نام نویسنده: على پرند
دنياى اقتصاد- شرکت مخابرات‌ايران با يک طرفه کردن خطوط تلفن معدود شرکت‌هايى که اقدام به سرويس دهى تلفن‌اينترنتى مى‌کردند، عملا باعث قطع و يا دشوارى دسترسى بسيارى از‌ايرانيان مقيم خارج به هموطنانشان در داخل کشور شده است.
مقامات شرکت مخابرات که از چند سال قبل اقدام گسترده‌اى را براى مبارزه با تلفن‌هاى اينترنتى آغاز کرده بودند تا همين اواخر قادر به شناسايى شرکت‌هايى که اقدام به‌اين کار مى‌کردند نبودند. اما با نصب تکنولوژى نه چندان جديد «نمايشگر» اين امکان را يافتند تا کسانى را که اقدام به ارائه اين گونه تلفن‌ها مى‌کردند را شناسايى و تلفن‌هاى مورد استفاده آنان را يک طرفه کنند.
مقامات مخابرات ادعا مى‌کنند که درآمدهاى ناشى از تماس‌هاى تلفنى عادى آنها به واسطه وجود تلفن‌هاى‌اينترنتى کاهش پيدا کرده، اين در حالى است که مردم به دليل هزينه کمتر عملا استقبال گسترده‌اى را از‌اين سرويس‌ها نشان داده اند به طورى که در طول دو سال گذشته بسيارى از کافى نت‌ها و شرکت‌هاى مختلف اقدام به سرويس ده تلفن‌اينترنتى مى‌کردند و عملا اشتغال مناسبى نيز دراين بخش صورت گرفته بود.
در همين حال مخابرات با شدت بخشيدن به فعاليت‌هاى خود و خصوصا استفاده از ابزار قهريه «يک طرفه کردن خطوط» عملا جلوى فعاليت شرکت‌هايى که در اين زمينه کار مى‌کنند را گرفته و از طرف ديگر با ارسال اخطاريه براى برخى شرکت‌هايى که در زمينه مکالمات اينترنتى داخل به خارج کار مى‌کنند نيز آنها را نيز تحت فشار قرار داده تا به نوعى فعاليت خود را تحت نظارت مخابرات در آورند. اين در حالى است که حدود دو سال است‌اين شرکت آيين‌نامه‌اى را براى سرويس دهى تلفن‌اينترنتى در دست تهيه دارد. به گفته برخى کارشناسان آنچه مخابرات به دنبال آن است چيزى شبيه سياستى است که در مورد اينترنت به کار برده است. کاهش تعداد سرويس‌دهندگان و فراهم آوردن فضا به گونه‌اى که شرکت‌هاى خصوصى کوچک ورشکست شده و در مقابل تعدادى از معدود شرکت‌هاى بزرگ که نزديکى و وابستگى بيشترى نيز به مخابرات دارند تحت نظارت شديدتر و دقيق‌تر قرار گيرند. حال با يک طرفه شدن خطوط شرکت‌هايى که اقدام به تلفن‌اينترنتى خارج به داخل مى‌کنند به نظر مى‌رسد که مقامات‌اين شرکت قصد دارند واقعا با تماس‌هاى خارج به داخل از طريق‌اينترنت مقابله کنند.
چگونگى فعاليت سيستم VIOP
براى اينکه متوجه شويم تلف‌اينترنتى جز در يک بخش ديگر کارى به شبکه مخابراتى ندارد کافى است يک مثال بزنيم: على دانشجوى يکى از دانشگاه‌هاى کشور آلمان است که معمولا در طول هفته يکى دو بار با خانواده‌اش در تهران تماس مى‌گيرد. او براى کاهش هزينه‌هاى خود از تلفن‌اينترنتى استفاده مى‌کند اگر بخواهد با تلفن عادى‌اش ده دقيقه با تهران تماس بگيرد بايد هزينه‌اى معادل 15 يورو بپردازد در حالى که با خريد يک کارت اينترنتى 5 يورويى مى‌تواند دو تا سه برابر برابر‌اين زمان را با خانواده اش به صحبت بپردازد. به‌اين شکل که يک کارت تلفن‌اينترنتى را از مغازه‌هايى که به همين منظور‌ايجاد شده اند خريدارى ى‌کند. روى‌اين کارت‌ها يک شماره تلفن و يک پسورد نوشته شده که على ابتدا با آن شماره تماس گرفته و رمز مربوط را وارد مى‌کند. او به‌اين ترتيب به شرکت خدمات دهنده‌اى در آلمان وصل مى‌شود که مکالمه او را از روى شبکه تلفن آلمان به روى‌اينترنت مى‌فرستد و از آنجا به شرکتى در داخل‌ايران اطلاع مى‌دهد که يک تماس تلفنى دارد.
کامپيوترهاى شرکت‌ايرانى درخواست على را تحليل کرده و شماره تلفن درخواستى على را شماره‌گيرى کرده و على را به شماره مربوط متصل مى‌کنند. مشخص است که در تمام‌اين مراحل شبکه‌هاى مخابراتى در‌ايران و آلمان و ديگر کشورهاى مابين آن کوچکترين دخالتى دراين تماس‌اينترنتى ندارند و صرفا يک تماس داخلى را برقرار مى‌کنند و لذا حتى از نظر هزينه هم کمترين هزينه غير معمولى از بابت‌اين مکالمات به آنها تحميل نمى‌شود.
