در سال ۲۰۲۵، پردازنده‌های ARM و x86 در لپ‌تاپ‌ها رقابت سختی با هم دارند؛ پردازنده‌های ARM با معماری RISC در کنار محدودیت‌هایشان، مصرف انرژی فوق‌العاده کم، عمر باتری بی‌نظیر و وزن سبک را ارائه می‌دهد. پردازنده‌های x86 نیز همچنان با قدرت پردازشی خام بالا و سازگاری بی‌نظیر نرم‌افزاری که دارند هنوز هم جایگاه خودشان را بین کاربران حرفه‌ای حفظ کرده‌اند. با این پیشرفت‌ها، حالا باید هنگام خرید لپ‌تاپ‌های ابر هوشمند، به پردازنده‌های جدید هم توجه کنیم تا به بهترین انتخاب دست بزنیم. اگر می‌خواهید درباره مقایسه پردازنده ARM و x86 دید دقیق‌تری داشته باشید، این مقاله را از دست ندهید.
معماری ARM و x86 چیست و چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟
شاید بتوان این‌گونه گفت که تفاوت اصلی در فلسفه طراحی این دو پردازنده است قبل از اینکه به مقایسه‌های فنی این دو پردازنده بپردازیم نخست باید تعریف فنی دقیقی از این دو داشته باشیم:
معماری x86 را شرکت اینتل و AMD توسعه داد که پایه و اساس کامپیوترهای شخصی سنتی است. در معماریx86 از طراحی CISC با مجموعه دستورالعمل‌های پیچیده استفاده می شود. این معماری با عملکرد بالا و انعطاف‌پذیری زیادی و البته مصرف انرژی و تولید حرارت بیشتری برای دسکتاپ، لپ‌تاپ‌های ویندوزی قدیمی، سیستم‌های گیمینگ و سرورهای ساده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ویژگی اصلی x86 شامل سازگاری عقب رو است؛ یعنی برنامه‌هایی که برای نسخه‌های قدیمی‌تر نوشته شده‌اند، روی نسخه‌های جدیدتر هم اجرا می‌شوند.
معماری ARM بر پایه طراحی RISC است. در این طراحی دستورالعمل‌ها ساده‌تر و بهینه‌تر است و به دلیل تعداد کمتر ترانزیستور (حدود ۳۵ هزار) مصرف انرژی پایین‌تر و حرارت کمتری دارد. این ویژگی پردازنده‌های ARM را برای دستگاه‌های قابل‌حمل مثل انواع موبایل تبلت، مک‌بوک‌های جدید با Apple Silicon، کروم‌بوک و حتی برخی سرورها ایدئال می‌کند. پردازنده‌های ARM معمولاً به تراشه‌ای (SoC) طراحی می‌شوند که CPU، GPU و شتاب‌دهنده‌های هوش مصنوعی را در یک واحد ترکیب می‌کند.
مقایسه پردازنده‌های ARM با x86 در سازگاری و عملکرد
پردازنده‌های ARM با کم‌کردن فاصله‌های عملکردی جای خود را برای کارهای حرفه‌ای سنگین به‌خوبی باز کرده‌اند. بگذارید مثالی عینی بزنیم، تراشه‌های سری M اپل که مبتنی بر ARM هستند به‌خوبی بارهای کاری فشرده را با مصرف توان کمتر مدیریت می‌کنند. یا تراشه‌های اسنپ‌دراگون X Elite و Plus کوالکام نیز به عنوان تراشه‌های جدید ARM، برنامه‌های x86 را از طریق شبیه‌سازی به‌خوبی اجرا کرده و قدرت خوبی برای کارهای سنگین دارند. حتی شرکت کوالکام اذعان می‌کند که تراشه‌های اسنپ‌دراگون X آن عملکرد پردازش هوش مصنوعی قوی دارند.
با همه این ادعاها، سازگاری‌های نرم‌افزاری برای برنامه‌های قدیمی‌تر یا تخصصی هنوز یک چالش است. البته برای این کار هم شرکت‌هایی مثل مایکروسافت با لایه‌های شبیه‌ساز مانند Prism امکان اجرای برنامه‌های x86 روی ARM را می‌دهد؛ بنابراین عملکرد آنها در مقایسه با کدهای Native تحت‌تأثیر قرار خواهد گرفت.
