بنر محصولات پزشکی و دارویی دوشادوش بنرهای صنعت خوراکی و اتومبیل در کلان‌شهرهای جهان به وفور دیده می‌شود. اکنون که کووید سراسر جهان را درنوردیده و همه جا سخن از رعایت پروتکل‌های بهداشتی و واکسیناسیون است، صنعت پزشکی جای پیا خود را در سید خانوارها تثبیت کرده است. در دو سال گذشته، گرچه تمرکز بسیاری از شرکت‌های فناوری بر روی همه گیری ناشی از کووید ۱۹ بود اما بسیاری از کمپانی‌ها نیز توجه خود را معطوف به ارتقای فناوری و بهره‌برداری از ظرفیت موجود در تکنولوژی روز، برای سایر محصولات کردند.
اکنون بر کسی پوشیده نیست که این پاندمی تا چه میزان به دیجیتالی شدن صنعت مراقبت‌های بهداشتی سرعت بخشیده است. بر اساس گزارش HIMSS Future of Healthcare Report، نزدیک به ۸۰ درصد از خدمات دهندگان مراقبت‌های بهداشتی قصد دارند تا سرمایه گذاری خود بر حوزه فناوری را طی پنج سال آینده افزایش دهند. در این نوشتار به پیش‌بینی‌هایی که Bernard Marr & Co از تحولاتی که در انتظار جهان پزشکی است، خواهیم پرداخت.
مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی از راه دور
با شروع همه‌گیری، مشاوره‌های مراقبت‌های بهداشتی از راه دور رشد شگفت انگیزی داشت و آمار آن از ۰.۱ درصد به ۴۳.۵ درصد صعود کرد. حتی اگر این موقعیت زمانی همه گیری را از معادله حذف کنیم، دلایل خوبی را برای توسعه قابلیت‌های معاینه، تشخیص و درمان بیماران از راه دور وجود دارد. در مناطق دورافتاده و مکان‌هایی که کمبود پزشک وجود دارد مانند چین و هند، این روند با افزایش سهولت دسترسی به درمان‌های پزشکی می‌تواند جان میلیون‌ها آدم را نجات دهد. در طول این همه‌گیری حتی شاهد ایجاد «بخش‌های بیمارستانی مجازی» بودیم که در آن از زیرساخت‌های ارتباطی متمرکز برای نظارت بر درمان بسیاری از بیماران استفاده می‌شود. بر اساس استدلال سازمان بهداشت جهانی موسوم به WHO در مراقبت‌های بهداشتی از راه دور این پتانسیل وجود دارد که دسترسی به خدمات پزشکی را در جهانی که نیمی از جمعیت آن به خدمات ضروری و اورژانسی دسترسی ندارند بهبود ببخشد. گرچه این مسیر دشوار و زمان‌بر است اما حرکت در طول آن اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.
واقعیت گسترده (XR) برای آموزش و درمان بالینی
واقعیت گسترده (XR) اصطلاحی ترکیبی از واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و واقعیت ترکیبی (MR) است که با توسل به لنزها و هدست‌ها درک ما را از جهان تغییر می‌دهد. امروزه هدست‌های واقعیت مجازی (VR) برای آموزش پزشکان و جراحان مورد استفاده قرار می‌گیرند و به آن‌ها اجازه می‌دهند بدون اینکه بیماران را در معرض خطر قرار دهند یا نیاز به حضور فیزیکی داشته باشند، از نزدیک با عملکرد بدن انسان آشنا شوند. علاوه بر این، از این ابزار به عنوان وسلیه‌ای برای آموزش مهارت‌های اجتماعی و مقابله‌ای به کودکان مبتلا به اوتیسم، تسهیل درمان شناختی رفتاری (CBT) برای کمک به درد مزمن، اضطراب، و حتی اسکیزوفرنی استفاده می‌شود.
به نظر می‌رسد تعداد برنامه‌های کاربردی AR در مراقبت‌های بهداشتی در سال ۲۰۲۲ به رشد خود ادامه خواهد داد. برای مثال، سیستم AccuVein به گونه‌ای طراحی شده است که با حرارت جریان خون، تشخیص مکان رگ بیمار و برجسته شدن آن برای پزشکان و پرستاران آسان‌تر شود.
