هارد دیسک‌ها به‌عنوان یکی از اجزای حیاتی کامپیوترها و دستگاه‌های ذخیره‌سازی، اطلاعات ارزشمندی را در خود نگه می‌دارند.اما به دلایل مختلفی مانند خرابی سخت‌افزاری، بدسکتور یا حملات ویروسی، ممکن است دسترسی به این اطلاعات دشوار شود.
در چنین شرایطی، بازیابی و تعمیر هارد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.خوشبختانه، با استفاده از نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات، می‌توان بسیاری از این مشکلات را برطرف کرد و داده‌های گمشده را بازگرداند.در این مقاله، به معرفی بهترین روش‌ها و نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات هارد خواهیم پرداخت تا به شما در تعمیر و بازگرداندن اطلاعات هارد دیسک‌های آسیب‌دیده کمک کنیم.
چرا هارد دیسک‌ها خراب می‌شوند؟ دلایل و علائم هشداردهنده
هارد دیسک یکی از اجزا کامپیوتر ها هستند که وظیفه ذخیره سازی داده هارا بر عهده دارد.اما مانند هر قطعه‌ی الکترونیکی دیگری، هارد دیسک‌ها نیز ممکن است خراب شوند.
وقتی که هارد دیسک خراب می‌شود، ممکن است اطلاعات مهم و ارزشمند شما از دست برود.بنابراین، شناخت دلایل خرابی هارد دیسک‌ها و علائم هشداردهنده آن‌ها می‌تواند شما را از بروز مشکلات بزرگ‌تر نجات دهد.
دلایل اصلی خرابی هارد دیسک‌ها
- ضربه و فشار فیزیکی یکی از رایج‌ترین دلایل خرابی هارد دیسک، ضربه یا فشار فیزیکی است. اگر لپ‌تاپ یا کامپیوتر شما زمین بخورد یا به هارد دیسک فشار بیاید، می‌تواند منجر به خرابی قطعات داخلی آن شود. این نوع خرابی معمولاً به‌طور ناگهانی رخ می‌دهد و ممکن است باعث از دست رفتن اطلاعات شود.
- خرابی قطعات الکترونیکی هارد دیسک‌ها به‌طور کلی از قطعات الکترونیکی حساس تشکیل شده‌اند. هرگونه مشکل در مدارهای داخلی یا قطعات الکترونیکی می‌تواند باعث خرابی هارد دیسک شود. خرابی این قطعات معمولاً به‌دلیل گرمای زیاد، آسیب به مدارات یا عدم کیفیت ساخت پیش می‌آید.
- بدسکتورها بدسکتورها نواحی آسیب‌دیده در سطح دیسک هستند که به دلیل نوشتن و خواندن اشتباه اطلاعات به‌وجود می‌آیند.این خرابی‌ها می‌توانند به‌طور تدریجی داده‌ها را از بین ببرند و باعث کاهش عملکرد هارد دیسک شوند.به‌عنوان مثال، اگر اطلاعات مهم شما در ناحیه‌ای که بدسکتور دارد ذخیره شده باشد، بازیابی آن ممکن است غیرممکن شود.
- خطاهای نرم‌افزاری و ویروسی ویروس‌ها، بدافزارها و نرم‌افزارهای مخرب می‌توانند داده‌های ذخیره‌شده در هارد دیسک را آسیب‌پذیر کنند.این برنامه‌ها ممکن است به سیستم‌عامل یا اطلاعات ذخیره‌شده حمله کرده و آن‌ها را خراب کنند.در چنین مواردی، مهم است که از نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس معتبر استفاده کنید تا از ورود این تهدیدات جلوگیری شود.
- گرمای زیاد و تهویه نامناسب دمای بالا می‌تواند به هارد دیسک آسیب بزند. گرما باعث افزایش فشار به قطعات داخلی هارد دیسک می‌شود که در نتیجه ممکن است به خرابی آن منجر شود. استفاده از سیستم تهویه مناسب و اطمینان از خنک بودن دستگاه می‌تواند به جلوگیری از این نوع خرابی کمک کند.
- کهولت سن هارد دیسک هارد دیسک‌ها نیز مانند هر قطعه‌ی الکترونیکی دیگر عمر مفید دارند. پس از مدتی استفاده مداوم، احتمال خرابی آن‌ها افزایش می‌یابد. به همین دلیل، هارد دیسک‌ها معمولاً پس از چند سال نیاز به تعویض دارند تا از بروز مشکلات جلوگیری شود.