براین‌اساس در مقایسه پردازنده ARM و x86 برخی برنامه‌های تخصصی خاص مانند شبیه‌سازهای مجازی یا نرم‌افزارهای دانشگاهی/پزشکی سفارشی شده، ممکن است در پردازنده‌های ARM با مشکل مواجه شوند.
پردازنده‌های ARM برای کارهای عمومی اداری و کاربران حرفه‌ای که نیاز به جابه‌جایی دارند مناسب است و پردازند های x86 برای کارهای محاسباتی با عملکرد بالا و بارهای کاری خلاقانه سنگین مانند ویرایش ویدئو یا رندر سه‌بعدی، به‌ویژه هنگامی که با پردازنده‌های گرافیکی مجزا (discrete GPUs) جفت می‌شود، همچنان گزینه اصلی باقی می‌ماند.
مقایسه مصرف انرژی و حرارت تولید شده بین ARM و x86
پردازنده‌های ARM به دلیل معماری RISC ساده‌تر و بهینه، مصرف انرژی بسیار کمتری نسبت به پردازنده‌های x86 دارند و حرارت کمتری تولید می‌کنند و این یعنی عمر باتری طولانی‌تر و عدم استفاده از سیستم‌های خنک‌کننده.
پردازنده‌های x86 که معماری CISC پیچیده‌تری دارند، مصرف انرژی بالاتری داشته و در پردازش‌های سنگین حرارت بیشتری تولید می‌کنند و این یعنی داشتن سیستم‌های خنک‌کننده فعال و پیچیده‌تر.
با همه این مقایسه‌ها، فراموش نکنیم که نسل‌های جدید x86 مانند معماری Lunar Lake اینتل و AMD Ryzen AI به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که مصرف انرژی کمتر و مدیریت حرارت بهتری داشته باشند.
در کاربردهای روزمره و سبک، ARM واقعاً در مصرف انرژی و حرارت بسیار صرفه‌جویی می‌کند. در پردازش‌های سنگین x86 با اینکه مصرف انرژی بالاتری دارد؛ اما عملکرد برتری ارائه می‌دهد.
مقایسه امنیت معماری ARM و x86
معماری ARM و x86 هر دو در زمینه امنیت سخت‌افزاری و نرم‌افزاری پیشرفت‌های درخوری داشته‌اند، اما نمی‌توان از تفاوت‌های بنیادینشان در طراحی و رویکرد امنیتی صرف‌نظر کرد.
ازآنجایی‌که معماری ARM بر پایه طراحی RISC است موجب کاهش سطح حملات احتمالی در سیستم می‌شود. ARM دارای ویژگی‌های امنیتی سخت‌افزاری پیشرفته مانند TrustZone است که به‌صورت یک محیط امن جداگانه درون تراشه عمل می‌کند و امکان اجرای کدهای حساس و محافظت‌شده را فراهم می‌آورد.
معماری CISC در x86، به دلیل قدمت طولانی‌تر و گستردگی استفاده در کامپیوترهای شخصی و سرورها، دچار آسیب‌های شناخته شده بیشتری می‌شود. اما نباید نگران بود؛ چون شرکت‌های تولیدکننده همواره در حال به‌روزرسانی و اضافه‌کردن ویژگی‌های امنیتی در آن هستند.
انتخاب معماری امنیتی مناسب بستگی به نوع کاربرد، محیط کاری و نیازهای امنیتی کاربر دارد؛ برای مثال، دستگاه‌های همراه و کم‌مصرف بیشتر به ARM گرایش دارند و سیستم‌های دسکتاپ و سرور به x86.
در ادامه به مقایسه پردازنده ARM و x86 در لپ‌تاپ‌های سال 2025 به طور جداگانه می‌پردازیم و معایب و مزایای این گروه لپ‌تاپ‌ها را باهم بررسی می‌کنیم:
لپ‌تاپ‌های مجهز به ARM در سال 2025 چه مزایا و معایبی دارند؟
لپ‌تاپ‌های مجهز به پردازنده‌های ARM واقعاً رویکرد متفاوتی در طراحی و عملکرد دارند. اگر دوست دارید از پردازنده‌های ARM استفاده کنید، دانستن معایب و مزایای آن ضروری است:
مزایای لپ‌تاپ‌های ARM
- این دستگاه‌ها می‌توانند بیش از 20 ساعت با یک بار شارژ برق ذخیره کنند.
- خیلی کمتر از x86 توان و برق مصرف می‌کنند.