پردازش داده‌های پزشکی با هوش مصنوعی
استفاده از هوش مصنوعی در مراقبت‌های بهداشتی، کمک شایانی به درک حجم عظیمی از داده‌های نامرتب و بدون ساختار کرده است. این داده‌ها می‌توانند به شکل تصاویر پزشکی مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن و‌ام آر آی، و یا اطلاعاتی در مورد شیوع بیماری‌های مسری مانند کووید، توزیع واکسن‌ها، داده‌های ژنومی‌سلول‌های زنده و حتی دست نوشته‌های پزشکان مورد استفاده قرار گیرند. برای مثال، جراحانی که با کمک AR کار می‌کنند، می‌توانند با استفاده از دوربین‌های بکار رفته، کیفیت تشخیص و درمان را ارتقا دهند. یکی دیگر از موارد استفاده از تکنولوژی برای ارائه دهندگان سلامت از راه دور، ابزاری چون بابیلون هلث است که از طریق ربات‌های هوش مصنوعی به جمع‌آوری و پردازش اطلاعات در کنار متخصصان مراقبت‌های بهداشتی می‌پردازد.
از دیگر زمینه‌های مراقبت‌های بهداشتی که در سال‌های آینده به شکل جدی تحت تأثیر هوش مصنوعی قرار خواهد گرفت، پزشکی پیشگیرانه است. هدف پزشکی پیشگیرانه پیش بینی مکان و زمان وقوع بیماری و ارائه راه‌حل‌هایی قبل از وقوع آن است. پیش بینی محل وقوع بیماری‌های مسری، مدت زمان بستری بیمار، عوامل سبک زندگی یا عوامل جغرافیایی از جمله خدماتی است که با بهره‌گیری از هوش مصنوعی می‌توان به آن دست یافت.
شبیه سازی با دوقلوهای دیجیتال
دوقلوهای دیجیتال که امروزه با سرعت بالایی در قلب صنایع جای باز کرده، در واقع مدل‌های شبیه سازی شده با اطلاعات واقعی هستند که می‌تواند عملکرد یک محصول یا فرایند را پیش‌بینی کنند. در مراقبت‌های بهداشتی، با ایده «بیمار مجازی» درمان و آزمایشات دارویی به صورت شبیه‌سازی در اختیار پزشکان قرار خواهد گرفت. با دوقلوهای دیجیتالی، اندام‌ها و آناتومی انسان به راحتی در دسترس خواهند بود که این فرصت به پزشکان اجازه می‌دهد تا آسیب‌های مختلف را کشف کنند و بدون آسیب رساندن به بیماران، درمان‌ها را آزمایش کنند. نتیجه چنین امکانی، صرفه جویی در هزینه‌های آزمایشات گران قیمت انسانی یا حیوانی است. اگرچه تحقیقات کنونی نشان می‌دهد که این ایده تا حدی با واقعیت فاصله دارد، اما در سال ۲۰۲۲ شاهد پیشرفت این هدف خواهیم بود.
پزشکی شخصی و ژنومیک
به طور سنتی، داروها و درمان‌ها برای بهینه‌سازی و اثربخشی با بیشترین تعداد بیماران و کمترین تعداد عوارض جانبی طراحی شده‌اند. فناوری مدرن، از جمله ژنومیک، هوش مصنوعی و دوقلوهای دیجیتال، امکان درمان‌های فردی را محقق‌تر کرده است. به عنوان مثال، مرکز مراقبت‌های بهداشتی Empa در سوئد از هوش مصنوعی و مدل سازی برای پیش بینی دوز دقیق مسکن‌ها، از جمله مواد افیونی مصنوعی مانند فنتانیل، برای بیماران به شکل فردی استفاده می‌کند. این داروها در دوزهای مناسب می‌توانند برای بیمارانی که از درد مزمن رنج می‌برند بسیار موثر باشد اما در دوزهای بالا و نامناسب بسیار خطرناک هستند.
علم ژنومیکس، مطالعه ژن‌ها و استفاده از فناوری برای نقشه‌برداری از ژنوم‌های فردی مانند ساختار DNA یک ارگانیسم، به کمک ایجاد پرونده پزشکی هر فرد آمده است. با بهره‌گیری از این علم می‌توان به سرعت به درمان بیماری‌های جدی، از جمله سرطان، آرتریت، و بیماری آلزایمر رسید. Nutrigenomics زیر شاخه‌ای از ژنومیک است که در آن می‌توانیم انتظار سرمایه گذاری و پیشرفت قابل توجهی را در طول سال ۲۰۲۲ داشته باشیم. این سرمایه‌گذاری شامل طراحی برنامه‌های غذایی متمرکز بر سلامتی بر اساس عوامل ژنتیکی خواهد بود.