علائم هشداردهنده خرابی هارد دیسک
- صدای غیرطبیعی یکی از اولین علائم هشداردهنده خرابی هارد دیسک، شنیدن صدای غیرطبیعی از دستگاه است. صدای کلیک یا غرغر ممکن است نشان‌دهنده مشکل در بخش‌های مکانیکی هارد دیسک باشد. این صداها معمولاً به دلیل مشکل در هد خواندن/نوشتن یا موتور چرخش دیسک ایجاد می‌شود.
- کاهش سرعت سیستم اگر سیستم شما به‌طور ناگهانی کند شود و زمان بارگذاری برنامه‌ها طولانی‌تر از حد معمول شود، این می‌تواند نشان‌دهنده مشکل در هارد دیسک باشد. هنگامی که هارد دیسک آسیب می‌بیند، به‌ویژه در بخش‌های بدسکتور، سرعت سیستم به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
- فقدان دسترسی به فایل‌ها اگر شما به‌طور ناگهانی قادر به باز کردن یا دسترسی به فایل‌های ذخیره‌شده در هارد دیسک نباشید، این می‌تواند یکی از علائم خرابی هارد دیسک باشد. در این شرایط، احتمالاً داده‌ها آسیب دیده یا از دست رفته‌اند.
- بروز خطاهای دیسک هنگام بوت شدن یکی دیگر از علائم هشداردهنده، مشاهده خطاهایی مانند “حافظه دیسک خراب است” هنگام روشن کردن سیستم است. این خطاها ممکن است نشان‌دهنده مشکل در بوت هارد دیسک و آسیب به سیستم فایل باشد.
- صفحه آبی مرگ (Blue Screen of Death) در ویندوز، صفحه آبی مرگ یکی از علائم شایع خرابی هارد دیسک است. این صفحه معمولاً زمانی ظاهر می‌شود که سیستم عامل نتواند به‌درستی از هارد دیسک استفاده کند.
بهترین روش‌های بازیابی اطلاعات از هارد آسیب‌دیده
هارد دیسک‌ها می‌توانند به دلایل مختلفی آسیب ببینند، اما خوشبختانه روش‌هایی وجود دارند که به شما کمک می‌کنند تا اطلاعات خود را از هارد دیسک‌های آسیب‌دیده بازیابی کنید. بازیابی اطلاعات از هارد آسیب‌دیده می‌تواند یک فرآیند پیچیده باشد، اما با استفاده از روش‌های صحیح، احتمال موفقیت به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد. در این مقاله به معرفی بهترین روش‌های بازیابی اطلاعات از هارد دیسک آسیب‌دیده خواهیم پرداخت.
۱. استفاده از نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات
نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات یکی از رایج‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای بازیابی اطلاعات از هارد دیسک‌های آسیب‌دیده هستند. این نرم‌افزارها قادرند تا فایل‌های حذف‌شده یا آسیب‌دیده را شناسایی کرده و آن‌ها را بازیابی کنند. بسیاری از این نرم‌افزارها به شما این امکان را می‌دهند که به‌راحتی مراحل بازیابی را طی کرده و اطلاعات خود را بازگردانید.
نکته: قبل از استفاده از نرم‌افزارهای بازیابی، از نوشتن اطلاعات جدید بر روی هارد دیسک خود خودداری کنید، زیرا این کار ممکن است باعث از بین رفتن بیشتر اطلاعات شود.
برخی از بهترین نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات عبارتند از:
- Recuva: نرم‌افزاری رایگان و ساده برای بازیابی فایل‌های حذف‌شده.
- EaseUS Data Recovery Wizard: نرم‌افزاری قدرتمند که قادر به بازیابی داده‌های از دست رفته و آسیب‌دیده از انواع دستگاه‌ها است.
- Disk Drill: نرم‌افزاری با ویژگی‌های پیشرفته برای بازیابی داده‌ها از هارد دیسک‌های آسیب‌دیده و فرمت‌شده.
۲. استفاده از فرمان‌های سیستم‌عامل (در ویندوز)
در برخی مواقع، مشکلات نرم‌افزاری و سیستم‌عاملی می‌تواند باعث عدم دسترسی به اطلاعات هارد دیسک شود. در چنین شرایطی، استفاده از ابزارهای داخلی سیستم‌عامل می‌تواند به بازیابی اطلاعات کمک کند. برای مثال، در ویندوز می‌توانید از ابزار “CHKDSK” برای بررسی و تعمیر مشکلات هارد دیسک استفاده کنید.
مراحل استفاده از CHKDSK:
- وارد Command Prompt (پیشخوان فرمان) شوید.
- دستور chkdsk X: /f را تایپ کنید (X را با حرف درایو هارد خود جایگزین کنید).
- سیستم‌عامل شروع به بررسی و رفع مشکلات احتمالی خواهد کرد.
