همکاران سیستم دوره کرونا را چگونه گذراند؟ شرکتی که در روزهایی تا ۱۰۰ درصد کارکنانش را دورکار کرد چگونه توانست پاسخ‌گوی نیازهای نرم‌افزاری مشتریانش باشد؟ چالش‌های اولویت دادن به سلامت نیروی انسانی در کنار خدمات دهی به مشتری چگونه بالانس می‌شوند و برنامه این شرکت با سابقه حوزه تکنولوژی برای آینده بازار کلاد در ایران چیست؟ اینها پرسش‌هایی است که با دو مدیر ارشد این شرکت محمد عزیزالهی و محسن طلایی در میان گذاشتیم . عزیزاللهی، در حال حاضر معاون توسعه‌ی بازار و عضو هیئت‌مدیره است و محسن طلایی نیز معاون توسعه‌ی محصول و عضو هیئت‌مدیره است. در ادامه این مصاحبه را می‌خوانید:
اگر بخواهیم مروری بر عملکرد همکاران سیستم طی یک سال گذشته داشته باشیم، می‌توانیم بگوییم شرکتی که از گذشته تکنولوژی محور بوده و روی توسعه سیستم های نرم‌افزاری مختلف کار کرده و همواره هسته اصلی کسب و کارش استفاده از تکنولوژی برای بهبود فرآیندها و رشد کسب و کارها بوده به واسطه اتفاق پاندمی با دوره ای مواجه شده که میزان مراجعه به سرویس های تکنولوژی به شکل انفجارگونه ای افزایش داشته است، پرسش نخست این است که همکاران سیستم چگونه توانست در چنین شرایطی بین تقاضای روزافزون بهره‌گیری از خدمات و محصولاتش و ارایه متناسب آنها تعادل ایجاد کند؟
عزیز الهی: با اینکه عمومیت استفاده تکنولوژی آی‌تی در ایران به ۱۰ تا ۱۵ سال پیش برمی‌گردد، طی چند سال اخیر نگرش تازه‌ای در به‌کارگیری از تکنولوژی در جامعه شکل گرفته است. برای مثال اینکه اگر به دلایل مختلف محدودیت‌هایی ایجاد شود که حتی نتوان رفت و آمد و تردد کرد، شرکتها و کسب و کارها باید از چه راهکاری استفاده کنند. حالا همه می‌دانند IT اولین پاسخ را برای این مسائل دارد. ما در همکاران سیستم همیشه اعتقاد داریم باید روی روش‌های نوین ارائه خدمات و محصولات‌مان کار کنیم. کسب‌و‌کارهای مشتریان و خود همکاران سیستم باید در وضعیتی باشند که بتوانند در هر شرایطی فعالیت کنند. همکاران سیستم از حدود سال های 95 ، تمرکز بر SaaS و توسعه‌ی کلاد را آغاز کرد. تمرکز بر راهکارهای ابری را در سال 99 با قدرت بیشتری ادامه دادیم.
در سال 99 با شروع پاندمی و به جریان افتادن دورکاری، ما حدود 800 مشتری راهکاران ابری داشتیم که به راحتی توانستند کسبوکارشان را به شکل مجازی اداره کنند. یعنی همانطور که در محل کار، فرایندهایشان را مدیریت می‌کردند، توانستند از منزل هم آنها را انجام دهند. آن زمان استقبال خوبی از طرف سازمان‌ها برای حرکت به سمت استفاده از این نوع سیستم شکل گرفت. من این اتفاق را نشانی از آینده‌نگری در همکاران سیستم می‌دانم که علاوه بر توسعه ERP راهکاران، روی ظرفیت‌های ارایه خدمات بر پایه کلاد هم کار کند. اواخر سال 98 هم شرکت ابرآمد با همین محوریت آغاز به کار کرد که سبد خدمات و محصولات ما بر بستر رایانش ابری کامل‌تر شد. و سال 99 سال شروع فعالیت جدی این شرکت بود که زیرساخت‌های خود را برای ارائه خدمات تجهیز کند.
