و نو برای تعمیر لپ‌تاپ‌هاي معیوب مورد استفاده قرار مي‌گیرد.
فعالان بازار مي‌گویند، اکثر لپ‌تاپ‌هاي سرقتی توسط مالخرها در مناطقی مانند خیابان جمهوری، گمرک، پشت شهرداری، قسمت‌های غیرفروشگاهی مراکز خرید و فروش کامپیوتر و… خریداری به عنوان کالای دست دوم یا بانک قطعه به فروش مي‌رسند. قیمت این لپ‌تاپ‌هاي سرقتی در صورتی که به عنوان دستگاه دست دوم به فروش برسند در حدود 4/1 قیمت واقعی است. اما قطعات این دستگاه‌ها اکثر اوقات با قیمت قطعات نو به فروش مي‌رسند.
لپ‌تاپ‌هاي سرقتی
شاید تصور کنید لپ‌تاپ‌هاي سرقتی، تنها نمونه‌هاي کارکرده‌ای هستند که از صاحبانشان سرقت مي‌شوند. اما اگر سری به مراکز خرید و فروش کامپیوتر بزنید و پای درد و دل فعالان بازار بنشینید متوجه می‌شوید حجم زیادی از لپ‌تاپ‌های سرقتی را نمونه‌هاي آکبندی تشکیل می‌دهند که به سادگی آب خوردن با وجود تجهیز اکثر فروشگاه‌ها به دوربین مدار بسته از پشت ویترین به سرقت مي‌روند.
مشکوه، یکی از فعالان بازار لپ‌تاپ می‌گوید، در حال حاضر علاوه بر اینکه کالاها از پشت ویترین و داخل فروشگاه به راحتی به سرقت مي‌روند، بلکه بارها اتفاق افتاده است که با وجود تجهیز انبار مجتمع‌هاي کامپیوتری به سیستم ضد سرقت و همچنین به خدمت گرفتن نگهبان، اما از انبارها سرقت شده است.
سلیمی، مسوول فروشگاه مگانت هم در این رابطه می‌گوید: دزدیدن لپ‌تاپ‌های دست دوم برای سارقان چندان لطفی ندارد و اکثر سارقان با استفاده یا بهتر بگوییم سوءاستفاده از شلوغی فروشگاه‌ها لپ‌تاپ‌های نو را می‌ربایند.
به گته وی، بارها اتفاق افتاده است که با وجود تجهیز فروشگاه به دوربین مدار بسته، از فروشگاه سرقت شده و سارق هم شناسايی نشده است. بهنامی، یکی دیگر از فروشندگان لپ‌تاپ نیز در این باره می‌گوید: برخی از سارقان نیز با استفاده از تعطیلی مراکز خرید و فروش رایانه دست به سرقت می‌زنند.
ردیابی لپ‌تاپ‌هاي سرقتی آری یا خیر
طی سال‌های اخیر در کشور ما نیز مانند سایر کشورها از سیستم ردیابی کالاهای سرقتی بر اساس شماره سریال کالا استفاده مي‌شود که متاسفانه اکثرا بر این باورند این سیستم چندان کارآمد نیست. اما بر اساس اعلام سرهنگ رضا غنی‌لو، رییس مرکز اطلاع‌رسانی و ارتباطات نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (ناجا)، پیگیری کالای سرقتی از طریق شماره سریال امکان‌پذیر است. به گفته وی، برای رسیدگی به پرونده هر نوع سرقت و از جمله سرقت لپ‌تاپ، یک روش واحد از لحاظ قانونی داریم. به گفته وی، بر اساس این قانون، شخص مالباخته باید به سرعت با شماره 110 تماس گرفته و اعلام سرقت کند تا مراحل قانونی طی شود.
وی در مورد ردیابی لپ‌تاپ از طريق شماره سریال گفت، خوشبختانه امروزه تکنولوژی در حدی پیشرفت کرده است که از طریق شبکه اینترنت و GPS در صورتی که شناسه سیستم مورد سرقت در دسترس باشد، مي‌توان دستگاه را ردیابی کرد. وی از توضیح در مورد راه‌های ردیابی دستگاه‌های سرقتی به دلیل اینکه افشای شگردهای پلیسی ممنوع است، خودداری کرد.
سایر روش‌های ردیابی لپ‌تاپ سرقتی
با وجودی که از طرف مرکز اطلاع‌رسانی و ارتباطات (ناجا) اعلام شده است راه‌هایی برای ردیابی لپ‌تاپ‌هاي سرقتی وجود دارد، اما اکثر فعالان بازار و حتی فروشندگان و عرضه‌کنندگان شرکتی از روش‌های دیگری برای ردیابی لپ‌تاپ‌هاي سرقتی استفاده مي‌کنند که متاسفانه اکثر این روش‌ها بی‌نتیجه است.
به عنوان مثال، علی مولائی، یکی از فعالان بازار کامپیوتر مي‌گوید، در صورتی که لپ‌تاپی از فروشگاه به سرقت رود مشخصات و شماره سریال لپ‌تاپ به فروشگاه‌های اطراف اعلام می‌شود تا در صورت ارائه لپ‌تاپ برای فروش سارق شناسایی شود. البته این شیوه چندان کارآمد نیست و پیگیری و شکایت علیه سارقان به ویژه سارقان لپ‌تاپ نیز پروسه ای طولانی و البته طبق اعلام فعالان بازار بی‌نتیجه است. زینال وند، کارمند فروش شرکت سریر، یکی از عرضه‌کنندگان لپ‌تاپ هم مي‌گوید، طی مدت اخیر به دلیل اینکه اکثر روش‌های ردیابی لپ‌تاپ‌هاي سرقتی بی‌نتیجه بوده است نرم‌افزارهای خاصی برای شناسایی لپ‌تاپ‌هاي سرقتی مورد استفاده قرار گرفته اند که تا حدودی امید پیدا شدن لپ‌تاپ‌هاي سرقتی را در دل مالباختگان زنده مي‌کند.
به گفته وی، در این سرویس جدید شرکت سریر با ثبت مشخصات لپ‌تاپ‌های سرقتی مشتریان در لیست سیاه خود به آنها در یافتن دستگاه‌هایشان یاری می‌رساند. در واقع در این سرویس مشتریانی که لپ‌تاپ آنها به سرقت رفته با ثبت مدل و شماره سریال لپ‌تاپ خود در لیست اطلاعاتی این شرکت، به سرقت رفتن لپ‌تاپ خود را اعلام کرده و این شرکت نیز بلافاصله پس از مراجعه این لپ‌تاپ به شرکت برای تعمیر و یا سرویس احتمالی مشتری مورد نظر را مطلع می‌کند.
البته این روش چندان کارآمد به نظر نمی‌رسد؛ چراکه لپ‌تاپ باید پس از سرقت به شرکتی که لپ‌تاپ در لیست سیاه آن قرار دارد ارجاع شود تا شناسایی شود که وقوع این اتفاق تقریا نادر است. نرم‌افزار‌هاي دیگری نیز مانند Prey وجود دارد که گفته مي‌شود به پیدا شدن لپ‌تاپ کمک مي‌کند که مانند یک مامور مخفی اطلاعات کاملی را به صورت کاملا مخفی و بدون اطلاع سارق برای شما ارسال می‌کند. کافی است سارق لپ‌تاپ، آن را روشن کند تا اطلاعات کاملی را در مورد سارق به‌دست آورید.
