نام نویسنده: سید حسین محتسبی
آی تی ایران – هفته پیش اعلام شد که سایت ویکی پیدیا قصد دارد دسترسی کاربران برای اعمال تغییر در مقالات مربوط به برخس از افراد سرشناس را محدود کند.
ویکی پیدیا یک دایرة المعارف رایگان اینترنتی است که محتوی آن را همه کاربران می توانند ویرایش کنند. نام این سایت از ترکیب دو کلمه ویکی [که در زبان هاوایی بمعنای سریع است] و پیدیا که خود برگفته از کلمه Encyclopedia بمعنای دایرةالمعارف می باشد بوجود آمده است. فعالیت این سایت از اوایل سال 2001 توسط جیمی ویلز و لری سنگر بر پایه یک پروژه با عنوان Nupedia که یک سال قبل از آن توسط همین دو شخص تعریف شده بود آغاز شد. این سایت از همان ابتدای فعالیتش به کاربران اجازه ویرایش مقالات و حتی اضافه کردن مقالات جدید را داد. تعداد مقالات این دانشنامه آزاد در انتهای سال 2001 به 20 هزار عدد و تعداد زبانهایی که ویکی پیدیا از آن پشتیبانی می کرد به 18 رسید. این روند رشد در سالهای بعد هم ادامه یافت بنحوی که در اواخر سالهای 2002، 2003 و 2004 تعداد زبانهای استفاده شده از آن به ترتیب به 26، 41 و 161 افزایش یافت. در سپتامبر 2007 تعداد مقالات این سایت از مرز 2 عدد میلیون گذشت و بدین ترتیب ویکی پیدیا به بزرگترین دایرة المعارف جهان تبدیل شد.
بر اساس آمار اعلام شده در حال حاضر سایت انگلیسی ویکی پیدیا دارای بیش از 3 میلیون مقاله است. همچنین دامنه این سایت یکی از ده دامنه پربیننده جهان است بنحوی که ماهانه پذیرای بیش از 60 میلیون کاربر می باشد. اکنون پس از گذشت 8 سال از زمان پیدایش آن، نام Wikipedia.org در نتایج اکثر جستجوها به چشم می خورد و بسیاری برای بست آوردن اطلاعات در مورد موضوعات مختلف اول از همه بسراغ این سایت می آیند.
بی شک مهمترین عاملی که سبب شد ویکی پیدیا به چنین جایگاهی برسد همان آزاد بودن کاربران در ویرایش مقالات موجود و اضافه کردن مقالات جدید بوده است. اما واقعیت آن است که این آزادی بی حد و حصر هم می تواند بسیار مشکل ساز باشد. برخی معتقدند در صورتی که مدیران ویکی پیدیا تدابیری پیشگیرانه در خصوص حفاظت از اطلاعات منتشر شده اش بر روی اینترنت اتخاذ نکنند ممکن است اعتبار فعلی اش را از دست بدهد.
در طی این 8 سال، بارها از مدیران ویکی پیدیا در خصوص کنترل نشدن صحت اطلاعات انتقاد شد. انتشار خبرهای جعلی ر مورد برخی از افراد معروف مانند مرگ دو تن از نمایندگان سنای آمریکا و یا مرتبط دانستن ترور جان اف کندی با جان سیگنثلر روزنامه نگار معروف آمریکایی که در زمان انتشار خبر در سال 2005، 78 ساله بود تنهای برخی از نمونه هایی هستند که افراد ناشناس با سوءاستفاده از آزادی ویکی پیدیا و با درج اخبار دروغ در این سایت، بسیاری را دچار مشکل کردند.
شاید بهمین خاطر است است که مسئولان این سایت ترجیح می دهند اول از همه از اطلاعات مربوط به افراد معروفی که در قید حیات هستند محافظت کنند. بر این اساس تغییرات مورد نظر کاربری که بخواهد مقاله ای در مورد یکی از شخصیتهای نامدار را که در قید حیات است ویرایش کند تنها در صورتی اعمال خواهد شد که ویراستار ویکی پیدیا آن تغییرات را تأیید کرده باشد. این طرح در ابتدا برای برخی از اشخاص اجرا و صورت موفقیت آمیز بودن بتدریج فراگیر خواهد شد. این ایده در سایت آلمانی ویکی پیدیا نیز امتحان شده است و بیش از یک سال است که در آن هر گونه اعمال تغییری تنها پس از بررسی ویراستار امکان پذیر می شود که نتایح مطلوبی هم در بر داشته است.
هر چند که در طی این سالها مطالب غیرموثق در مقالات این سایت بسیار سریع توسط کاربران کشف و اصلاح می شد اما اینک با حجیم شدن اطلاعات آن بنظر می رسد مدیران ویکی پیدیا چاره ای جز اعمال کنترلهایی بر آنه که در این سایت انجام می شود ندارند.
ویلز در این خصوص می گوید سالها صفحه اول این سایت دروازه ای برای ورود همگان بود تا بیایند و آنچه را که می دانند در اختیار دیگران قرار دهند؛ حال زمان آن فرا رسیده که تا از این محتوای غنی در برابر خرابکارن محافظت کنیم.
