در حالی که موجودی هر شعبه بزرگ‌ترین فروشگاه‌های زنجیره‌ای جهان به طور میانگین ۱۲۰ هزار کالا است، دیجی‌کالا در سال ۱۴۰۳ تنها از فروشندگان خود به اندازه بیش از ۷۶۰ فروشگاه والمارت، کالا دریافت کرد و به دست مشتریان رساند. این رقم خیره‌کننده، تنها یکی از ابعاد دگرگونی لجستیکی است که دیجی‌کالا با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، زیرساخت‌های گسترده و مدل‌های عملیاتی نوین، به آن دست یافته است.
دریافت کالا؛ قلب تپنده تعامل با فروشندگان
نقطه آغاز این تحول، در تعامل با هزاران فروشنده‌ای است که در اکوسیستم دیجی‌کالا فعالیت می‌کنند. برای تسهیل ورود کالا و افزایش انعطاف‌پذیری برای این شرکا، دیجی‌کالا در سال ۱۴۰۳ مراکز دریافت جدیدی در کشور راه‌اندازی کرد. افزایش ساعت کاری و اضافه شدن دو مرکز دریافت کالا در قزوین و جنوب تهران، فرآیند را برای فروشندگان بسیار روان‌تر کردند. نتیجه این تغییرات، دریافت بالغ بر ۹۱.۵ میلیون کالا از همکاران فروشنده در سال ۱۴۰۳ بود که رشدی ۱۰ میلیون واحدی نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد و مقیاس عملیات را در سطحی کم‌نظیر در منطقه قرار می‌دهد.
مراکز پردازش؛ ترکیب هوش مصنوعی و نیروی انسانی
قلب این عملیات عظیم، مراکز پردازش دیجی‌کالا است که به واسطه ظرفیت انبارش ۶.۱ میلیون آیتم و ظرفیت روزانه پردازش ۱ میلیون آیتم، به ستون فقرات سیستم تبدیل شده‌اند. در این مراکز کالاها از لحظه ورود تا مرحله بسته‌بندی، تحت نظارت دقیق الگوریتم‌های هوش مصنوعی قرار دارند. این الگوریتم‌ها با تحلیل داده‌های فروش و تقاضا، بار مراکز را مدیریت کرده و ترافیک خطوط پردازش را بهینه می‌سازند تا اتلاف زمان و منابع به حداقل برسد. این فرآیند هوشمند، سرعت و دقت عملیات را به شکلی چشمگیر بالا برده است.
نیروی انسانی در این بخش دیجی‌کالا (مراکز پردازش) نیز نقشی حیاتی در سیستم لجستیک ایفا می‌کند. ۱۷۱۰ نفر نیروی تمام‌وقت و ۴۰۰ نفر نیروی پاره‌وقت در این مراکز مشغول به کار هستند که 60 درصد آن‌ها مرد و 40 درصد زن هستند.
در همین راستا، سال گذشته حجم پردازش کالاهای سنگین در مراکز دیجی‌کالا دو برابر شد و بخش سوپرمارکت نیز با ۶ مرکز پردازش مجزا و ظرفیت انبارش ۲.۴ میلیون کالا و پردازش ۱۴ هزار آیتم، سرویس‌دهی سریع‌تری را به مشتریان ارائه داد.
به طوری که میانگین زمان تحویل در سوپرمارکت فوری به ۳۰ دقیقه و در سوپرمارکت پرتخفیف به ۲۱ ساعت کاهش یافت.
دوقلوی دیجیتال؛ قدمی به سوی مراکز پردازش هوشمند
دیجی‌کالا در سال ۱۴۰۳، مسیر توسعه «دوقلوی دیجیتال» را در مراکز پردازش آغاز کرده است. دوقلوی دیجیتال یک مدل نوآورانه است که فرایندهای واقعی را به‌صورت کامل شبیه‌سازی می‌کند و با جمع‌آوری داده‌های آنلاین از طریق حسگرها، به تصمیم‌گیری‌های دقیق‌تر و بهینه‌تر کمک می‌کند. این مدل، زمینه را برای پیش‌بینی و بهبود عملکرد مراکز پردازش فراهم کرده و دیجی‌کالا را به سمت مراکز پردازش کاملاً هوشمند و اتوماتیک هدایت می‌کند.
