بسیاری از افراد تصور می‌کنند که طراحی UI و UX در واقع یک تخصص است و هر کسی که در زمینه طراحی محصول کار می‌کند، همان طراح UI و UX است. اما در حقیقت این دو، دو تخصص جدا هستند که به مهارت‌های متفاوتی نیاز دارند و نیازمندی‌های مختلفی را هم در یک محصول دیجیتال پوشش می‌دهند. این مقاله را با تعریف ساده‌ای از طراحی رابط کاربری و تجربه کاربری (UI و UX چیست؟) شروع می‌کنیم و در ادامه به تفاوت‌ها و اثرات آنها می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
تعریف UI و UX به زبان ساده
UI مخفف رابط کاربری (User Interface) است و به عناصر بصری یک محصول دیجیتالی مثل آیکون‌ها و دکمه‌ها مربوط می‌شود؛ وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها نمونه‌هایی از محصولات دیجیتالی هستند. در عین حال، UX مخفف تجربه کاربر (User eXperience) است و تمام جنبه‌های تجربه کاربر با یک محصول دیجیتال، از جمله رابط کاربری، قابلیت استفاده و رضایت کلی را شامل می‌شود. به عبارت ساده، در حالی که طراحی UI بر عناصر بصری و تعاملی یک محصول متمرکز است، طراحی UX بیشتر به تجربه کلی و احساس کاربران هنگام استفاده از محصول مربوط می‌شود.
شباهت‌ها و تفاوت‌های اساسی بین UI و UX
هر دو شاخه رابط کاربری و تجربه کاربری برای طراحی محصولات دیجیتال به کار می‌روند و در تلاشند که کاربر تا حد ممکن بدون هیچ مشکلی با محصول مورد طراحی کار کند. همچنین این دو شاخه می‌توانند دوشادوش هم کار کنند و روی هم تاثیرگذار باشند؛ به این معنی که یک رابط کاربری خوب می تواند تجربه کاربر را بهتر کند و در عین حال یک UX خوب هم می‌تواند رابط کاربری را موثرتر کند.
یکی دیگر از شباهت‌های مهم این دو حوزه این است که هم برای کار در حوزه UI و هم برای کار در حوزه UX، باید نیازهای کاربر را درک کرد و یک فرآیند طراحی شامل تحقیق، ایده‌پردازی، نمونه‌سازی اولیه و آزمایش را طی کرد. با تمام این شباهت‌ها، طراحی رابط کاربری و طراحی تجربه کاربری تفاوت‌های مشخصی هم با یکدیگر دارند. چند مورد از مهم‌ترین تفاوت‌های UI و UX را در ادامه می‌بینید:
| جنبه | رابط کاربری | تجربه کاربری |
| تمرکز | جنبه بصری و تعاملی محصول | تجربه کلی کاربر با محصول |
| هدف | ایجاد یک محصول بصری جذاب و آسان برای استفاده | ساخت محصولی برای برآورده کردن نیازها و اهداف کاربر |
| عناصر طراحی | چیدمان، رنگ‌ها، تایپوگرافی، تصاویر و عناصر تعاملی | عملکرد، قابلیت استفاده و دسترسی محصول |
| فرایند طراحی | وایرفریمینگ، نمونه‌سازی و طراحی بصری | تحقیق، ایده‌پردازی، نمونه‌سازی اولیه و آزمایش |
| مهارت‌های مورد نیاز | طراحی گرافیک، تایپوگرافی و کدنویسی | تحقیق کاربر، طراحی تعامل و تست میزان قابلیت استفاده بودن محصول |
| خروجی | طراحی رابط، دارایی‌های (asset) گرافیکی و عناصر تعاملی | جریان‌های کاربر، پرسوناها و گزارش‌های آزمایش کاربر |
| مثال | دکمه‌ها، منوها، آیکون‌ها و سلسله مراتب بصری | تکمیل کار، سهولت استفاده و رضایت کاربر |
اهمیت UI و UX در یک محصول دیجیتال
UI و UX از جنبه‌های حیاتی طراحی محصول دیجیتال به شمار می‌روند؛ چرا که می‌توانند بر تجربه و رضایت کاربر از محصول تأثیر زیادی بگذارند. یک رابط کاربری که خوب طراحی شده باشد، می‌تواند یک محصول را از نظر بصری جذاب‌تر و استفاده از آن را آسان‌تر کند. یک UX خوب طراحی شده هم می‌تواند یک محصول را کارآمدتر، در دسترس‌تر و لذت بخش‌تر کند. در واقع، در دنیای دیجیتال امروزی که کاربران انتظارات زیادی از محصولات دیجیتال دارند، طراحی UI و UX برای ایجاد محصولات موفق و رقابتی ضروری هستند و می‌توانند نقشی تعیین کننده بر درآمد یک کسب و کار دیجیتالی داشته باشند.
