چهارمین گزارش کیفیت اینترنت ایران با حضور اعضای انجمن تجارت الکترونیک تهران، منتشر شد. بررسی‌های کارشناسان کمیسیون اینترنت انجمن تجارت الکترونیک تهران نشان می‌دهد که روند استفاده از اینترنت استارلینک در یک‌سال گذشته در ایران افزایشی ۲۰ برابری داشته است؛ این یعنی شهروندان ایرانی در مقابل اینترنت کند، پراختلال و محدود داخلی حاضرند با هزینه‌ای ۷۰۰ تا ۲۰۰۰ دلاری، اینترنت ماهواره‌ای را تهیه کنند.
ایران همچنان جزو بدترین کشورها در حوزه کیفیت اینترنت
طبق گزارش چهارم کیفیت اینترنت ایران٬ تجربه کاربری اینترنت در ایران با سه گزاره‌ی کند، پر اختلال (دومین کشور از انتهای جدول) و محدود (بعد از چین در جایگاه ۹۹) توصیف می‌شود. بر اساس گزارش Google Crux کیفیت اینترنت ایران در رتبه‌ی ۹۱ و طبق داده‌ی ooni در رتبه ۹۹ از ۱۰۰ کشور است.
افزایش چشمگیر استفاده از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک
طبق صحبت‌های پویا پیرحسینلو، استفاده از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران طی یک سال گذشته، ۲۰ برابر افزایش یافته است. او تأکید کرد که این روند نشان‌دهنده تمایل شهروندان به فرار از محدودیت‌ها و مشکلات اینترنت داخلی است. با وجود هزینه‌های بالای تهیه دستگاه‌های استارلینک (بین ۷۰۰ تا ۲۰۰۰ دلار)، کاربران ایرانی حاضر به پرداخت این مبالغ برای دسترسی به اینترنتی پایدار و بدون محدودیت هستند.
کیفیت فاجعه‌بار اینترنت در ایران
نیما قاضی، رئیس انجمن تجارت الکترونیک، با ارائه تاریخچه‌ای از این گزارش گفت: «چهارمین گزارش کیفیت اینترنت ایران، وضعیت تابستان و پاییز ۱۴۰۳ را بررسی کرده است. در این دوره، فیلترینگ گسترده و محدودیت‌های متعدد باعث شده که اینترنت کشور کیفیتی فاجعه‌بار داشته باشد.» او تأکید کرد که بهبود کیفیت اینترنت یکی از اولویت‌های اصلی این انجمن است و انتظار می‌رود دولت با اتخاذ سیاست‌های شفاف، به ارتقای این وضعیت کمک کند.
آمار کاربران فیلترشکن در ایران
بر اساس گزارش ارائه‌شده، بیش از ۸۴ درصد کاربران ایرانی از فیلترشکن استفاده می‌کنند. پیرحسینلو همچنین به رشد استفاده از اینترنت ماهواره‌ای اشاره کرد و گفت: «بیش از ۳۰ هزار دستگاه استارلینک در ایران فعال هستند که حدود ۱۰۰ هزار کاربر از آنها استفاده می‌کنند.»
مقایسه کیفیت اینترنت ایران با کشورهای منطقه
این گزارش کیفیت اینترنت ایران را با ترکیه و امارات مقایسه کرده است. ۷۷ درصد کاربران ایرانی توانسته‌اند از طریق اینترنت 4G به سرویس‌های آنلاین دسترسی پیدا کنند، در حالی که این رقم در ترکیه و امارات به‌ترتیب ۹۷ درصد و ۹۲ درصد است. این آمار نشان‌دهنده شکاف عمیق بین کیفیت اینترنت در ایران و کشورهای منطقه است.
چالش‌های زیرساختی و تأثیر فیلترینگ
پیرحسینلو در بخش دیگری از صحبت‌های خود به مهم‌ترین چالش‌های زیرساختی اشاره کرد و گفت: «اختلالات ناشی از حملات DDoS، قطعی برق و محدودیت‌های بی‌دلیل باعث شده‌اند که کیفیت اینترنت به‌شدت کاهش یابد.» او همچنین فیلترینگ گسترده را یکی از عوامل اصلی وابستگی کاربران به فیلترشکن‌ها و افزایش آلودگی شبکه دانست.
احتمال پیشی گرفتن استارلینک از فیبر نوری در ایران
پیش‌بینی‌های ارائه‌شده در این گزارش نشان می‌دهد که تا پایان ۲۰۲۵، تعداد کاربران استارلینک ممکن است از کاربران فیبر نوری در ایران بیشتر شود. این آمار نشان‌دهنده تغییر الگوی مصرف کاربران به سمت فناوری‌های جایگزین است.
لزوم بازنگری در سیاست‌های فیلترینگ
حمیدرضا احمدی، نایب‌رئیس کمیسیون اینترنت، پیشنهاد داد که برای کاهش وابستگی به فیلترشکن‌ها و جلوگیری از آسیب‌های امنیتی، بهترین راه‌حل، لغو محدودیت‌های اینترنتی و بازنگری در سیاست‌های فیلترینگ است. او تأکید کرد که فیلترینگ باعث افزایش حملات سایبری و مشکلات اجتماعی شده و برداشتن آن می‌تواند تأثیر مثبتی بر کیفیت اینترنت داشته باشد.