این روش معمولاً مشکلات کوچکی مانند فایل‌های خراب یا سیستم فایل آسیب‌دیده را برطرف می‌کند.
۳. استفاده از ابزارهای حرفه‌ای بازیابی اطلاعات
اگر هارد دیسک شما به‌طور فیزیکی آسیب دیده باشد، ممکن است نرم‌افزارهای معمولی قادر به بازیابی اطلاعات نباشند. در این شرایط، ابزارهای بازیابی اطلاعات حرفه‌ای می‌توانند کارساز باشند. این ابزارها معمولاً در آزمایشگاه‌های بازیابی اطلاعات استفاده می‌شوند و برای مشکلات پیچیده مانند خرابی هد، موتور چرخش یا آسیب به قطعات داخلی هارد دیسک مناسب هستند.
برای استفاده از این ابزارها، باید هارد دیسک خود را به یک مرکز بازیابی اطلاعات حرفه‌ای منتقل کنید. تکنسین‌های متخصص در این مراکز، با استفاده از تجهیزات پیشرفته، اطلاعات شما را بازیابی می‌کنند.
۴. تعمیر فیزیکی هارد دیسک توسط متخصص
در صورتی که هارد دیسک شما دچار خرابی فیزیکی مانند ضربه خوردن یا سوختن قطعات داخلی شده باشد، تعمیر آن توسط متخصصین نیاز است. این فرآیند معمولاً در اتاق‌های تمیز و با تجهیزات خاص انجام می‌شود، زیرا هر گونه گرد و غبار یا آسیب به قطعات داخلی ممکن است منجر به از دست رفتن دائمی اطلاعات شود.
تعمیر هارد دیسک توسط متخصص معمولاً شامل جایگزینی قطعات آسیب‌دیده، تعمیر هد یا موتور چرخش و در نهایت بازیابی اطلاعات خواهد بود. این روش هزینه‌بر است، اما اگر اطلاعات شما بسیار مهم باشد، می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
۵. استفاده از روش‌های جراحی برای هارد دیسک‌های آسیب‌دیده فیزیکی
در مواقعی که هارد دیسک دچار خرابی‌های فیزیکی شدیدی شده باشد، تعمیرات و بازیابی اطلاعات به روش‌های جراحی (مانند تعویض هد هارد دیسک) نیاز دارد. این فرآیند کاملاً تخصصی است و تنها متخصصان بازیابی اطلاعات در محیط‌های کنترل‌شده قادر به انجام آن هستند.
توجه: این روش‌ها تنها زمانی توصیه می‌شوند که سایر روش‌ها کارساز نباشند و در صورتی که داده‌های شما بسیار حیاتی و ضروری باشند.
۶. پشتیبان‌گیری منظم از اطلاعات
یکی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری از از دست رفتن اطلاعات در آینده، پشتیبان‌گیری منظم است. با ذخیره‌سازی اطلاعات مهم خود در یک فضای امن (مانند فضای ابری یا هارد دیسک دیگر)، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که حتی اگر هارد دیسک شما خراب شود، اطلاعات شما در دسترس خواهد بود.
معرفی بهترین نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات هارد
اگر هارد دیسک شما دچار مشکل شده است یا اطلاعات مهم خود را از دست داده‌اید، استفاده از نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات می‌تواند به شما کمک کند تا داده‌های خود را بازیابی کنید. این نرم‌افزارها قادرند اطلاعات حذف‌شده یا آسیب‌دیده را شناسایی کرده و آن‌ها را بازگردانند. در این مقاله، به معرفی بهترین نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات هارد خواهیم پرداخت و مراحل استفاده از هرکدام را به طور دقیق و مرحله به مرحله توضیح خواهیم داد.
۱. نرم‌افزار Recuva
Recuva یکی از محبوب‌ترین و ساده‌ترین نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات است. این نرم‌افزار برای بازیابی فایل‌های حذف‌شده از هارد دیسک‌های آسیب‌دیده یا خراب بسیار مؤثر است و رابط کاربری ساده‌ای دارد.
مراحل استفاده از Recuva:
- دانلود و نصب Recuva: به وب‌سایت رسمی Recuva بروید و نرم‌افزار را دانلود کنید. سپس آن را روی کامپیوتر خود نصب کنید.
- راه‌اندازی نرم‌افزار: پس از نصب، نرم‌افزار را اجرا کنید.
- انتخاب نوع فایل‌ها برای بازیابی: در اولین مرحله، از شما خواسته می‌شود که نوع فایل‌هایی که قصد دارید بازیابی کنید را انتخاب کنید. می‌توانید گزینه‌های “All Files” (تمام فایل‌ها) یا نوع خاصی از فایل‌ها را مانند عکس‌ها، ویدیوها و اسناد انتخاب کنید.
