نام نویسنده: مریم عسگری
نمايشگاه كتاب تهران كه امسال نيز مانند دو سال قبل در مصلاي تهران برگزار شده است، در حالي به كار خود ادامه مي‌دهد كه بسياري از بازديدكنندگان اين نمايشگاه كه اكثرا دانشجويان به ويژه دانشجويان شهرهاي مختلف كشور هستند از مسائل و مشكلات بسياري گله‌مند هستند.
غرفه‌بندي نامناسب گروه‌هاي مختلف كتب، بروز مشكلاتي در زمينه كاربرد بن‌هاي الكترونيكي كتاب، عدم عرضه بن الكترونيكي در طول مدت برگزاري نمايشگاه به بازديدكنندگان، اطلاع‌رساني ضعيف توسط مسوولان نمايشگاه براي راهنمايي مراجعين، استفاده اسمي از واژه‌هايي چون الكترونيك، اينترنت و… براي ارائه خدمات يا آموزش‌هايي كه در حقيقت به هيچ عنوان اينترنتي يا حتي الكترونيكي نيستند و… از نقاط ضعف ان نمايشگاه است.
البته بيست‌ودومين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران نسبت به سال گذشته در برخي جهات برتري‌هايي داشت و به قول مسوولان برگزاري نمايشگاه طي سال‌هاي آينده به شكل بهتري خواهد بود، ولي اين وعده‌اي است كه هر سال به بازديدكنندگان داده مي‌شود و متاسفانه آن طور كه بايد محقق نمي‌شود.
پله اول، از من نپرس
اگر به نمايشگاه كتاب مراجعه كرديد و از قضا به دليل عدم نصب تابلوهاي راهنما سردرگم شديد، مبادا فكر كنيد غرفه‌هاي كوچكي كه در گوشه و كنار سالن‌ها با متن از من بپرس تزئين شده‌اند براي راهنمايي من و شما مستقر شده اند.
خير. چراكه آگاهي مسوولان غفه‌هاي از من بپرس، از حتي مكان تقريبي غرفه‌ها در حد من و شما است. اگر زياد سوال كني ممكن است نگاهي به ليست مكتوب ناشراني كه مقابلشان است بيندازند و پس از مرور اسامي بر حسب حروف الفبا پاسخت را بدهند. البته اين شانس در صورت دانستن نام ناشر نصيبتان مي‌شود. در صورتي كه نام ناشر را ندانيد بايد به قول يكي از همين مسوولان غرفه‌هاي از من بپرس تا پايان روز در بازار شامي كه نمايشگاه كتاب نام گرفته وقت تلف كني. حق اعتراض هم نداري.
اگر هم بخواهي به باجه راهنمايي الكترونيكي كه در حياط مصلي قرار گرفته مراجعه كني بايد باز هم نام ناشر را بداني. چرا كه غرفه‌بندي‌ها بر اساس حرف الفبا صورت گرفته. جاي تعجب است كه چرا كتبي مانند كتاب‌هاي كامپيوتري دچار چنين مشكلي بودند و در بين گروه كتب دانشگاهي و كتب عمومي پخش شده بودند. اين در حالي بود كه كتب ديني، اسلامي، داستاني و حتي كتب مخصوص كودكان بخش‌هاي خاصي داشنتد و تنها كتب كامپيوتري و برخي از كتب تخصصي مورد بي‌مهري قرار گرفته بودند.مديركل ناشران دانشگاهي بيست‌ودومين نمايشگاه كتاب نيز با انتقاد از چينش غرفه‌ها بر اساس حروف الفبا گفت: چينش غرفه‌هاي ناشران دانشگاهي با توجه به تخصصي بودن‌شان براساس حروف الفبايي، دسترسي دانشجويان را به كتاب‌هاي مورد نظر دشوار خواهد كرد.به گفته محمدحسين زارع، عدم دسترسي آسان دانشجويان به كتب موردنظر از معايب چينش الفبايي است، اما در مقابل تخصصي كردن چينش غرفه‌ها هم معايبي چون سختي امور اجرايي و تفكيك ناشران و تشديد روحيه مجزا‌طلبي در آنان را به دنبال خواهد داشت.
