پنجاهمین جلسه از سلسله نشست‌های نقد و اندیشه با موضوع «به‌روزرسانی قوانین موردنیاز برای فناوری‌های نوین، هم‌زمان با ورود 5G به ایران» با حضور «شاهپور دولتشاهی» وکیل پایه‌یک دادگستری و عضو کانون وکلا، «محمدباقر اصغری آقامشهدی» دکترای حقوق فناوری اطلاعات و استاد دانشگاه برگزار شد.
در ابتدای نشست شاهپور دولتشاهی با اشاره به اینکه علم حقوق، علمی است که در تدوین قوانین نیاز به آزمون‌وخطا دارد، اظهار کرد: در علم حقوق هر چه زمان بیشتری بگذرد راهکارهای بهتری برای مسائل مختلف ارائه می‌شود اما برای تدوین قوانین در فناوری اطلاعات که بر پایه نوآوری روز است کار حقوقدانان سخت می‌شود.
وی ادامه داد: ما با فناوری جدید در ارتباط هستیم و باید در قوه قضاییه آینده‌نگری اتفاق بیفتد زیرا باید این را بدانیم که هر پدیده جدیدی که ایجاد می‌شود نیاز به قانون جدید ندارد، این در حالی است که در وضع قوانین باید به موضوع اصل کمینه قوانین نیز توجه کنیم.
دستگاه‌های متعدد خود را متولی تکنولوژی می‌دانند
در ادامه جلسه محمدباقر اصغری آقامشهدی با تأکید بر اینکه ما در انقلاب چهارم صنعتی قرار داریم تصریح کرد: این اتفاق نوعی تحول‌آفرینی است ما تجارب ضعیفی در این زمینه‌داریم بنابراین نمی‌توانیم بی‌گدار به آب بزنیم.
وی بیان کرد: زمانی که صحبت از تکنولوژی تأثیرگذار در جامعه می‌شود دستگاه‌های متعددی خود را متولی آن می‌دانند اما موقع رسیدگی کسی پای‌کار نیست که فضای مجازی نیز از آن مستثنی نمی‌شود.
نمی‌توانیم جلوی ورود تکنولوژی را بگیریم
دولتشاهی به این موضوع اشاره کرد که تکنولوژی اینترنت متعلق به کشور ما نیست و گفت: سال‌ها قبل تصمیم داشتند که فوتبال را با فرهنگ اسلامی-ایرانی در کشور اداره کنند که اجرایی نشد، آیا این درباره فناوری 5G نیز امکان‌پذیر است؟ بنابراین معتقدم 5G را هم نمی‌توانیم و نباید متناسب با فرهنگ خودمان بومی‌سازی کنیم.
وکیل پایه‌یک دادگستری با تأکید بر اینکه از صدسال پیش تاکنون همه فناوری‌ها به کشور وارداتی بوده است خاطرنشان کرد: ما تولیدکننده فناوری نبوده‌ایم بنابراین از طرفی این فناوری‌های تا حدود زیادی با فرهنگ ما هم فاصله دارد درعین‌حال نیز نمی‌توانیم جلوی ورود تکنولوژی را بگیریم.
وی با انتقاد از افرادی که به‌زعم خودشان تلاش می‌کنند تا «اینترنت پاک» در کشور ایجاد کنند افزود: «اینترنت پاک» به معنای «اینترانت» است و فیلتر کردن راهکار مناسبی برای رسیدن به این هدف نیست چراکه فیلتر کردن تنها موجب محدودیت دسترسی می‌شود.
وی تأکید کرد: زمانی که صحبت از تکنولوژی و اینترنت می‌شود همه دست‌ها را بالا می‌برند اما وقتی می‌گوییم کاری بکنید و تولیدات متناسب با فرهنگ ایرانی و اسلامی در اینترنت آزاد ایجاد کنید همه ساکت می‌شوند و درنهایت یک نفر را می‌برند در صحن علنی مجلس و به آن حمله می‌کنند.
