چگونه شرکتهای بزرگ، صنعت تکنولوژی چین را متحول کردند؟

کشور چین با شرکت­‌های تکنولوژی بین‌­المللی پا به عرصه دنیای فناوری گذاشته است که اغلب همه آنها می­‌توانند رقبای جدی برای شرکت­‌های بزرگ و مهم غربی باشند. در سال­‌های اخیر موفقیت و رشد سریع شرکت‌­های تکنولوژی چین در بازارهای دیگر هم تکرار شده است. این روند آنقدر مهم و تاثیرگذار بوده است که روزنامه انگلیسی زبان South China Morning Post و شرکت مشاوره­‌ای تحقیقاتی Abacus به بررسی و تحقیق درباره پیشگامان صنعت تکنولوژی چین و روندهای مهم و بزرگی که بزرگ‌­ترین جامعه اینترنتی جهان را شکل می­‌دهند، پرداخته‌­اند. در این گزارش صنعت تکنولوژی و اینترنت در چین بررسی شده و با نگاهی به سال‌­های گذشته، روندهای پیش­روی این صنعت هم مورد تحلیل قرار گرفته‌­اند.

رشد سریع اینترنت و پرداخت موبایلی در چین

هرچند ضریب نفوذ اینترنت در چین تنها 60 درصد است، اما در مقیاس بزرگ­‌تر این رقم تقریبا سه برابر تعداد کاربرن اینترنت در ایالات متحده آمریکاست. جالب اینجاست که در زمینه پرداخت موبایلی این شکاف بزرگ‌­تر هم می­‌شود؛ در واقع تعداد افرادی که در چین پرداخت­‌هایشان را از طریق گوشی­‌های موبایل خود انجام می­‌دهند، بسیار بیشتر از تعداد چنین افرادی در آمریکا است.

آمارهای منتشر شده در این گزارش نشان می­‌دهد که چین با 829 میلیون کاربر، ضریب نفوذ اینترنت 60 درصدی دارد. این در حالی است که ضریب نفوذ اینترنت در آمریکا با 293 میلیون کاربر، به 89 درصد می­‌رسد. از طرفی تعداد کاربران اینترنت موبایل در چین 817 میلیون نفر و ضریب نفوذ آن 58 درصد است. در آمریکا اما 268 میلیون نفر از اینترنت موبایل استفاده می‌­کنند و ضریب نفوذ آن در این کشور 81 درصد است.  582 میلیون نفر در چین از پرداخت‌­های موبایلی استفاده می‌­کنند، در حالی که این تعداد در آمریکا به 62 میلیون نفر می‌رسد.

اکوسیستم کارآفرینی زمینه ساز شرکتهای بزرگ

هر چند اکوسیستم تکنولوژی در چین و آمریکا متفاوت هستند، اما رقابت میان آنها به شکلی جدی و نزدیک دنبال می­‌شود؛ تا جایی که به ازای هر شرکت آمریکایی فعال در زمینه­‌های مختلف، همان تعداد یا بیشتر شرکت چینی وجود دارد. به این ترتیب به خوبی مشخص است که فعالیت در صنعت تکنولوژی و بخش­‌های وابسته به آن برای چینی­‌ها اهمیت زیادی دارد و درست به همین دلیل هم رشد سال­‌های اخیر چین در این حوزه چندان عجیب و دور از ذهن نیست.

به همین ترتیب اکوسیستم کارآفرینی در حوزه اینترنت و تکنولوژی هم در چین بزرگ‌­تر می­‌شود و توسعه می­‌یابد. در همین راستا آمارها و بررسی­‌ها نشان می­‌دهد که 56 شرکت چینی فعال در یکی از بخش­‌های تکنولوژی، رسانه و ارتباطات مخابراتی در سال 2018 سهام خودشان را در بازار بورس به عرضه عمومی گذاشتند.

مجموع ارزش بازار این 56 شرکت تا روز دهم ماه ژوئن امسال برابر 222 میلیارد دلار برآورد شده است. یکی از مهم‌­ترین شرکت­‌های چینی که در سال گذشته میلادی وارد بازار بورس شد، شرکت Xiaomi بود که در زمینه تولید و فروش گوشی­‌ها موبایل، نرم­‌افزارهای ویژه موبایل­‌های هوشمند، دستگاه‌­های ست­‌تاپ باکس و لوازم مرتبط با آنها در سراسر دنیا می­‌پردازد.