اين طور كه پيدا است مسوولان نمايشگاه بيشتر به فكر برگزاري بدون دردسر نمايشگاه هستند تا آسايش و رفاه بازديدكنندگان.
سرابي به نام كتاب الكترونيكي
كتاب‌هاي الكترونيكي كه وعده حضور آنها در نمايشگاه كتاب امسال داده شده بود، انگيزه‌اي قوي بود براي مراجعه بسياري از بازديدكنندگان به اين نمايشگاه، اما متاسفانه آنها نيز مانند ما هرچه گشتند نيافتند.
منظورمان از كتاب الكترونيك كتاب‌هاي ديجيتالي يا همان EBOOKهاي معروفي هستند كه به شكل يك كتاب كوچك ديجيتالي امکان خواندن یک کتاب توسط دستگاه‌های کتابخوان الکترونیکی را دارند.
اما متاسفانه در اين نمايشگاه نسخه‌هاي PDF، سي‌دي‌هاي آموزشي و حتي سي‌دي‌هاي داستان و …. تحت عنوان كتاب الكترونيك به فروش مي‌رسيدند و خبري از كتاب الكترونيك به معني واقعي نبود.اين موضوع به نوعي باعث گمراهي بازديدكنندگان در شناخت كالاهايي از اين دست مي‌شد. در همین حال بعضی از ناشران در این زمینه از PDF فراتر رفته بودند. انتشارات امیرکبیر نرم‌افزار رونوشت با امکان دسترسی کتب این انتشارات به صورت الکترونیکی و با حفظ حقوق مولف و ناشر عرضه کرده بود.
این نرم‌افزار که در دو نسخه محلی روی بستری نظیر کیوسک‌های اطلاع‌رسانی یا تحت‌وب عرضه می‌شود، ضعف‌های سنتی کتاب مانند نداشتن سهمیه کاغذ، در نوبت چاپ ماندن و … را می‌پوشانند.
در همین حال مهم‌ترین مشکلی که ناشران را از انتشار الکترونیکی کتب خود برحذر می‌دارد در این میان اما نرم‌افزاری که انتشارات امیرکبیر به کار گرفته با کدگذاری امنیت مولف و ناشر را حفظ می‌کند.
به گفته مهدی صاحب نسق هم‌اکنون امکان چاپ بخش‌هایی از کتب که معمولا مورد استفاده پژوهشگران است از طریق وب کیوسک فراه است و در آینده پرداخت هزینه آن با کارت‌های عضو شبکه شتاب امکان‌پذیر خواهد شد. به این ترتیب مخاطبی که نیاز به همه مطالب کتاب ندارد می‌تواند فقط بخش‌هایی از آن را خریداری کند.
و اما كتب كامپيوتري جديد
همان‌طور كه گفتيم در نمايشگاه كتاب امسال ناشران كتب كامپيوتري مظلوم واقع شده و در بين ناشران ديگر به طور پراكنده در غرفه‌هاي كوچك به ارائه كتاب به بازديدكنندگان مي‌پرداختند.
تعداد ناشران اين كتب نيز نسبت به سال گذشته كمتر شده بود و البته كتب ارائه شده بيشتر چاپ جديد همان كتاب‌هاي سابق بودند. اما به هر حال با پرس‌وجو توانستيم چند كتاب جديد بيابيم كه كتاب مرجع WINDOWS SERVER 2008، راهنماي جامع WINDOWS 2008، حملات هكري و روش‌هاي مقابله، صوت بر روي IP، شبكه‌هاي كامپيوتري، گام اول، سوئيچينگ و … برخي از كتب جديد در زمينه كامپيوتر هستند.
وعده نامحقق
به هر حال نمايشگاه كتاب امسال با كاستي‌هاي فراوان امسال هم برگزار شد و تا 26 ارديبهشت‌ماه به كار خود ادامه مي‌دهد. مسوولان برگزاري اين نمايشگاه با قبول نقاط ضعف برگزاري اين نمايشگاه نيز مانند سال‌هاي قبل وعده داده‌اند سال آينده با شناخت نقاط ضعف نمايشگاه كتاب در صدد هر چه بهتر برگزار كردن اين نمايشگاه بر آيند كه تحقق اين وعده را بايد به آينده موكول كرد.