چند نمونه از طراحی UI و UX خوب در محصولات دیجیتال
نمونه‌های زیادی از طراحی UI و UX خوب در محصولات دیجیتال وجود دارد. در نمونه از این محصولات را به همراه نقطه قوت آنها در زیر آورده‌ایم:
- اپلیکیشن شرکت Headspace: دارای یک رابط کاربری ساده و بصری است که حرکت و استفاده از آن را آسان می‌کند.
- وبسایت خرده‌فروشی آنلاین ASOS: طراحی تمیز و مدرنی دارد که استفاده و ناوبری آسان است.
- شرکت اشتراک‌گذاری سواری Uber: دارای یک رابط کاربری ساده و شهودی است که درخواست سفر و پیگیری پیشرفت آن را آسان می‌کند.
- اپلیکیشن شبکه اجتماعی اینستاگرام: طراحی تمیز و ویژگی‌های بصری جذابی دارد که استفاده و حرکت در آن بسیار آسان است.
تاثیر طراحی UI و UX روی محصولات فین‌تکی
فین‌تک در واقع ترکیبی ازدو کلمه Finance و Technology به معنای فناوری مالی است و به محصولات دیجیتالی اشاره دارد که خدمات مالی ارائه می‌دهند. در مورد خدمات مالی، اعتماد یکی از نکات کلیدی است که هر کسب و کار فعال در این حوزه باید به آن دست پیدا کند.
یک طراحی UI و UX خوب نه تنها می‌تواند در جلب اعتماد کاربران یک شرکت فین‌تکی تاثیر چشم‌گیری داشته باشد، بلکه رضایت، وفاداری و راحتی کاربر را هم تا حد خوبی افزایش می‌دهد. از این رو اکثر کسب و کارهای فعال در حوزه فین‌تک روی جذب نیروهای متخصص در حوزه طراحی UI و UX تاکید کرده و تلاش می‌کنند تا خلاق‌ترین و بهترین نیروهای بازار را جذب کنند. ویستا سامانه آسا هم یکی از همین شرکت‌های فین‌تکی است که برای طراحی محصولات جدید و بازطراحی محصولات فعلی خود به مبحث طراحی UI و Ux توجه ویژه‌ای دارد. در ادامه، به طور مختصر به معرفی شرکت ویستا سامانه آسا پرداخته‌ایم.
معرفی شرکت ویستا سامانه آسا
کارگزاری‌های آنلاین مانند کارگزاری آگاه برای این که بتوانند درخواست‌های کاربران میلیونی خود را در سریع‌ترین زمان ممکن انجام دهند، به محصولات دیجیتالی پیشرفته‌ای نیاز دارند. محصولات دیجیتالی‌ای که در عین حال که نیازهای کاربران را رفع می‌کنند، از طراحی UI و UX جذاب و کاربردی‌ای هم برخوردار باشند. ویستا سامانه آسا، شرکتی است که در واقع زیرمجموعه هلدینگ آگاه بوده و نیازهای تکنولوژیکی کارگزاری آگاه را برآورده می‌کند. در حال حاضر در آسا، بیش از ۳۵۰ نفر پرسنل مشغول در تیم‌های مختلف، حداقل ۲۵ پروژه فین‌تکی را به سرانجام رسانده‌اند. تیم‌های توسعه و تست نرم‌افزار، هوش تجاری، دواپس، پایگاه داده، مدیریت پروژه و … از جمله تیم‌هایی هستند که در این شرکت فعالیت دارند. همچنین در بخش وبلاگ وبسایت رسمی شرکت آسا (https://blog.asax.ir)، هر هفته مقالات تخصصی به روزی در زمینه‌های مختلف توسط اعضای تیم‌های فنی این شرکت IT تولید و منتشر می‌شوند.
سخن پایانی
با ظهور و پیشرفت عصر دیجیتال، کم کم شاخه‌های جدیدی هم به ایجاد یک محصول دیجیتالی اضافه شد. تمام کارهایی که در ابتدا توسط توسعه‌دهنده نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌ها انجام می‌شد، تبدیل به یک تخصص شده و تاثیر خود بر کسب و کارهای مختلف را نشان داده‌اند. طراحی UI و UX هم از همین شاخه‌هایی است که در سال‌های اخیر پررنگ شده‌اند.