همانطور که اشاره کردید همکاران سیستم در کنار ساخت محصولات به طور موازی روی ساخت بازار از زاویه فنی و تکنیکی هم کار کرده، حوزه‌هایی که جزو هسته اصلی کسب وکارش نبوده اما جزو نیاز مشتریانش برای استفاده از آن سیستم‌ها بوده و چالش‌های مشتریان را در حوزه‌های دیگر هم حل می‌کرده آیا پیدایش ابرآمد از همین نوع جنس استراتژی است؟
عزیز الهی: استراتژی همکاران در تاسیس ابرآمد کلان‌تر است. مثلا ما یک زمان بود برای یک صنعت یا یک حوزه ظرفیت ویژه‌ای را ایجاد می‌کردیم. ولی در ابرآمد این موضوع خیلی گسترده شد و همه‌ی کسبوکارها در ابعاد و صنایع مختلف می‌توانند در ابرآمد از انواع خدمات مورد نیازش مثل خدمات ذخیره‌سازی، دیتاسنتر مجازی یا خدماتPaas یا Iaas استفاده کند. خدمات رایانش ابری همکاران سیستم ارائه می‌دهد خیلی گسترده‌تر و زیرساختی‌تر از آن چیزی است که در گذشته ارائه می دادیم. در بحث خدمات رایانش ابری، این سرویس‌ها از زندگی عادی مردم گرفته تا کسب و کارهای با اندازه‌ی بزرگ را تحت پوشش قرار می دهد.
طلایی: ما می‌خواهیم پارتنر شرکت‌های حوزه تولید و خدمات و سازمان‌های حوزه آی تی باشیم که به سرویس‌های تکنولوژیک برای رونق کسبوکارشان نیازدارند. از گذشته، برای این منظور، برنامه‌ریزی کرده‌ایم.
محصولات ما طیف‌های مختلف کسبوکارها در اندازه‌ها و صنایع مختلف را پوشش می‌دهند. ممکن است امروز سیستم‌های مبتنی بر مرورگر، پدیده‌ی جدیدی نباشند اما می‌توانیم بگوییم همکاران سیستم پایه گذار سیستم‌های سازمانی (ERP) مبتنی بر مرورگر در کشور است. ما حرکتی را شروع کردیم که نوعی فرهنگسازی بود و زمانی که این محصولات را به بازار دادیم، شرکت ها فهمیدند مثلا نیاز نیست روی همه کلاینت‌ها تک به تک یک نرم‌افزار را نصب کنند و می‌توان با راهکارهایی هزینه‌های استقرار را کاهش داد. گام بعدی سیستم‌های کلاد بود که به شرکت ها این امکان را داد که محصولات را حتی روی سرور خودشان نصب نکنند و بر اساس نیازهایشان منابع را مصرف کنند. همین مسئله خیلی کار شرکتها را راحت تر کرد. این موضوع در بحث دورکاری هم مزیتش را نشان داد.
در کنار محصولات کلاد، ما محصولاتی داریم که به ارتباط کسبوکارها با ذی‌نفعانشان کمک می‌کند. برای نمونه، در حوزه‌ی پخش، اپلیکیشن فرسان، ارتباط کسبوکارها با خرده‌فروشان را تسهیل می‌کند و نیاز به مراجعات حضوری را کاهش می‌دهد. قبلا ویزیتورها مجبور بودند حضوری به مغازه ها سر بزنند و محصولاتشان را ارائه کنند، اما حالا صاحبان فروشگاه‌ها به کمک فرسان، خودشان سفارش‌ها را ثبت می‌کنند. حتی نقش ویزیتورها هم تغییر کرده و آنها هم از منزل می‌توانند ببیند کدام مشتری و چقدر سفارش داده است.