- انتخاب محل اسکن: سپس باید محل اسکن را مشخص کنید. این می‌تواند درایو خاصی مانند هارد دیسک شما باشد. اگر فایل‌ها از یک درایو خاص حذف شده‌اند، همان درایو را انتخاب کنید.
- شروع فرآیند اسکن: پس از انتخاب محل اسکن، روی گزینه “Start” کلیک کنید تا فرآیند اسکن آغاز شود. Recuva فایل‌های حذف‌شده را جستجو کرده و به شما نمایش می‌دهد.
- انتخاب و بازیابی فایل‌ها: پس از اتمام اسکن، لیست فایل‌های قابل بازیابی نمایش داده می‌شود. شما می‌توانید فایل‌ها را انتخاب کرده و روی “Recover” کلیک کنید تا آن‌ها را به محل دلخواه ذخیره کنید.
۲. نرم‌افزار EaseUS Data Recovery Wizard
EaseUS Data Recovery Wizard یکی از نرم‌افزارهای قدرتمند برای بازیابی اطلاعات است. این نرم‌افزار قادر به بازیابی فایل‌ها از هارد دیسک‌های آسیب‌دیده، فرمت‌شده و حتی بدسکتور است.
مراحل استفاده از EaseUS Data Recovery Wizard:
- دانلود و نصب نرم‌افزار: به وب‌سایت رسمی EaseUS بروید و نسخه مناسب برای سیستم‌عامل خود را دانلود و نصب کنید.
- اجرای نرم‌افزار: بعد از نصب، نرم‌افزار را باز کنید. در صفحه اول، چندین گزینه خواهید دید، از جمله بازیابی از هارد دیسک، بازیابی از سطل بازیافت، و بازیابی از دستگاه‌های خارجی.
- انتخاب مکان برای اسکن: پس از انتخاب نوع بازیابی، محل هارد دیسک یا دستگاهی که می‌خواهید فایل‌ها را از آن بازیابی کنید، انتخاب کنید. برای مثال، اگر فایل‌ها از هارد دیسک شما حذف شده‌اند، درایو مربوطه را انتخاب کنید.
- شروع فرآیند اسکن: پس از انتخاب محل اسکن، روی دکمه “Scan” کلیک کنید تا نرم‌افزار شروع به اسکن برای فایل‌های قابل بازیابی کند.
- پیش‌نمایش فایل‌های بازیابی‌شده: پس از اتمام اسکن، فایل‌های قابل بازیابی نمایش داده می‌شود. شما می‌توانید پیش‌نمایش فایل‌ها را مشاهده کنید تا مطمئن شوید که فایل‌های مورد نظر قابل بازیابی هستند.
- بازیابی فایل‌ها: فایل‌های مورد نظر را انتخاب کرده و روی “Recover” کلیک کنید تا آن‌ها را به محل دلخواه ذخیره کنید.
۳. نرم‌افزار Disk Drill
Disk Drill نرم‌افزاری قدرتمند و چندمنظوره برای بازیابی اطلاعات است. این نرم‌افزار قابلیت بازیابی داده‌ها از انواع درایوها و دستگاه‌ها را دارد و می‌تواند فایل‌های حذف‌شده، فرمت‌شده یا آسیب‌دیده را بازگرداند.
مراحل استفاده از Disk Drill:
- دانلود و نصب نرم‌افزار: به وب‌سایت رسمی Disk Drill بروید و نرم‌افزار را دانلود و نصب کنید.
- اجرای نرم‌افزار: پس از نصب، نرم‌افزار را باز کنید و هارد دیسک یا دستگاهی که می‌خواهید فایل‌های آن را بازیابی کنید، انتخاب کنید.
- انتخاب نوع اسکن: Disk Drill به شما دو گزینه برای اسکن می‌دهد: اسکن سریع و اسکن عمیق. اگر اسکن سریع نتایج مطلوبی نداد، از اسکن عمیق استفاده کنید تا نرم‌افزار دقیق‌تر جستجو کند.
- شروع فرآیند اسکن: بر روی “Search for lost data” کلیک کنید تا فرآیند اسکن آغاز شود. Disk Drill تمامی فایل‌های حذف‌شده و آسیب‌دیده را جستجو می‌کند.
- مشاهده و بازیابی فایل‌ها: پس از پایان اسکن، فایل‌های قابل بازیابی نمایش داده می‌شوند. شما می‌توانید فایل‌ها را انتخاب کرده و آن‌ها را به یک درایو دیگر ذخیره کنید تا از دست رفتن بیشتر اطلاعات جلوگیری کنید.