نیاز به تعامل با نهادهای بین الملل
دولتشاهی درباره راه‌حل داشتن «اینترنت پاک» نیز گفت: تنها راهکار برای داشتن «اینترنت پاک»، تولید محتوای سالم و بومی‌سازی مدل آن است و درعین‌حال باید با نهادهای متولی درصحنه بین‌الملل تعامل برقرار کرد برای مثال با شرکت «گوگل» مراوده برقرار کنیم تا اگر محتوایی برخلاف حقوق بشر یا امنیت ملی باشد آن را حذف کند؛ بنابراین امکان برداشتن محتوای سیاه از اینترنت وجود دارد.
وی با اشاره به حذف محتوای خشن از تلگرام در دی‌ماه سال 96 در پی تعامل با مدیران تلگرام بیان کرد: در دی‌ماه سه سال قبل محتوای خشن روی یکی از کانال‌های تلگرام قرار گرفت که از طریق وزیر ارتباطات به اطلاع رئیس تلگرام رسید و کانال مربوطه به دلیل انتشار مطالب خشن مسدود شد.
خلأهای قانونی در فناوری
اصغری آقامشهدی با اشاره به تجربه ناموفق در موضوع رگولاتوری بیان کرد: در 5 سال قبل جشن تدوین لوایح پنج‌گانه فاوا گرفته شد اما هنوز این قوانین در پیچ‌وتاب کمیسیون‌های مجلس قرار دارد و تکلیف آن مشخص نیست. بررسی سطحی نشان می‌دهد که این لوایح کپی‌برداری از قوانین کشورهای دیگر است و قوانین آن با زیست‌بوم ما سازگار نیست.
وی با بیان اینکه خلأهای قانونی سبب به یغما رفتن اطلاعات کاربران شده است افزود: با توجه به سرقت رفتن اطلاعات در کشور ما صدایی از کسی بلند نشد عددهای ما از هزاران کاربر گذشته است ما با افرادی مواجه هستیم که مسائل را می‌بینند اما واکنشی نشان نمی‌دهند.
این استاد دانشگاه تأکید کرد: این حجم از بی‌تفاوتی به اطلاعات کاربران با ورود 5G بی‌نظیر است. لایحه صیانت از داده‌ها برای اجرا با مشکل مواجه است آخرین قانون ما در این زمینه به دهه 80 برمی‌گردد شاید لوایح پنج‌گانه بتواند بخشی از این جرائم را کنترل کند زیرا دچار فقر قانون‌گذاری هستیم.
دولتشاهی در ادامه به ناآگاهی مردم در استفاده از تکنولوژی اشاره کرد و افزود: خیلی‌ها در کشور توهم دارند که با روبان بریدن اتفاق مهمی رخ می‌دهد، کشور کره جنوبی که سرآمد تکنولوژی است برای ورود 5G روبانی پاره نکرد.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: 5G در کشور ما کپی شده است و افراد برای ورود آن وام‌ها و تسهیلات دریافت می‌کنند اما در نهایت مردم را به حال خودشان تنها رها می‌کنند.
وی به لوایح پنج‌گانه که هنوز در مجلس تصویب نشده است اشاره کرد و گفت: این لوایح بدون کارشناسی نوشته‌شده بود و دارای مشکلات زیادی است. اکنون رگولاتوری نمی‌تواند با اپراتور متخلف برخورد کند بنابراین قدرت برخورد را با جرائم در 5G در آینده را هم ندارد.
این وکیل دادگستری در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا وکلا و قضات به موضوع جرائم اینترنتی آشنایی دارند؟ توضیح داد: نباید از وکلا و قضات انتظار داشته باشیم درباره چیزی که قانون‌گذاری نشده اطلاعات داشته باشند ما از ناآگاهی مردم ضربه می‌خوریم این خلأهایی در آموزش است.
اصغری آقامشهدی تأکید کرد: قبل از ورود 5G به ایران باید روی موضوعات اولویت‌دار کار کنیم، امنیت، حریم خصوصی، رگولاتوری اپراتورها مهم است. اپراتورها در ایران ترک تازی می‌کنند بدون آنکه پاسخگو باشند. ما باید اپراتورها را پاسخگو کنیم.
در پایان دولتشاهی با اشاره به اینکه حفظ حریم اطلاعات کاربران در 5G بسیار مهم است تصریح کرد: در یک سال اخیر اطلاعات تعداد زیادی از کاربران به یغما رفته است بنابراین باید ابتدا فکری به حال حریم خصوصی و امنیت دیتاها داشته باشیم و سپس 5G را وارد کشور کنیم.