همانطور که گفتید سیر تکنولوژی را شما از قبل پیش بینی کرده بودید ولی هسته کسب و کارتان را روی این مدل نگذاشته بودید. اما در این دوران ناخواسته هسته اصلی کسب و کار به حوزه کلاد منتقل شد. چالش اصلی که از بیرون می بینم و فکر می کنم پیش رویتان بوده، یکی فراهم کردن فضای کار برای تیم خودتان در همین شرایط پاندمی در واقع شما اول باید این مدل را برای خودتان پیاده می کردید و بعد این مدل را برای مشتری پیاده سازی می کردید این طور نیست؟
طلایی: همکاران سیستم به فرهنگ سازمانی‌اش مشهور است. در دوره کرونا هیات مدیره دو هدف را در کنار هم قرار داد. یکی سلامت پرسنل و دو رضایت مشتریان. در واقع ما کسب‌و‌کارمان را به سلامت کارکنان ارجح نمی‌دانیم. واقعیت این است که خیلی از بازیگران اصلی اقتصادی در کشور چه در حوزه انرژی چه در حوزه مواد غذایی و دارویی جزو مشتریان بزرگ همکاران سیستم هستند و اگر سرویس‌های ما دچار افت می‌شد در زنجیره خدمات این شرکتها به جامعه، اختلال به وجود می آمد. ایجاد زیرساخت دورکاری در داخل همکاران سیستم با همین هدف انجام شد. سرمایه‌گذاری زیادی هم انجام دادیم و به سرعت انطباق برای توسعه زیرساخت با تمرکز بر دورکاری در داخل شرکت انجام شد. خیلی از سرویس‌ها هم تغییر مدل پیدا کردند. مثلا بخش استقرار را از طریق آموزش به مشتریان به شکل بهتری پیش بردیم.
عزیزالهی: کار ویژه ما ترکیب توانمندی هایی است که ایجاد کرده‌ایم. یعنی از یک سو تقویت زیرساخت و ایجاد نگرش کارمندانمان در به‌کارگیری ابزارها، و از سوی دیگر ایجاد مشارکت با مشتری. با این کار توانستیم از غافلگیری که می‌توانست برای مشتریانمان ایجاد شود، جلوگیری کنیم. مرتبا در حال بهبود شرایط و مدل‌های کاری داخل همکاران هستیم. در گذشته نیروهای استقرار ما در محل مشتری حضور داشتند، اما الان همین نیروها مثل بقیه شرکت از منزل کارهای مشتریان را انجام می‌دهند و دسترسی به ابزار و شبکه مشتری هم برای‌آن‌ها فراهم شده است. به لطف همین تجربه، تصمیم گرفتیم فضای کار اشتراکی را در همکاران سیستم توسعه بدهیم. در دوران پاندمی به طور متوسط حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد کارکنان دورکار بودند و حتی در زمان‌هایی ۱۰۰ درصد کارکنان شرکت هم دورکار شدند. اما در همین شرایط، نه تنها کسب و کار همکاران سیستم دچار مشکل نشد، بلکه توسعه هم پیدا کرد. هم از نظر محصول و از زاویه خدمات رشد خوبی داشتیم و مشتریانمان عم دچار مشکل جدی نشدند.
میزان رضایت مشتری بعد از این حجم انبوهی از انتقال و مهاجرتی که به سمت کلاد انجام شد است که چقدر بود؟
به نظرم مشتریانی که سرویس‌های ابری ما را دریافت می‌کنند و توانستیم که از زیرساخت‌های خودمان به آنها سرویس بدهیم، در وضعیت رضایت بهتری قرار دارند چون با مسائلی مثل به‌روزرسانی نرم‌افزارها، در دسترس نبودن، قطع برق و … روبه‌رو نبودند. در مورد استقرار هم به شکل آگاهانه استقرار از راه دور را برقرار کردیم یعنی به مشتریان اعلام کردیم که 90 درصد کارشان را به شکل مجازی انجام می‌دهیم و فقط در زمان سوئیچ و برقراری کامل سیست در محل حضور خواهیم داشت. آن هم حتی در زمانی که شرایط تردد خیلی سخت بود اما مشکلی نداشتیم و مشتری هم در زمان مناسب توانست پروژه هایش را پیش ببرد و از کار با سیستم‌های ما رضایت داشته باشد.
