روز بعد از عید شکرگزاری که چهارمین پنج‌شنبه ماه نوامبر هر سال جشن گرفته می‌شود، جمعه‌ای است که به سیاه بودن شهرت دارد. «جمعه سیاه» از سال 1952 به‌عنوان روز شروع خریدهای کریسمس و سال نوی میلادی شناخته می‌شود و در این روز اغلب فروشگاه‌ها و مراکز خرید از صبح زود درهایشان را به روی خریداران مشتاق باز می‌کنند. جمعه سیاه اما از سال 2005 به شکلی که امروزه می‌بینیم، عنوان شلوغ‌ترین روز خرید سال را به خود گرفته است. البته بسیاری معتقدند که جمعه سیاه از سال‌ها پیش از این هم شکل جدی و شلوغی داشته است.
جدی‌تر و شلوغ‌تر شدن جمعه سیاه به‌عنوان زمان شروع خریدهای سال نو میلادی و هدایای کریسمس، با توسعه و نفوذ بیشتر اینترنت در کشورهای پیشرفته جهان همزمان شد تا به این ترتیب علاقه‌مندان به خریدهای آنلاین هم دست به کار شده و روز مخصوصی را برای خرید آنلاین هدایا و ملزومات سال نو انتخاب کنند. همین شد که اولین دوشنبه بعد از روز عید شکرگزاری «دوشنبه مجازی» یا سایبر ماندی نام گرفت تا شرکت‌های بازاریابی و فعال در زمینه تجارت الکترونیک مردم را به خرید آنلاین تشویق کنند. «الن دیویس» یکی از معاونان فدراسیون خرده‌فروشی ملی آمریکا عبارت دوشنبه سایبری را ابداع کرد و در نهایت این روز از بیست و هشتم نوامبر سال 2005 به‌صورت رسمی در تقویم میلادی جایگاه خود را ثبت کرد. از آن زمان دوشنبه سایبری خیلی سریع به یکی از بزرگ‌ترین روزهای خرید آنلاین مردم جهان تبدیل شد، تا جایی که بر اساس آمارها در همان سال اول 77 درصد از خرده‌فروشی‌های آنلاین اعلام کردند که فروش آنها در اولین دوشنبه بعد از عید شکرگزاری افزایش چشمگیری پیدا کرد.
رشد خرید پوشاک در دوشنبه سایبری
با گسترش راه‌های ارتباطی و نفوذ بیشتر اینترنت هم دوشنبه سایبری بازار داغ‌تری پیدا کرد، تا آنجا که آمارها نشان می‌دهند در سال 2015 فروش آنلاین در این روز رکورد 98/ 2 میلیارد دلاری را به ثبت رساند در حالی که این رقم برای دوشنبه سایبری سال 2014 برابر 65/ 2 میلیارد دلار بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که متوسط ارزش هر سفارش در سال 2015 برابر 128 دلار بوده که این میزان نسبت به رقم 160 دلار در سال 2014 کمی کاهش یافته است. فروشگاه‌ها و خرده‌فروش‌های آنلاین هر سال به مناسبت دوشنبه سایبری تخفیفها و پیشنهادهای خرید مختلفی را ارائه می‌دهند. در این میان خرده‌فروشی‌های کوچک برای رقابت با فروشگاه‌های آنلاین بزرگ و شناخته‌شده تخفیفها و پیشنهادهای بیشتر و متنوع‌تری را به خریداران ارائه می‌دهند، هر چند که انتظار می‌رود دوشنبه سایبری بیشتر مورد توجه علاقه‌مندان به تکنولوژی و فضای مجازی باشد، اما جالب است بدانید که در جمعه سیاه پیشنهادهای خرید بهتری در حوزه تکنولوژی ارائه می‌شود. آمارها نشان می‌دهند که در سال گذشته میلادی خریدهای تکنولوژی فصل تعطیلات سال نو میلادی در روز جمعه سیاه تا حدود 85 درصد بیشتر از روز دوشنبه سایبری بوده است. این در حالی است که دوشنبه سایبری ظاهرا بهترین فرصت خرید برای علاقه‌مندان به مد و پوشاک است، تا آنجا که در دو دوشنبه سایبری گذشته به‌طور متوسط خرید لباس و پوشاک تا 45 درصد بیشتر از روز جمعه سیاه بوده است. خرید کفش در این روز هم تا 50درصد بیشتر از جمعه سیاه است. حالا دوشنبه سایبری به یک عبارت تجاری بین‌المللی در میان خرده‌فروشی‌های آنلاین سراسر دنیا تبدیل شده است.