- قدرت لازم برای کارهای سنگین را با بهره‌وری انرژی متعادل می‌کند (مانند پردازنده اسنپ‌دراگون X Elite)
- به‌خاطر طراحی‌های سبک و جمع‌وجور برای سفر و استفاده موبایلی انتخاب بسیار عالی‌ای هستند.
- بسیاری از لپ‌تاپ‌های ARM می‌توانند بی‌صدا و بدون فن کار کنند
- فناوری ARM از ویژگی‌های پیشرفته هوش مصنوعی روی دستگاه پشتیبانی می‌کند (مانند Microsoft Copilot+).
- توسعه‌دهندگان بیشتری روی بهینه‌سازی ARM در حال کار هستند
- برخی لپ‌تاپ‌های ARM مجهز به ماژول‌های 5G هستند.
- لپ‌تاپ‌ها با پردازنده ARM با سرعت خارق‌العاده‌ای فعال و آماده‌به‌کار می‌شوند.
معایب لپ‌تاپ‌های ARM
- سازگاری کمتری با برنامه‌های قدیمی‌تر، تخصصی یا خاص در مقایسه با x86 دارد.
- اجرای برنامه‌های x86 از طریق شبیه‌سازی می‌تواند عملکرد را کند کند.
- برای همه رشته‌های تحصیلی مناسب نیست، به‌ویژه آنهایی که نیاز به نرم‌افزار تخصصی با عملکرد بالا یا نرم‌افزار فنی خاصی دارند که برای ARM بهینه‌سازی نشده است.
- تسلط کمتری بر کارهای با عملکرد بالا دارند، مثل اجرای گیمینگ سنگین، ویرایش ویدئو، شبیه‌سازی‌های پیچیده و وقتی از کارت‌های گرافیک مجزا استفاده می‌کنید.
- تراشه‌های اسنپ‌دراگون X گزینه‌های سخت‌افزاری کمتری نسبت به اینتل/AMD دارند.
لپ‌تاپ‌های مجهز به x86 چه مزایا و معایبی دارند؟
در مقابل فناوری به‌روز پردازنده‌های ARM، هنوز هم داشتن برخی مزایا، پردازنده‌های x86 جایگاه ویژه‌ای در تولید لپ‌تاپ‌ها دارند:
مزایای لپ‌تاپ‌های x86
- در کارهای سنگین مانند ویرایش ویدئو، رندر سه‌بعدی، تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و گیمینگ بسیار بهتر از ARM عمل می‌کنند
- سازگاری عالی با نرم‌افزارهای قدیمی، ابزارهای سازمانی و کتابخانه برنامه‌های موجود دارند.
- به‌خاطر پشتیبانی از سخت افزاهای مختلف، لپ‌تاپ‌های متنوعی با پردازنده‌های x86 در بازار وجود دارند.
- برای کارهایی که نیاز به قدرت پردازش قابل‌توجه یا اجرای ماشین‌های مجازی دارند، گزینه اول انتخاب است.
- معماری پردازنده X86 به‌گونه‌ای است که به‌خوبی با پردازنده‌های گرافیکی مجزا جفت می‌شود.
- پردازنده‌هایی مانند Intel vPro و AMD Pro به‌خاطر ویژگی‌هایشان برای مدیریت فناوری اطلاعات در محیط‌های کسب‌وکار مناسب‌اند.
معایب لپ‌تاپ‌های x86
- توان بیشتری نسبت به ARM مصرف می‌کند و این یعنی عمر باتری کوتاه‌تر
- نیاز به سیستم‌های خنک‌کننده قوی‌تر دارد که طراحی آنها را حجیم‌تر می‌کند
- استفاده از فن‌های خنک‌کننده برای لپ‌تاپ‌های x86 ضروری است که خوب ایجاد سروصدا هم می‌کند.
- تراشه‌های x86 با عملکرد بالا قیمت لپ‌تاپ‌های 2025 را بالا می‌برند.
آینده پردازنده‌های ARM و x86 در لپ‌تاپ‌های ۲۰۲۵
ما در سال ۲۰۲۵ شاهد رشد چشمگیر لپ‌تاپ‌های ARM خواهیم بود، به‌خصوص در بازار ویندوز و کروم بوک‌ها که با تراشه‌های جدیدی مانند Qualcomm Snapdragon X Elite و MediaTek، عملکرد و عمر باتری را بهبود می‌دهند.