کدام بخشها در دوران کرونا رشد بیشتری را شاهد بود؟
یکی از بخش‌هایی که در این مدت کرونا در آن خیلی خوب رشد کردیم حوزه خرده فروشی بود. . محصول جدید راهکاران هم به بازار عرضه شد و موفق شدیم 100 مشتری در سال 99 جذب کنیم. ما به این نیاز کسبوکارها پاسخ می‌دهیم که بتوانند همه جا شعب آنلاین داشته باشند. ضمنا به فروش اینترنتی هم وصل باشند یعنی هم بتوانند سرویس‌ها را در منزل به مردم ارائه دهند و هم بتوانند همه اطلاعاتشان را به اشتراک بگذارند مثل کارت وفاداری و رضایت مشتری و…
یکی دیگر از بخش های جذب مشتری در این مدت، مشتریان بزرگ بودند. مشتریان بزرگ بازار در صنایع مختلف مثل فولاد، پتروشیمی ، لوازم خانگی و صنایعی که به دلیل مشکلات تحریمی و اقتصادی در کشور تقویت شدند و ضرورت سیستماتیک شدن فرایندهای آنها هم افزایش پیدا کرد. این صنایع راهکارهای همکاران سیستم را یک راهکار پایدار می دیدند چه در حوزه کلاد و چه در دیگر بخشها. به عنوان مثال در بازار لوازم خانگی برندهای ایرانی تا قبل از این بخش کوچک بازار را تشکیل می‌دادند و رقابت سنگین با شرکت‌های خارجی وجود نداشت و نیازی به اطلاعات تحلیلی و داشبوردهای مدیریتی نبود اما حالا این شرکتها خیلی فعال شدهاند و نیاز دارند اطلاعات دقیقی از بازار داشته باشند.
از طرفی صنایع پایین دستی هم تقویت شدند. در مورد محصول سپیدار، رشد مشتریان خیلی بیشتر بود و در صنایع مختلف مشتریان زیادی جذب کردیم. البته اضافه کنم که چیزی باعث شد این حجم از مشتریان را در این مدت جذب کنیم، تنوع محصولی سپیدار و سادگی کاربری آن است.
در مورد سپیدار صحبت کردیم. اشاره ای به ورود آن به بورس داشتیم. سپیدار به عنوان یک شرکت تکنولوژی حتی با شرایط بد بورس رشد خوبی داشت. این به دلیل عرضه اولیه است ( که معمولا نمادهای عرضه اولیه با استقبال روبه رو می شوند ) یا اینکه سپیدار اساسا محصول آینده‌داری است؟
عزیزالهی: در همکاران سیستم یکی از سیاست‌ها این است که هر کدام از کسب و کارهای زیر مجموعه که می‌توانند به صورت مستقل در بازار فعالیت کنند وارد بازار سرمایه شوند. سپیدار یکی از نمونه های جالب است و رشد آن در بورس هم ارتباطی به شوق اولیه برای سهام ندارد. سپیدار ذاتا یک کسب و کار خیلی موفق است. دلیلش هم این است که سپیدار در یک بازار بسیار بزرگ توسعه داده شده است. بازار کسب و کارهای کوچک بعد از اصناف یکی از بازارهای بزرگ در ایران و جهان است و این نشان می دهد که ما ظرفیت خیلی زیادی برای جذب مشتری در این بخش داریم. یکی از چیزهایی که در سپیدار خیلی به آن اعتقاد داریم، سادگی و سهولت در استفاده از نرم افزار است.
در حال حاضر سپیدار حدود 30 هزار مشتری دارد بازارش هم کاملا مستقل از همکاران سیستم است.
