شرکت خدمات ابری «ابر دراک» اخیرا گزارشی با توجه به وضعیت فعلی اینترنت منتشر کرده که به صورت شفاف نشان می‌دهد که چگونه محدودیت اینترنت دسترسی کاربران به سرویس‌های مختلف را با اختلال مواجه کرده است. از طرف دیگر این گزارش مشخص کرده که در بازه آخر شهریور تا اواسط مهر ماه بازدید از وب‌سایت ابر دارک از خارج از کشور افزایش قابل توجه‌ای پیدا کرده و در نهایت نتیجه گرفته که این به معنای افزایش استفاده از VPN است.
ابر دراک در ابتدای این گزارش خود توضیح داده که گزاشش برای بررسی تفاوت‌های الگوی مصرف اینترنت توسط کاربران ایرانی و وضعیت اینترنت ایران در بازه زمان اختلال‌های اخیر به صورت فنی تهیه شده است.
بازده در نظر گرفته برای نگارش این گزارش هم از ۱۰ شهریور تا ۱۷ مهر ماه درر نظر گرفته شده است. همچنین برای مقایسه بررسی تغییرات صورت گرفته در شرایط قبل و بعد از اختلال‌های اینترنت، تاریخ ۱ مهر به عنوان شروع قطعی‌ها و اختلال‌ها در نظر گرفته شده است. بنابراین داده‌ها به دو دسته قبل از این تاریخ و داده‌های بعد از این تاریخ تقسیم‌بندی می‌شوند.
برای ارائه گزارشی از وضعیت آپ‌تایم اینترنت ( گزارش اتصال، اختلال و قطعی اینترنت)، وضعیت برقراری ارتباط بین پاپ سایتهای ابر دراک در سه گیت‌وی بین‌الملل کشور با زیرساخت‌های پربازدیدترین سایتهای خارجی رصد شده است. این زیرساخت‌ها شامل: گوگل، مرکز داده متا که شامل پلتفرم‌های واتس‌اپ و اینستاگرام می‌شود، بوده است.
با اینکه ایجاد محدودیت در دسترسی به اینستاگرام و واتس‌اپ از عصر روز ۳۰ شهریور ماه اتفاق افتاده، با این حال ابر دراک محدودیت دسترسی به این دو پلتفرم را از ساعت ۱۲ روز جمعه یک مهر ماه اعلام کرده که تا تاریخ ۱۷ مهر به مدت ۱۷ روز و ۲۰ ساعت از دسترس خارج بوده‌اند.
در بخش تحلیل اختلال‌های اینترنت آمده است که پلتفرم اینستاگرام در این مدت ۱۶ دقیقه به صورت پراکنده در دسترس بوده و واتس‌اپ نیز در این مدت ۴ دقیقه در دسترس کاربران قرار داشته است. در ادامه در توضیح این دسترسی‌های پراکنده اعلام شده که وصل شدن‌های مقطعی این دو پلتفرم احتمالا به دلیل تغییر مسیرهای ایجاد شده در شرکت ارتباطات زیرساخت و تامین‌کنندگان اینترنت و به صورت مقطعی انجام شده است.
افزایش استفاده از فیلترشکن
این گزارش با تحلیل رفتار کاربرانش مشخص کرده که از زمان شروع محدودیت‌ها و قطعی اینترنت چگونه رفتار کاربرانشان در استفاده از اینترنت تغییر کرده و میزان استفاده از فیلترشکن‌ها هم افزایش پیدا کرده است.
طبق این گزارش تعداد کاربران غیرایرانی که از وبسایتهایی بر بستر ابر دراک بازدید کرده‌اند، بعد از تاریخ ۱ مهر ماه حدودا ۳۰۰۰ درصد افزایش داشته است. این افراد اغلب کسانی هستند که برای بازدید از وب‌سایت‌های یا پلتفرم‌های فیلتر شده از VPN استفاده می‌کنند که با توجه به همین موضوع احتمال دارد در زمان بازدید از وب‌سایت‌های ایرانی هم از VPN استفاده کرده‌اند.
در بخش دیگر گزارش نمودار الگوی مصرف کاربران اینترنت در طول ۲۴ ساعت شبانه‌روز نشان داده شده است. نموداری که نشان می‌دهد برخلاف رویه همیشگی که میزان استفاده از اینترنت در عصر و ساعات ابتدایی شب افزایش پیدا می‌کرده، در دو هفته اخیر این روند معکوس شده است.
همچنین در این گزارش تاثیر فیلترینگ برای استفاده از سایر سرویس‌ها و خدمات نیز بررسی شده است. طبق داده‌های این گزارش در ایران به شکل معمول از روش‌های DNS Spoofing و همچنین خروج از دسترسی از طریق قطع یا کند کردن پروتکل‌های امن مانند TLS استفاده می‌شود؛ اما در محدودیت‌های اخیر به نظر می‌رسد از روش BlackHole استفاده شده که این روش موجب ایجاد مشکل برای کاربران سایر سرویس‌ها به صورت مقطعی شده است.
براساس داده‌های این گزارش از ۱۴ مهرماه و با تغییراتی که برای بازگرداندن دسترسی به سایر موارد فیلتر شده صورت گرفته، مشکل در مسیرهای داخلی و بین‌المللی در مسیرهای مراکز داده «داخلی به داخلی» و «داخلی به خارجی» به صورت گسترده‌تری مشاهده شده که اختلال‌های بیشتر از قبل برای وبسایتهایی که سرورهای آن‌ها در خارج از کشور هستند به دنبال داشته است.
تغییر استفاده از سرویس‌ها
محدودیت در اینترنت از ۳۰ شهریور ماه تا کنون نیز در میزان استفاده کاربران از سرویس‌های مختلف اینترنتی نیز تاثیر فاحشی داشته است. به طوری که رتبه بازدید از سایتهای ابر دراک در هفته‌های گذشته از سمت واتس‌اپ و اینستاگرام به شکل قابل توجه‌ای سقوط کرده است.
رتبه دسترسی به اینستاگرام که تا قبل از شروع محدودیت‌ها هفتم و واتس‌اپ چهاردهم بود، حالا به ترتیب به رتبه‌های ۲۰ و ۱۸ رسیده است.
از سوی دیگر پیش از اختلال‌های اینترنت، کاربران ایرانی به ترتیب به مرورگرهای کروم، گوگل، سامسونگ تمایل داشتند؛ اما بعد از اختلالات، کاربران به استفاده مرورگرهای کروم، سامسونگ و سافاری رو آوردند.
در این گزارش ۴۶۲ وب‌سایت از ۳۲ هزار وب‌سایت فعال در ابردراک در این مطالعه بررسی شده‌اند، این وب‌سایت‌ها دارای بالاترین ترافیک، درخواست و یا کاربر یکتا بوده‌اند.
