دنياي اقتصاد : سال‌هاست که سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد یا یونسکو، هفته آخر ماه اکتبر را به عنوان هفته جهانی «سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی» نام‌گذاری کرده است. امسال این هفته در سراسر دنیا در حالی آغاز شده است که در ایران، دسترسی به جریان آزاد اطلاعات عملا محدود شده. در حقیقت دیگر نمی‌توان در دنیای مدرن از نقش اینترنت به عنوان مهم‌ترین ابزار ارتباطی برای دسترسی به اخبار و اطلاعات صرف‌نظر کرد و ماهیت جهان‌شمول آن غیر قابل‌انکار است.
با این همه اما گویا دسترسی به اینترنت آزاد در ایران تهدید تلقی شده و به همین دلیل حالا بیش از یک ماه است که دسترسی به شبکههای اجتماعی و پیام‌رسان‌های پرطرفدار جهانی به دلایل امنیتی، با اختلال گسترده مواجه شده است. در این مدت سیاستگذاران و مقامات دولتی به صورت همزمان بر لزوم تقویت پلتفرم‌های بومی و حمایت از آنها برای جایگزینی با نمونه‌های محبوب جهانی، تاکید کرده و همچنین کاربران و کسبوکارها را به مهاجرت به این نسخه‌های داخلی و نه چندان محبوب و قابل‌اعتماد، ترغیب می‌کنند. به عقیده این مسوولان، اینستاگرام و واتس‌اپ مخل امنیت مردم هستند؛ در همین راستا رئیس سازمان پدافند غیرعامل هم چند روز پیش از تداوم فیلترینگ این دو پلتفرم خبر داد. چنین اظهارنظرهایی در کنار تاکید چند باره وزیر ارتباطات بر تقویت و حمایت از پلتفرم‌های داخلی، نشان از عزم جدی دولت برای دائمی کردن محدودیت‌های اینترنتی و فیلترینگ گسترده دارد.
روبیکا با پهنای باند سه برابری نسبت به استارلینک!
هر چند در یک ماه گذشته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، به دفعات تقویت زیرساخت‌ها و شرایط برای رشد پلتفرم‌های بومی را الزامی و ضروری خوانده است، اما به تازگی و در جمع دانشجویان دوباره بر این موضوع تاکید کرده است. به گزارش «ایسنا» عیسی زارع‌پورگفته است: «آنچه من احساس وظیفه می‌کنم و در حال انجام است، تقویت و حمایت از پلتفرم‌های داخلی است تا ابزار کسب‌وکار برای کسانی که وارد آن می‌شوند، فراهم شود.» زارع‌پور همچنین درباره تداوم فیلترینگ شبکههای اجتماعی تاکید کرد: «من به عنوان وزیر ارتباطات درباره اینکه اینستاگرام بسته یا باز شود، در جلساتی که تصمیم‌گیری می‌کنند، نظرات کارشناسی دارم و نظرات خود را اعلام می‌کنم، اما تصمیم‌گیری با ما نیست؛ کما اینکه برای فیلتر کردن هر سایت معمولی هم کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه که در دادستانی کل کشور ۱۳ عضو دارد و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات یک عضو آن است، تصمیم می‌گیرد.» وزیر ارتباطات درباره برنامه‌های دولت برای تقویت پیام‌رسان‌های داخلی هم گفته است: «تمرکز ما حمایت از پیام‌رسان‌هایی است که مردم اقبال بیشتری به آنها نشان داده‌اند و در این مدت هم کیفیت‌شان به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا کرده است.» این در حالی است که آمارها نشان از رشد سه برابری استفاده از ابزارهای فیلترشکن و انواع وی‌پی‌ان در یک ماه گذشته دارند که خود گواه روشنی بر تمایل و ترجیح کاربران و کسبوکارها به استفاده از پلتفرم‌های رایج جهانی است.