رونق خریدهای آنلاین موبایلی
با این همه گویا توسعه تجارت الکترونیک در سال‌های اخیر تمایل به خریدهای آنلاین را افزایش داده است و به همین دلیل حتی خریداران سنتی روز جمعه سیاه هم به خریدهای مجازی روی آورده‌اند. حالا خبرها نشان می‌دهند که امسال رکورد خرید آنلاین در جمعه سیاه شکسته شده است. تخفیف‌های ویژه جمعه سیاه باعث ثبت رکورد تاریخی 34/ 3 میلیارد دلاری در حوزه خریدهای آنلاین شد. به گزارش زد‌دی نت، تحول مهمی که خریدهای آنلاین جمعه سیاه سال جاری میلادی را از سال گذشته متمایز کرده است، افزایش استفاده مردم از گوشی‌های همراه و تبلت‌ها برای انجام خریدهای اینترنتی است. برآوردهای شرکت ادوبی نشان می‌دهد که تنها در روز شکرگزاری خریدهایی به ارزش 34/ 3 میلیارد دلار به‌طور آنلاین انجام شده و 2/ 1 میلیارد دلار از این رقم مربوط به خریدهای موبایلی بوده است. گزارش مستقل ChannelAdvisor هم نشان می‌دهد که 2/ 68 درصد از ترافیک خریدهای آنلاین در روز شکرگزاری مربوط به گوشی‌های هوشمند بوده است. با احتساب تبلت‌ها و دیگر ابزار الکترونیک قابل‌حمل این رقم به 8/ 77 درصد ارتقا می‌یابد.
نکته جالب دیگر پیشی گرفتن سفارش‌های آنلاین موبایلی از سفارش‌های ثبت شده با استفاده از کامپیوترهای شخصی بوده است. 53درصد از سفارش‌های خرید با استفاده از گوشی‌ها و تبلت‌ها ثبت شده‌اند و به این ترتیب کاربران کامپیوترهای شخصی از کاربران تلفن‌های همراه در حوزه خرید اینترنتی عقب افتاده‌اند. ترافیک موبایلی سایت‌های برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیز در سال جاری میلادی رشد بی‌سابقه‌ای داشته و به‌عنوان مثال در مورد فروشگاه وال‌مارت به بیش از 70 درصد افزایش یافته است. تحول قابل تامل دیگر در گزارش ادوبی، به استقبال گسترده‌تر مردم از فروشگاه‌های آنلاین بزرگ باز می‌گردد؛ به گونه‌ای که خرید آنلاین از این سایت‌ها دو برابر سایت‌های خرده‌فروشی کوچک بوده است. 55 درصد ترافیک سایت‌های خرده‌فروشی بزرگ هم موبایلی بوده است. همچنین هر کاربر گوشی‌های اندرویدی به‌طور متوسط ۱۳۰ دلار و هر کاربر گوشی‌های iOS اپل به‌طور متوسط ۱۴۲ دلار خرید انجام داده است. البته اگر چه ترافیک موبایلی بازدید از سایت‌های تجارت الکترونیک بیش از ترافیک مربوط به کامپیوترهای رومیزی بوده است، اما سفارشات نهایی ثبت شده از این طریق 37 درصد کل سفارشات را تشکیل می‌دهند.
دوشنبه سایبری در ایران!
روز دوشنبه سایبری اولین بار در ایالات متحده آمریکا تعیین و انتخاب شد، اما با افزایش دسترسی به اینترنت و رونق خریدهای مجازی و آنلاین به کشورهای دیگر هم رسید. آمارها نشان می‌دهند که خرید آمریکایی در روز دوشنبه سایبری در سال 2015 به دو برابر نسبت به سال 2014 رشد کرده است. این در حالی است که این رشد سالانه در این دوره زمانی در کشور آرژانتین به 10 برابر هم رسیده است. کانادا، شیلی، کلمبیا، برزیل و پرو در قاره آمریکا، اوگاندا و مصر در قاره آفریقا، فرانسه، آلمان، هلند، سوئد، پرتغال، رومانی و بریتانیا در اروپا، استرالیا و نیوزیلند در اقیانوسیه، هندوستان و ژاپن در آسیا و بالاخره امارات متحده عربی و ایران در خاورمیانه روز دوشنبه سایبری را به‌عنوان مهم‌ترین روز خرید آنلاین سال شناخته و برگزار می‌کنند.
شاید حضور ایران در فهرست کشورهایی که دوشنبه سایبری را برگزار می‌کنند کمی عجیب به نظر برسد، اما جالب است بدانید که مرکز توسعه تجارت الکترونیک ایران در سال 94 و قبل از شروع سال نو میلادی، دومین فستیوال خرید آنلاین را برگزار کرد. رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیک در آخرین کنگره مدیریت صنعتی ایران اعلام کرد که سال 94 فستیوال خرید آنلاین همزمان با پدیده دوشنبه سایبری برگزار شده است. بیش از هزار شرکت فعال در حوزه تجارت الکترونیک در این رویداد بین‌المللی شرکت کردند؛ رویدادی که به موفقیتی بزرگ برای صنعت تجارت الکترونیک ایران تبدیل شد. با این حال هنوز مشخص نیست که این رویداد امسال هم در ایران برگزار شود.
منبع : دنیای اقتصاد