مخابراتى‌ها اما به دليل‌اين که مردم از سرويس‌هاى گران قيمت‌اين شرکت در مقابل تلفن‌هاى اينترنتى استفاده نکرده اند معتقدند که درآمدهاى‌اين شرکت کاهش پيدا کرده است‌اين در حالى است که کارشناسان اقتصادى معتقدند که نمى‌توان صرفا با کاهش درآمدهاى مردم به فکر افزايش درآمدهاى ملى بود.
شکى نيست که تکنولوژى‌هاى جديد راه‌هاى ارتباطى جديدترى در مقابل شهروندان جامعه امروز قرار مى‌دهد و نمى‌توان مدم را با زور و صرفا به‌اين دليل که بايد درآمدهاى يک شرکت دولتى به شکل سابق بازگردد از مردم خواست که از امکانات و تکنولوژى‌هاى جديد استفاده نکنند.
يک کارشناس دراين مورد مى‌گويد: تلفن‌اينترنتى در حقيقت تکنولوژى جديدى است که امروزه در سراسر جهان در حال پيشرفت است. امروزه بسيارى از شرکت‌هاى مخابراتى در حال رويکرد به‌اين سو هستند و حتى در کشورى چون‌ايالات متحده شرکت‌هاى بزرگ مخابراتى کار خود را به روى تلفن‌اينترنتى منتقل کرده اند تا بتوانند در بازار همچنان سرپا بمانند. در مقابل اما شرکت مخابرات ما از بدو ورود تلفن‌اينترنتى در مقابل‌اين پديده‌ايستاد و نها پس از مدتى که نتوانست از پيشرفت آن به دليل استقبال عمومى‌جلوگيرى کند ، به فکر قانونمند کردن آن (البته با هدف کسب درآمد) افتاد. با‌اين حال هنوز هم مخابراتى‌ها واقعا به فکر تکنولوژى VOIP نيستند براى همين است که بسيارى از سيستم‌هاى مخابراتى امروزه فرق چندانى با گذشته نکرده اند و نمى‌توانند کيفيت انتقال و برقرارى تماس‌اينترنتى را افزايش دهند.
در همين حال برخى کارشناسان نيز معتقدند مخابرات آنچنان در مقابل تلفن‌هاى اينترنتى ايستاده که حتى حاضر نيست در مقابل حذف بخش خصوصى فعال دراين عرصه خود سرويس دهى آن را برعهده گرفته و حداقل قيمت مکالمات خارجه و حتى داخله را کاهش دهد. اين نشان مى‌دهد که مخابرات به دنبال افزايش درآمد ملى نيست بلکه به فکر افزايش درآمد خود‌اين شرکت است و بس.
وضعيت مخابرات و خطوط‌اينترنتى
با همه‌اين احوال بسيارى از متخصصان حوزه مخابرات و‌اينترنت معتقدند که افزايش سرعت‌اينترنت و ارتقاى کيفيت تماس‌اينترنتى مخابرات را به سمت پذيرش VOIP پيش خواهد برد.
شرکت مخابرات اخيرا مجوز خطوط‌اينترنتى پرسرعت ADSL را صادر کرده و شرکت‌هايى که اين مجوز را دريافت کرده اند در حال نصب و راه‌اندازى سيستم‌هاى مورد نياز براى ارائه اين سرويس‌ها به مشترکان هستند.
با ارائه سرويس‌هاى اينترنت پرسرعت ADSL عملا براى نخستين بار سرويس‌دهى مخابرات از طريق خطوط تلفن وضع مطلوب ترى به خود مى‌گيرد. وضعيت خطوط مخابراتى به گونه‌اى بوده است که همواره در طى سال‌هاى گذشته کاربران از قطع اينترنت و سرعت نامطلوب آن گله‌مند بوده‌اند و گفته مى‌شود حتى به دليل ماهيت فنى سيستم مخابراتى خطوط ADSL نيز قادر به ارائه سرويس‌هاى خيلى سريع (در حد 2 مگابيت بر ثانيه) که در کشورهاى مختلف هم اکنون معمول است، نخواهد بود.
آينده بازار تلفن‌اينترنتى
تلفن‌اينترنتى يکى از چندين مشکلى است که مخابرات در طى سال‌هاى گذشته با تصميم گيرى‌هاى خود بر پيچيدگى‌هاى آن افزوده است. ه نظر مى‌رسد تصميم‌گيرى دراين حوزه با توجه به دخالت اندک مقامات بالاى وزارت ارتباطات و فناورى اطلاعات در آن کاملا بر عهده مديران‌اين شرکت قرار گرفته و از همين رو برخى سياست‌گذارى‌هاى آن عملا تاثيرهاى جدى بر آينده توسعه‌اين بخش گذاشته است. در حالى که گفته مى‌شود در کشور همسايه در حال جنگ – عراق – مجوز- استفاده از تلفن‌هاى اينترنتى صادر شده ، در کشورهاى جنوبى خليج فارس حرکت به سمت‌اين تکنولوژى و ديگر تکنولوژى‌هاى ارتباطى يکى از هدف‌ها به شمار مى‌رود و در افغانستان جنگ زده نيز‌اينترنت و تلفن به سرعت در حال گسترش است و مى‌توان تصور کرد با چنين جنگ و گرزهاى ناتمامى‌بين شرکت‌هاى دولتى و خصوصى وضعيت بازار مخابراتى و‌اينترنتى ما در آينده نه چندان دور تا چه اندازه بى‌ثبات خواهد بود