اصرار مقامات دولتی بر حمایت از پلتفرم‌های داخلی همزمان با ادامه فیلترینگ و محدودیت‌های اینترنت، همچنان با جدیت دنبال می‌شود. در همین راستا روز گذشته نماینده سبزوار با اشاره به تلاش وزارت ارتباطات برای تقویت فیبر نوری و افزایش پهنای باند در برنامه روبیکا، به کسبوکارها توصیه کرده است تا به این پلتفرم مهاجرت کنند؛ چون به عقیده او جایی مطمئن‌تر از روبیکا وجود ندارد. بهروز محبی‌نجم‌آبادی در مصاحبه با «ایلنا» با طرح ادعای اختصاص پهنای باندی تا سه برابر بیشتر از استارلینک به روبیکا، گفته است: «قرار است که به روبیکا پهنای باند سه برابری نسبت به استارلینک بدهند و قیمت آن نیز کاهش خواهد یافت. مردم می‌خواهند کسب‌وکار داشته باشند، کار دیگری که نمی‌خواهند انجام دهند. وزیر(ارتباطات) گفت محدودیت‌ها برداشته شده و فقط در واتس‌اپ و اینستاگرام مشکل داریم. آن دو شرکت هم اگر نمایندگی خود را در ایران دایر کنند، با وزیر صحبت خواهیم کرد که این دو شرکت به شکل کاملا باز فعالیت خود را انجام دهند. نماینده این دو شرکت در اینجا حضور داشته باشند تا هرکس خطا و کلاهبرداری کرد، پاسخگو باشند.»
تداوم فیلترینگ مترادف با خسارت
پافشاری بر توسعه و تقویت پلتفرم‌های داخلی در حالی ادامه دارد که در روزهای گذشته کارشناسان و فعالان فضای مجازی و بسیاری از کسبوکارهای اینترنتی بارها به تاثیر تداوم محدودیت‌ها بر اقتصاد دیجیتال و تضعیف نهال کوچک آن اشاره کرده‌اند. در همین راستا اخیرا اعضای سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران در نامه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور خواستار توقف روند محدودسازی ابزارهای ارتباطی شده و یادآوری کردند که جلوگیری از محدودیت اینترنت، یکی از وعده‌های انتخاباتی رئیس‌جمهور بوده است. با این همه اما نماینده سبزوار این خسارات را ناگزیر دانسته و درباره ضرر وارده به کسبوکارهای مجازی به «ایلنا» گفته است: «قطعا هر حضور میدانی که اتفاق می‌افتد، همه مغازه‌های آنها بسته می‌شود.»
این در حالی است که آمارها و تحلیل‌های مختلف در یک ماه اخیر نشان از ضرر هنگفت کسبوکارهای اینترنتی، اختلال در مبادلات بین‌المللی و رونق بازار وی‌پی‌ان برای دور زدن فیلترینگ و دسترسی به پیام‌رسان‌ها و شبکههای اجتماعی محبوب جهانی دارند. در همین راستا، روز گذشته رئیس کمیسیون تجارت الکترونیک سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران از کاهش ۵۰ تا ۸۰ درصدی فروش کسبوکارهای اینترنت خبر داد. به گزارش روابط عمومی نصر تهران «عطا خلیقی» در این مورد گفت: «صفحات اینستاگرامی از کانال‌های عمده بازاریابی بسیاری از کسبوکارها بود و فیلترینگ اینستاگرام مشکلات متعددی برای آنان ایجاد کرد. وقتی کانال‌های اصلی از بین می‌روند، فروش کاهش پیدا می‌کند یا جذب کاربر جدید کمتر می‌شود. همچنین برخی از کسبوکارهای اینترنتی از کانال‌های اطلاع‌رسانی و بازاریابی همچون وب‌اینگیج یا گوگل‌ادز استفاده می‌کردند که آنها نیز مشمول فیلترینگ شدند. این مساله موجب شد قسمت بزرگی از بازاریابی دیجیتال و ارتباط با کاربران متوقف شود.»