مرتبط: چالش‌ها و تجربیات ۹ ساله همکاران سیستم از بورس
آقای فولادی مدیرعامل همکاران سیستم در جلسه مجمع گفت که ما بهترین استراتژی فرانت اند را در همکاران سیستم داریم که در سطح و سیاق جهانی اتفاق می افتد. پرسش این است ساختار توسعه محصول در همکاران چگونه تعریف می شود از چه تکنولوژی هایی استفاده می شود؟
طلایی: ما از زمانی که راهکاران را وارد بازار کردیم به دنبال یک حرکت بزرگ در حوزه تکنولوژی و محصول بودیم. در سال ۹۸ به دنبال تغییرات پایه‌ای بودیم و دیدیم بیشترین چیزی که در این سال‌ها تغییر کرده و مشتریان به مرور سراغ آن را خواهند گرفت، اپلیکیشن‌های ساده روی موبایل است. واقعیت این است که نخستین چیزی که مورد توجه مشتریان است، ظاهر و رابط کاربری محصول است. به همین دلیل روی معماری حوزه فرانت اند متمرکز شدیم و مدل مایکروفرانت‌اند را مد نظر قرار دادیم. تیم توسعه‌ی محصول، حدود شش ماه روی آن کار کرد. رابط کاربری جدید، از نظر تکنولوژی از یکسری اجزای نسبتا مستقل تشکیل شده است. اهمیت استقلال این بخشها این است که می‌توان تک‌تک این بخشها را تغییر داد یا جابه جا کرد و حتی تکنولوژی آنها را هم تغییر داد بدون آنکه به دیگر بخشها صدمه وارد شود. تغییرات تکنولوژی در حوزه فرانت‌اند خیلی سریع رخ می‌دهد و با نگاه ماژولار به این موضوع می‌توان این تغییرات را در لایه رابط کاربری و تماس با کاربر به طور مجزا به روز کرد.
مرتبط: رشد همکاران سیستم در دوره پاندمی، توسعه بر اساس کلاد در سال ۱۴۰۰
در بحث توسعه زیرساخت اشاره کردید که روی دیتاسنتر جدید کار می کنید، تا آنجا میدانیم یک دیتاسنتر داشتید اما حالا نیازهای جدید دارید که باید بیشتر روی این حوزه کار کنید؟ در همین هفته های اخیر ضعف های زیرساختی در حوزه برق و آب را شاهد هستیم که از لایه های زیرین عرضه سرویس های آی تی هستند. با توجه به چنین فضایی در ایران، فکر می کنید همکاران سیستم چگونه می توانید بر چنین چالش هایی غلبه کند و زیرساخت‌های آی تی خود را گسترش دهد؟
عزیزالهی: ما یک دیتاسنتر در همکاران سیستم داریم که سرویس های کلاد خودمان را روی آنها نگهداری می کنیم دلیل راه‌اندازی این دیتاسنتر این بود که دلمان می خواست تجهیزاتی به کار بگیریم تا بتوانیم با بالاترین کیفیت و عملکرد به مشتریان سرویس دهیم. ارتباطات زیرساختی، کولینگ و برق را هم برای آن پیش‌بینی کرده بودیم که هیچگونه قطعی را نداشته باشیم.
در ابرآمد استراتژی ما این بوده که یک سرویس با کیفیت را به مشتری ارائه دهیم بدون اینکه مشتری دغدغه‌ای برای نوع زیرساختی که از آن استفاده می‌کند داشته باشد. همین ایده باعث شده تصمیم بگیریم یک دیتاسنتر اختصاصی دیگر بسازیم که از همه‌ی ابعاد استاندارد و ظرفیت، یک دیتاسنتر با کیفیت و قابل توسعه را داشته باشد. ما در ابرآمد در حال حاضر از چند دیتاسنتر دیگر و همینطور دیتاسنتر اختصاصی خودمان استفاده می‌کنیم.
