نام نویسنده: عاقله ترابی
استفاده از تلفن همراه برای همه ما آنقدر عادی شده که شاید فراموش کرده باشیم زمانی نه خیلی دور برای برقراری تماس تلفنی به باجههای زردرنگی مراجعه میکردیم که در جایجای شهر خودنمایی میکردند. بیست سی سال پیش، نهتنها نشانی از تلفن همراه نبود، بلکه بسیاری از افراد در خانههای خود حتی خط تلفن خانگی هم نداشتند.
به همین سبب تلفن‌های همگانی برای این دسته نقشی مهم ایفا میکردند و وجودشان بسیار ضروریتر از امروز بود. ولی مدتی است دیگر از آن اتاقکهای زردرنگ، که بهنوعی نماد شهر محسوب میشدند، خبری نیست. اغلب کیوسکهای تلفن عمومی نهتنها دیگر زردرنگ نیستند، بلکه شکل و شمایل خود را نیز تغییر داده و حتی تعدادشان هم کمتر از قبل شده است.
عدهای از مردم معتقدند که با پیشرفت تکنولوژی ارتباطی، دیگر نیازی به تلفن عمومی نیست درحالی‌که بعضی دیگر همچنان وجود این کیوسکها را ضروری میدانند. از نظر این عده، پیشرفت تکنولوژی ارتباطی مغایرتی با وجود تلفن‌های عمومی ندارد و آنها کاربرد خود را دارند، مثلا اگر کسی شارژ اعتباری یا باتری تلفن همراهش قطع شود میتواند از تلفن عمومی استفاده کند.
تلفن‌های عمومی در بیشتر کشورهای جهان از مبلمان شهری و از اجزای ضروری برای خدمترسانی به شهروندان به شمار میروند و با اینکه افزایش ضریب نفوذ تلفن‌های همراه و ثابت استفاده از این دستگاه‌ها را با روند کاهشی مواجه کرده است هنوز هم این تلفنها ابهت خود را در جایگاه نشانه ملی حفظ کردهاند، مثلا در شهر لندن اتاقکهای تلفن عمومی قرمزرنگ حدود یک قرن است که بهعنوان نماد بریتانیا خودنمایی میکنند.
تاریخچه تلفن‌های همگانی
در ایران اولین تلفن همگانی در دهه چهل نصب شد. این تلفنها از نوع هندلی بودند که چند سال بعد به تلفن‌های سکهای تبدیل شدند. در سال ۷۹ اولین نسل تلفن‌های کارتی عرضه شد که مزایای جالب توجهی در مقایسه با تلفن‌های سکهای داشت، از جمله آگاهی مسوولان از وضعیت این تلفنها به علت داشتن سرور مرکزی. از طرفی مردم هم از تلفن‌های کارتی استقبال کردند؛ چراکه بههمراه داشتن یک کارت تلفن بهمراتب راحتتر از حمل یا تهیه چند سکه بوده است.
استفاده از تلفن‌های کارتی رونق خود را داشت تا اینکه تلفن همراه وارد بازار شد و بهمرور در جیب تکتک شهروندان جای گرفت. معاون فنی و مهندسی مخابرات استان تهران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» میگوید: امروزه با وجود گسترش استفاده از تلفن همراه که ضریب نفوذ آن از ۱۰۰ درصد هم گذشته، تعداد کمی از مردم از تلفن عمومی استفاده میکنند، بنابراین اگر هزینه نگهداری را هم در نظر بگیریم، طبیعی است که تعداد این کیوسکها را کم کنیم. رضا خلیلی با بیان اینکه این امر به کشور ما اختصاص ندارد و در همهجای دنیا به همین صورت است ادامه میدهد: با وجود این، تاکنون تعداد این کیوسکها را کاهش چندانی ندادهایم تا مردم بتوانند بهراحتی به آنها دسترسی داشته باشند به طوری که در یکسال اخیرحدود ۲ تا ۳ هزار کیوسک کاهش پیدا کرده است. او میافزاید: میانگین استفاده روزانه از تلفن‌های عمومی ۳۰ دقیقه است و این نشان میدهد تعداد این دستگاه‌ها از میزان استاندارد بیشتر است. خلیلی در این‌باره ادامه میدهد: استاندارد استفاده از دستگاههای تلفن عمومی در جهان یکدهم درصد است درحالی‌که این میزان در ایران نیم درصد است.
تلفن‌های عمومی مولتیمدیا
امروزه در اغلب کشورها تلفن‌های عمومی ارتقا یافته و به حالت مولتیمدیا تبدیل شدهاند. در این حالت شهروندان می‌توانند با استفاده از کارت اعتباری تلفن همگانی علاوه‌بر برقراری تماس تلفنی به اینترنت نیز دسترسی داشته باشند. تلفن‌های مولتیمدیا در ایران نیز در سال ۸۴ فعالیت خود را آغاز کردهاند.
خلیلی در این باره به «دنیای‌اقتصاد» میگوید: در کل استان تهران ۳۶ هزار و ۴۰۰ کیوسک تلفن همگانی وجود دارد. از این میان حدود ۱۱۰۰ دستگاه کیوسک مولتی مدیا است که در برخی مراکز عمومی مثل سینماها قرار دارد و ۶۰۰ دستگاه هم کیوسک رایگان است که در نقاط خاص مثل بیمارستانها نصب شده است.