زیرساخت‌های ملی؛ توزیع سراسری در بیش از ۲۲۰۰ شهر
دیجی‌کالا با اتکا به یک شبکه گسترده و پیچیده از زیرساخت‌های عملیاتی، توانسته به بیش از ۲۲۳۹ شهر در سراسر ایران سفارش ارسال کند. این پوشش جغرافیایی بی‌سابقه به‌خاطر فعالیت 959 مرکز زیرساختی در سراسر کشور است که ۵۴۴ مرکز خارج از تهران قرار دارند. این شبکه گسترده و انعطاف‌پذیر، امکان رساندن کالا به دورافتاده‌ترین نقاط کشور را در کوتاه‌ترین زمان ممکن فراهم کرده است.
ناوگان و تحویل به‌موقع؛ رسیدن به استانداردهای جهانی
در بخش توزیع و ارسال نیز دیجی‌کالا با بازوی لجستیکی خود یعنی دیجی‌اکسپرس، رکورد تازه‌ای در نرخ تحویل به‌موقع سفارش‌ها ثبت کرد. این نرخ برای دیجی‌کالا و دیجی‌اکسپرس در سال ۱۴۰۳ به ۹۵.۱٪ رسید. این عدد، نه تنها یک رکورد بی‌سابقه در بین فروشگاه‌های اینترنتی ایران است، بلکه در مقایسه با استانداردهای جهانی پلتفرم‌های تجارت الکترونیک نیز عدد بسیار بالایی محسوب می‌شود. این موفقیت نتیجه بازطراحی مدل توزیع، توسعه شبکه نمایندگان در شهرهای کوچک و برنامه‌ریزی دقیق بوده است.
باید بدانید بر اساس گزارش سال دیجی‌کالا، ناوگان دیجی‌اکسپرس با ۶۴۷۳ سفیر فعال، با طی کردن مسافتی بالغ بر ۵۴.۶ میلیون کیلومتر در سراسر ایران، این زنجیره را تکمیل می‌کند؛ مسافتی معادل ۶۹ سال رانندگی مداوم.
لجستیک معکوس؛ تکمیل چرخه اعتماد با خدمات پس از فروش هوشمند
دیجی‌کالا در سال ۱۴۰۳ با تمرکز بر هوشمندسازی و افزایش بهره‌وری در بخش لجستیک معکوس، این بخش از تجربه مشتری را به یکی از نقاط قوت کلیدی خود تبدیل کرد. این رویکرد نه تنها یک الزام عملیاتی، بلکه بخشی از تعهد به شفافیت و جلب اعتماد پایدار مشتریان است.
در این سال، ۲.۴۸ میلیون کالای مرجوعی مدیریت و پردازش شد. این عملیات گسترده با میانگین زمان پردازش ۳.۴۶ روز برای هر کالا، نشان‌دهنده دقت و کنترل بالای دیجی‌کالا بر این فرآیند پیچیده است. برای تسهیل این فرآیند برای مشتریان در سراسر ایران، شبکه گسترده‌ای شامل ۶۱ شعبه دریافت کالای مرجوعی در ۵۷ شهر کشور فعال است.
لجستیک، مزیت رقابتی جدید
تحولات لجستیکی دیجی‌اکسپرس در سال ۱۴۰۳، یک پیام شفاف برای بازار دارد: مزیت رقابتی آینده، نه فقط در تنوع کالا یا قیمت، بلکه در قدرت و هوشمندی عملیات است. سعید محمدی، از بنیانگذاران دیجی‌کالا و رییس هیات مدیره دیجی‌اکسپرس در مصاحبه‌های پیشین رسانه‌ای خود به این موضوع تاکید کرده بود که دنیای لجستیک و پیشرفت و توسعه آن جذابیتی مضاعف برایش دارد. او در افتتاحیه نخستین همایش صنعت پست تاکید داشت با توجه به توسعه تجارت الکترونیک، خدمات لجستیک بیشتر از همیشه موردنیاز است.
به‌نظرمی‌رسدمجموعه‌ایکهاوبههمراهبرادرشحمیدمحمدیراه‌اندازیکردهدرراستایپیشرفتاینرویا،قدم‌هایبلندیبرداشتهاست. این پلتفرم با سرمایه‌گذاری بی‌سابقه بر روی زیرساخت‌های فیزیکی و دیجیتال، توانسته است یک سیستم پیچیده و عظیم را به یک ماشین هوشمند و کارآمد تبدیل کند. این دگرگونی، در نهایت به نفع مشتری است که کالای خود را با سرعت، دقت و اطمینانی بی‌سابقه دریافت می‌کند، اطمینانی که با شاخص حل ۹۱ درصدی مشکلات در اولین تماس با واحد پشتیبانی، تکمیل می‌شود. دیجی‌کالا با این گام‌های مهم، خود را به عنوان الگویی برای آینده صنعت لجستیک و تجارت الکترونیک در ایران تثبیت کرده است.