محل ایجاد دیتاسنتر جدید مشخص شده است؟
فعلا نزدیکترین گزینه ای که در نظر داریم پارک پردیس است. این مکان اساسا برای شرکت‌های دانش بنیان در نظر گرفته شده و زیرساخت‌های مورد نیاز در آنجا وجود دارد. برنامه ما این است که تا پایان سال آن را عملیاتی کنیم که قابلیت استفاده داشته باشد و عملیات هایی را که روی دیتاسنترهای اجاره‌ای انجام می‌دهیم به این دیتاسنتر اختصاصی انتقال دهیم. پیش‌بینی می کنیم که این دیتاسنتر تا سال آینده پاسخ‌گوی نیازهای مشتریان ما باشد و به توسعه‌ي آن هم بپردازیم.
چالش هایی که در حوزه زیرساخت به وجود آمده مثل قطع برق چه مشکلاتی برای شما مشکل ایجاد کرده؟
قطعی برق کار را خیلی سخت کرده است. سیستم‌های مختلفی برای تامین برق دیتاسنترها وجود دارد. در حال حاضر در دیتاسنتر خودمان و جایی که سرویس های مرکزی‌مان وجود دارد، از ژنراتور و یو پی اس استفاده می‌کنیم و در این مدت خوشبختانه هیچ مشکلی از لحاظ تامین برق نداشته‌‌ایم. حتی اگر زمان‌هایی قطعی برق بیش از 2 ساعت باشد، باز هم هیچ مشکلی از لحاظ تامین برق اضطراری نداریم.
البته مسئله قطعی برق همچنان مشکلاتی را برای ما به وجود آورده. مثلا کارمندانی که از خانه سرویس می‌دهند، با مشکلات قطعی برق و حتی قطعی آنتن موبایل روبرو شدهاند و اگر این موضوع همچنان ادامه پیدا کند باید راه حل هایی را نیز برای دورکاری کارمندان در نظر بگیریم.
مرتبط: پادکست زوم قسمت هفتم؛ گفت‌و‌گو با مدیرعامل همکاران سیستم
مدل‌های دورکاری در جهان با توجه به کنترل نسبی پاندمی به سمت هیبریدی شدن پیش می رود و ظاهرا تاکید شرکتها هم بر این است به حالت قبل از پاندمی برنگردد. شما چطور؟ این مسیر را ادامه میدهید یا بعد از کرونا دوباره به حالت قبل برمیگردید؟
عزیزالهی: این یکی از بحث‌های باز است که خیلی هم علاقه‌مندیم در یک سطحی آن را ادامه دهیم. معتقدیم که دورکاری کامل خوب نیست و کنار گذاشتن ان هم درست نیست. در حال حاضر کارمندان همدیگر را نمی‌بینند و ارتباط سخت می شود و از طرفی هم دورکاری مشکلات روحی و افسردگی را برای افراد به وجود می‌آورد. ولی قطعا دورکاری را با یک سطحی ادامه می دهیم. اما قطعا نه به شکل گذشته و نه به شکل فعلی به کار ادامه می دهیم. ما هم مدل هیبریدی را برای کارکنان در نظر خواهیم داشت.
چشم‌انداز همکاران سسیتم در آینده کجاست؟
عزیزالهی: همکاران سیستم از لحاظ ساختاری یک هسته خیلی متمرکز و قوی دارد و حجم زیادی از عملیات خود را از طریق شبکه اداره م کند. شرکت خودش کار عملیاتی نمی‌کند، بلکه سیاست‌گذاری و تولید محصول را انجام می‌دهد. چشم انداز آینده این است که همکاران سیستم بخش عمده‌ای از محصولات و خدماتش را روی کلاد عرضه می‌کند و این مهمترین خط ارائه خدمات ما خواهد بود. حتما به تکنولوژی‌‌های جدید مثل IOT هوش مصنوعی و حتی به بلاک چین هم ورود می‌کنیم. در این حوزه‌ها الان در حال تحقیق و توسعه هستیم اما حتما روی تکنولوژی های جدید کار خواهیم کرد. در زمینه‌ی سرمایه‌گذاری علاقه‌مندیم در راستای توسعه کسب و کار خودمان این کار را انجام. این سرمایه گذاری ممکن است به شکل ایجاد شرکت‌های جدید مثل ابرآمد باشد و ممکن است مثل مشارکت و خرید بخشی از سهام شرکتها مثل سرو نو و سپیذز باشد.