سرمایه بازار این شرکت به 35 میلیارد دلار می­‌رسد. China Tower یکی دیگر از شرکت­‌های چینی مهمی بود که در سال گذشته سهامش را به طور عمومی در بورس عرضه کرد. این شرکت بزرگ­‌ترین تولیدکننده برج‌­های مخابراتی و تلفن همراه در سراسر دنیاست و به ارایه تجهیزات، خدمات تعمیر و نگهداری آنها می‌­پردازد. ارزش سرمایه بازار این شرکت هم برابر 47 میلیارد دلار است.

این در حالی است که بسیاری از دیگر شرکت­‌های مهم چینی هم قرار است امسال روانه بازار بورس بشوند. شرکت ByteDance مالک اپلیکیشن پرطرفدار و بین‌­المللی اشتراک­‌گذاری ویدئوهای کوتاه TikTok با 500 میلیون نفر کابر فعال ماهانه و اپلیکیشن گردآوری اخبار Toutiao، یکی از آنهاست که اخیرا و در تازه‌­ترین دور سرمایه­‌گذاری­‌اش در ماه اکتبر گذشته توانست ارزش سرمایه بازار خودش را به 76 میلیارد دلار برساند. شرکت Kuaishou که مالک اپلیکیشن به اشتراک­‌گذاری ویدئوهای کوتاه مدتی به همین نام است و با 300 میلیون کاربر فعال ماهانه رقیبی جدی برای TikTok به حساب می‌­آید. تازه­ترین بررسی‌­ها نشان می‌­دهد که ارزش سرمایه این شرکت به 25 میلیون دلار می­‌رسد.

چینی ها با جذب سرمایه شرکتهای سرمایه‌گذار آمریکایی استارتاپهای محلی موفقی ساخته اند

با این اوصاف گویا اهمیت سرمایه‌­گذاری در کسب و کارهای نوپا در چین به خوبی درک شده است؛ تا جایی که پای بهترین و تاثیرگذارترین شرکت سرمایه­‌گذاری آمریکایی را هم به چین باز کرده است. حالا شرکت Sequoia با 247 مورد سرمایه­‌گذاری در استارت­‌آپ­‌های چینی، به مهم­‌ترین و فعال‌­ترین شرکت سرمایه­‌گذاری در چین تبدیل شده است. بعد از آن به ترتیب شرکت­‌های IDG Capital با 127 مورد، Matrix با 102 مورد، Shunwei با 79 مورد و GGV Capital با 55 مورد در فهرست فعال­‌ترین شرکت‌­های سرمایه‌­گذاری جسورانه چین در سال 2018 قرار دارند.

شاید به همین دلیل است که غول­‌های تکنولوژی چینی یعنی شرکت­‌های Baidu، Alibaba و Tencent -که با نام اختصاری BAT شناخته می‌­شوند- در سال­‌های اخیر بیشتر به دنبال توسعه و گسترش اکوسیستم خودشان بوده‌­اند و در مقابل شرکت­‌های کوچک‌­تر مانند Toutiao، Meituan-Dianping و Didi سعی داشتند هسته اصلی تجارت­‌شان را تقویت کنند.

روندهای گذشته و آینده

این بررسی­‌ها نشان می­‌دهد که صنعت اینترنت چین در سال گذشته میلادی چهار روند مهم را دنبال کرده است. اولین و اصلی­‌ترین روند این بوده است که غول­‌های اینترنتی چین همه کارها را انجام بدهند. به این ترتیب شرکت­‌های Baidu، Alibaba و Tencent به تدریج روند سرمایه­‌گذاری­‌های خودشان را در شرکت‌­های خارجی افزایش دادند. در نهایت بر اساس آمار منتشر شده در این زمینه، این سه شرکت در سال 2017 در 252 شرکت سرمایه­‌گذاری کردند و این رقم در سال 2018 به 280 شرکت رسید که از میان آنها 42 شرکت خارجی بوده‌­اند.

روند بعدی توانمندسازی جمعیت روستایی چین از طریق اینترنت بوده است. آمار نشان می­‌دهد که تعداد کاربران اینترنت در مناطق روستایی این کشور از 13 میلیون نفر به 222 میلیون نفر در سال 2018 رسیده است تا به این ترتیب ضریب نفوذ اینترنت در این مناطق هم از 35 درصد به 38 درصد افزایش پیدا کند. همچنین میزان زمانی که کاربران این مناطق در اینترنت صرف کرده‌­اند هم در سال گذشته تا 30 درصد افزایش یافته است. روند سوم اما بکارگیری و همراهی با الگوی +‌Socila‌ بوده است؛ الگویی که به کمک آن کسب و کارها می­‌توانند با تکیه بر یک قطب اجتماعی که به رشد مشارکت کاربران کمک کند، جایگاه خودشان را حفظ کنند. غول­‌های تکنولوژی چین مانند Alipay و JD.com در حال گسترش برنامه­‌های خود با تمرکز بر این الگو هستند و در همین راستا قابلیت­‌های خرید گروهی را در اپلیکیشن­‌هایشان فعال کرده‌­اند.