او ادامه میدهد: هم‌اکنون برای ارتقای تکنولوژی و یکپارچهسازی این دستگاه‌ها در تلاش هستیم. برنامه ما این است که با استفاده از این کیوسکها بتوان خدمات مختلفی را به صورت یکپارچه به مشترکان ارائه داد که تحقق این امر نیازمند هماهنگی دستگاههای مختلف و همین‌طور بالابردن فرهنگ استفاده از این دستگاه‌ها است.
کانکسهایی برای مواقع بحران
معاون فنی و مهندسی مخابرات استان تهران همچنین به یکی دیگر از ضرورتهای وجود این دستگاه‌ها اشاره می‌کند و میگوید: تلفن‌های عمومی حتی در مواقع بحرانی هم می‌توانند یک آلترناتیو ارتباطی به حساب بیایند. خلیلی میافزاید: مراکز مخابراتی ما استحکام خوبی دارند و در مواقع بحرانی مثل زلزله مشکلی برای آنها پیش نخواهد آمد، اما اگر فرض را بر آن بگیریم که تجهیزات منازل استحکام لازم را نداشته باشند، این کیوسکها یک پشتیبان خوب ارتباطی محسوب می‌شوند.
در این راستا رئيس اداره پشتیبانی فنی ارتباطات همگاني از طراحی کانکسهای تلفن متحرکی خبر میدهد که در مواقع بروز حادثه میتوان از آنها استفاده کرد.
رامین آرام در گفت و گو با پیام آنلاین میگوید: با توجه به گسلهای فعال شهر تهران و هشدارهای مبادی ذیربط در این خصوص به کلیه سازمانها و ارگانهای خدماتی، اداره تلفن همگانی با کمک شرکت‌های خصوصی به طراحی و ساخت کانکسهای تلفن همگانی در مواقع بحران اقدام کرد.
او میافزاید: این کانکسها دارای قابلیت انتقال بهصورت بکسل در جادههای کشور با سرعت حداکثر 85 کیلومتر بر ساعت و همچنین حمل هلیبرد بهوسیله هلیکوپتر را دارند. اکسل فرمان متحرک، پله متحرک در 2 طرف، چراغ خطر، چراغ گردان، پنل خورشیدی، باتری و روشنایی لامپهای هالوژن از دیگر امکانات این کانکسها است.
تعرفه تلفن همگانی
در حال حاضر تعرفه تلفن همگانی معادل تعرفه تلفن ثابت است درحالی‌که به صورت استاندارد تعرفه مکالمات همگانی باید معادل نصف تعرفه مکالمات تلفن ثابت باشد. چنان‌که تعرفه تلفن ثابت نیز باید معادل نصف مکالمات تلفن همراه در نظر گرفته شود. این موضوع نیز میتواند یکی از دلایل موثر در کاهش تقاضا برای استفاده از تلفن عمومی باشد.
معاون فنی و مهندسی مخابرات استان تهران درباره اعتبار کارت‌های تلفن همگانی هم به «دنیای‌اقتصاد» میگوید: هم‌اکنون کارت‌های 2 هزارتومانی برای استفاده از این دستگاه‌ها فروخته می‌شود، اما ما می‌خواهیم حجم مبلغ آن را افزایش دهیم و احتمالا کارت‌های 5 هزارتومانی در دسترس مردم قرار خواهد گرفت.
این روزها افزایش دو تا سه برابری قیمت مواد اولیه تولید کارت‌های تلفن عمومی باعث بی‌رغبتی تولیدکنندگان این کارتها شده و این موضوع باعث کمیاب شدن این کارتها و ایجاد بازار سیاه شده است. سخنگوی شرکت مخابرات ایران در گفت‌وگو با «ایسنا» میگوید: در ماههای اخیر هزینههای وارداتی کمی کاهش یافته است و این میتواند به کاهش قیمت تولید این کارتها منجر شود.
هزینه بالای نگهداری
خلیلی با بیان اینکه ما هیچ دید تجاری به این تلفنها نداریم به «دنیای‌اقتصاد» میگوید: بهطور متوسط درآمد ماهانه هر کیوسک تلفن عمومی 33 هزار تومان است و هزینههای مربوط به نگهداری آن حدود 30 هزار تومان می‌شود. او همچنین درباره قیمت کیوسکهای تلفن میگوید: قیمت یک کیوسک عادی حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزارتومان و قیمت کیوسک مولتی مدیا بالای یک میلیون تومان است.
او یکی از چالشهای بزرگ در این حوزه را تخریب و دزدی این کیوسک می‌داند و میافزاید: این امر علاوه‌بر هزینه قابل توجهی که به ما تحمیل می‌کند باعث قطع دسترسی بخش قابل توجهی از مردم آن محل برای مدتی به این خدمات می‌شود. در این بین نباید پدیده وندالیسم را فراموش کرد که کمابیش در کشور ما به چشم میخورد. این ناهنجاری اجتماعی و گرایش جوانان به تخریب اموال عمومی از جمله کیوسکهای تلفن باعث افزایش هزینه نگهداری آنها می‌شود که لازم است مسوولان با ارائه راه حلهای مناسب برای از بین بردن این پدیده مخرب در جامعه تلاش و با استفاده از آموزش و تبلیغ، فرهنگسازی کنند.
منبع : روزنامه دنیای اقتصاد