با همه تلاش شرکت‌های تولیدکننده این نوع پردازنده، هنوز هم معماری x86 در حوزه پردازش‌های سنگین، گیمینگ و نرم‌افزارهای تخصصی جایگاه خود را حفظ کرده و با نوآوری‌هایی مانند Intel Lunar Lake و AMD Ryzen AI به بهبود مصرف انرژی و استفاده از هوش مصنوعی ادامه می‌دهد.
آینده بازار لپ‌تاپ‌ها به سمت تنوع معماری خواهد بود و این کاربرانی چون شما هستید که در خرید پردازنده، بر اساس استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی، نیازهای کاربری و بهینه‌سازی مصرف انرژی عمل خواهید کرد.
آیا پردازنده‌های ARM در سال ۲۰۲۵ به‌صورت کامل با نرم‌افزارهای ویندوز همپوشانی دارند؟
پردازنده‌های ARM در سال ۲۰۲۵ تقریباً می‌توانند اکثر نرم‌افزارهای ویندوز را اجرا کنند، اما هنوز هم همپوشانی کاملی با همه نرم‌افزارها ندارند. البته شرکت مایکروسافت با توسعه ویندوز ۱۱ برای ARM و معرفی موتور شبیه‌سازی پیشرفته Prism، اجرای نرم‌افزارهای x86 و حتی x64 را روی پردازنده‌های ARM امکان‌پذیر کرده است.
امروزه بسیاری از برنامه‌های محبوب ویندوز، از جمله مجموعه Microsoft 365، مرورگر کروم، Slack، Zoom و نرم‌افزارهای حرفه‌ای مانند DaVinci Resolve و Blender، نسخه‌های بومی ARM64 دارند در حال توسعه آن هستند. برای نرم‌افزارهایی که نسخه بومی ندارند، می‌توان از شبیه‌سازی Prism استفاده کرد.
مقایسه ARM یا x86 برای لپ‌تاپ‌های گیمینگ
برای کارهای سنگین حرفه‌ای و گیمینگ، به‌ویژه در لپ‌تاپ‌های قوی و ایستگاه‌های کاری، پردازنده‌های x86 همچنان انتخاب اصلی محسوب می‌شوند. قدرت پردازشی بالای x86 برای ویرایش ویدئو، رندرینگ، تحلیل داده و گیمینگ و سازگاری با کارت گرافیک مجزا ویژگی‌های قدرتمند این پردازنده به شمار می‌رود. از طرف دیگر بیشتر نرم‌افزارهای تخصصی برای x86 بهینه شده‌اند.
پردازنده ARM در مقایسه با پردازنده x86، با اینکه عملکرد روبه‌رشد دارد و در برخی کارهای خلاقانه از آن جلو زده، ولی هنوز برای گیمینگ حرفه‌ای و محاسبات سنگین که به قدرت زیادی نیاز دارند، به‌پای x86 نمی‌رسد. وجود تراشه‌های ARM در لپ‌تاپ‌های تجاری، هنوز در لپ‌تاپ‌های گیمینگ یا ایستگاه کاری استفاده نمی‌شوند و بیشتر برای اولترابوک‌ها و لپ‌تاپ‌های خانگی مناسب‌اند.
جمع‌بندی
مقایسه پردازنده ARM و x86 در سال ۲۰۲۵ یکی از موضوعات مهم در انتخاب لپتاپ مناسب برای کاربران است. ARM با مصرف انرژی فوق‌العاده و عمر باتری طولانی، منجر به طراحی لپ‌تاپ‌هایی باریک و همیشه آنلاین شده که برای کاربری روزمره، دانشجویی و متخصصان موبایل گزینه‌ای بی‌نظیر به شمار می‌رود. در طرف دیگر هم x86 همچنان با قدرت پردازشی بی‌رقیب و سازگاری گسترده با نرم‌افزارهای تخصصی و گیمینگ، برای کاربران حرفه‌ای که نیاز به حداکثر توان و عملکرد هستند، هنوز هم یک انتخاب اجتناب‌ناپذیر باقی می‌ماند. مقایسه ARM و x86 نشان می‌دهد که این دو معماری در سال ۲۰۲۵ به‌صورت مکمل یکدیگر عمل می‌کنند. در نهایت آینده از آن شماست؛ آینده‌ای که در آن لپ‌تاپ‌ها باهوش مصنوعی یکپارچه و بهره‌وری انرژی بی‌سابقه، تجربه‌ای فراتر از انتظار را برایتان به ارمغان می‌آورد.