ما در حال توسعه‌ی یک پلتفرم هستیم. با مدلی که ما در آن فقط یک ارائه دهنده سرویس نیستیم بلکه یک هسته را داریم با مشتریانمان شکل می‌دهیم. محسن طلایی
تجربه CVC و سرمایه‌گذاری در استارتاپها چطور بود؟
عزیزالهی :ما روی یک مجموعه سرمایه‌گذاری انجام دادیم که دلینو است. استارتاپ‌های زیادی را برای سرمایه‌گذاری بررسی کردیم. دلینو از نظر ما یک سرمایه‌گذاری موفق بود. دلینو هم یک سرویس عمومی است، هم سرویس اختصاصی به رستوران‌ها می‌دهد. یک سرویس شرکتی به اسم ناهارتایم را هم به خوبی شروع کرد که به دلیل شرایط کرونا، موفقیت موردانتظار را به‌دست نیاورد.
البته در این مدت خیلی از استارتاپها ها با مشکل مواجه شدند و رشد آنها متوقف شد اما با این وجود ما به اکوسیستم استارتاپها علاقه‌مندیم.
طلایی: ما در حال توسعه‌ی یک پلتفرم هستیم. با مدلی که ما در آن فقط یک ارائه دهنده سرویس نیستیم بلکه یک هسته را داریم با مشتریانمان شکل می‌دهیم. مثلا هسته محصولی که نیازهای اصلی یک سازمان را می‌توان با آن پاسخ داد. اما تیم‌های کوچکتر دیگری هم می توانند در این پلتفرم یک کار مشارکتی را در کنار ما برای کار با شرکت‌های بزرگ انحام دهند. این پلتفرم ” بازار” نام دارد و در حال حاضر بالغ بر 50 محصول در آن تولید و منتشر شده است. . ما در حال فرهنگسازی هستیم و به شرکت‌های کوچک آموزش می دهیم. فکر می‌کنیم یکی از روندهایی که در آینده برای ما اهمیت دارد، همین اکوسیستم بازار است. در پلتفرم بازار همکاران سیستم، برنامه نویس‌ها در قالب شرکت فعالیت می‌کنند و به شرکت‌های مشتریان ما خدمات می دهند. ما عملا یک مثلث داریم که شامل همکاران سیستم به عنوان سازنده اکوسیستم (بازار)، مشتریان و شرکت های جانبی تولید محصول (Build Partner) است. قواعد این پلتفرم هم مثل استورهای مشهور گوگل پلی و اپ استور است که برای مثال سود اصلی را ارائه دهنده سرویس می برد و همکاران سیستم سهم کوچکی را از فروش محصولات این قسمت دریافت می کند.
ما در حوزه کلاد قطعا تعداد سرویس‌هایمان را افزایش می دهیم. همچنان هر محصولی را که در آینده عرضه می کنیم به صورت پیش فرض باید روی عرضه شود. بحث بعدی هم تکنولوژی است که همکاران از سال 99 شکل جدیدی از آن را نشان داده است. برای مثال رونمایی از رابط کاربری فانوس شروع ارتباط ما با مخاطبان بود مثلا کسانی که در دانشگاه علاقه مند به کار هستند یا کسانی که جویای کار هستند. تلاش داریم بتوانیم به صورت سالانه با این گروه‌ها هم ارتباط برقرار کنیم. بهمن سال 99 هم اولین رویداد این موضوع را داشتیم و جالب اینکه در همین دوران کرونا آن را برگزار کردیم. فرضمان این است که سالانه بتوانیم با برنامه نویسان ارتباط برقرار کنیم و در سال 1400 هم برنامه مشابهی خواهیم داشت.
بسیار عالی بود و موفق باشید و خسته نباشید