روند آخر و بسیار تاثیرگذار صنعت اینترنت چین در سال گذشته میلادی، نظارت جدی دولت بر فعالیت‌­های این حوزه بوده که در سال­‌های گذشته هم وجود داشته است. به این ترتیب شرکت­‌های فعال در حوزه ­های فین‌­تک، گیمینگ و شرکت­‌های اینترنتی محتوا محور در سال گذشته هم همچنان با محدودیت‌های شدید اعمال شده توسط مسئولان و مدیران دولتی مواجه بوده‌­اند.

دولت چین در سال گذشته مجوز چند بازی ویدئویی جدید را معلق کرد تا صنعت گیمینگ این کشور کمترین رشد درآمد خودش را در یک دهه گذشته تجربه کند. دولت این کشور همچنین در سال گذشته 9300 اپلیکیشن موبایلی را به خاطر محتوای نامناسب یا مضر حذف کرد. «ژی جینپینگ» رئیس جمهور این کشور هم اعلام کرد که این کشور برای رشد و توسعه تکنولوژی‌­های جدید باید کاملا متکی به نیروها و امکانات داخلی بوده و تکنولوژی­‌های مهم و اصلی را خودش توسعه بدهد.

الگوبرداری شرکت‌­های خارجی از صنعت تکنولوژی چین

با این همه اما صنعت اینترنت و تکنولوژی چین به راه رشد خودش ادامه داده و سعی کرده است قله­‌های جدیدی را فتح کند. در همین راستا کارشناسان و تحلیل­‌گران معتقدند که روندهای تاثیرگذار صنعت تکنولوژی این کشور در سال جاری میلادی شامل چهار مورد مهم الگوبرداری شرکت‌­های خارجی از صنعت تکنولوژی تقلیدی چین، بکارگیری شبکه ارتباطی 5G، استفاده از هوش مصنوعی در سطح گسترده و واقعی شدن اعتبار اجتماعی در این کشور هستند.

با این اوصاف از ابتدای سال جاری میلادی روندی برای الگوبرداری از صنعت تکنولوژی چین که خودش تا حد زیادی شکل تقلیدی صنایع تکنولوژی غربی به خصوص در بخش‌­هایی مانند شبکه­‌های اجتماعی و تجارت الکترونیکاست، آغاز شده. این در حالی است که بکارگیری و سازگاری با شبکه ارتباطی 5G به اولویتی مهم در این کشور تبدیل شده و مقامات چین این ساختار ارتباطی جدید را به عنوان فرصتی می­‌بینند که می‌­تواند برای اولین بار در تاریخ آنها را از رقبای غربی­‌شان جلو بیندازد. با این اوصاف است که حالا سه اپراتور مخابراتی بزرگ چین در بیش از دوازده شهر این کشور با مجموع جمعبت 167 میلیون نفر، خدمات 5G را به صورت آزمایشی به ارایه می­‌کنند. این در حالی است که چین بیشترین تعداد حق ثبت اختراع جهان را در زمینه 5G در اختیار خودش دارد.

با این همه چین از تلاش برای بکارگرفتن تکنولوژی­‌های جدید دیگری مانند هوش مصنوعی دست برنمی‌­دارد. درست به همین دلیل هم هست که مسئولان چینی سعی دارند از هوش مصنوعی در زمینه­‌های متنوعی از کنترل سطح دسترسی (تشخیص چهره یا یادگیری ماشینی) و پیشنهادهای قابل شخصی­‌سازی گرفته تا راهکارهای ویژه برای شهرهای هوشمند، شناسایی جرایم، بهبود شرایط ترافیکی، کنترل جمعیت، مرور اطلاعات و محتوا، خرید، خدمات مسافرتی و جهانگردی و پرداخت کرایه سفرهای شهری مانند خطوط مترو استفاده کنند. در نهایت اما واقعی شدن پروژه اعتبار اجتماعی در چین روند مهم دیگری است که در سال جاری در این کشور دنبال می‌­شود. این سیستم که اولین بار در سال 2014 معرفی شد، قرار است تا سال 2020 تمام شهروندان چینی را بر اساس اعتبار اجتماعی­‌شان رتبه­‌بندی کند. این سیستم به گروهی از تشویق­‌ها و تنبیه­‌ها وابسته است که افراد در طول زندگی و دوره کاری‌­شان دریافت می­‌کنند.