نام نویسنده: سونيتا سراب‌پور
اعتراض شركت‌های وارد کننده نوت بوک به استاندارد اجباری‌اين محصول طی دو ماه ذشته واكنش‌های مثبت و منفی فراوانی را در پی‌داشته است. واکنش مثبت آن پاسخ وزارت صنایع و معادن به اعتراض واردکنندگان بود که خواستار لغو استاندارد اجباری نوت بوک شده بود و پاسخ منفی آن مخالفت ویدا سینا ،مدیرعامل مرکز تحقیقات و صنایع انفورماتیک با لغو‌اين استاندارد بود.
ویدا سینا که 24 سال است در حوزه آي تی فعالیت مي‌کند، براین باور است که به دلیل آشنایی که با‌اين حوزه دارد، مخالفتش کاملا صحیح و بجا است. وی فعالیت خود را در مجموعه پارس الکتریک آغاز کرده و بعد از آن نیز در شركت‌ها و سازمان‌های مختلف فعالیت داشته است. در حال حاضر نیز سینا از آبان ماه سال جاری مدیرعاملی مرکز تحقیقات و صنایع انفورماتیک را برعهده گرفته است. وی فعاليت‌هایی همچون بالابردن سطح کمي‌وکیفی کارمندان، گرفتن استانداردهای بين‌المللی برای مرکز، آموزش کارمندان مجموعه، افزایش تعامل با مراکز و موسسات فعال در‌اين حوزه، افزایش و توسعه تجهیزات آزمایشگاهی و… را جزو اولویت‌های کاری خود معرفی مي‌كند و معتقد است که با بالا بردن سطح استاندارد در‌اين مجموعه باید کالای اصل و باکیفیت را به دست مصرف‌کننده رساند.
برای آگاهی بیشتر از علت مخالفت وی با لغو استاندارد اجباری نوت بوک و آشنایی با روند فعالیت در مرکز تحقیقات و صنایع انفورماتیک گفت‌وگویی با وی انجام داده‌ايم که در ادامه مي‌خوانید:
بهتر است اولین سوال را با معرفی مرکز تحقیقات و صنایع انفورماتیک شروع کنیم، چرا برای خیلی از خوانندگان جالب است بدانند كه اين مرکز چه فعالیتی را انجام می‌دهد؟
زمینه کاری ما در مرکز درچند بخش است؛ یک بخش شامل آزمایشگاه موسسه استاندارد است که در آنجا قطعات و لوازم آي تی تست مي‌شود و آزمایشگاه نیز تایید شده موسسه استاندارد است. در زمینه سخت‌افزار و تست امنیت نرم افزار هم مرکز فعاليت‌هایی را انجام داده است که تمامي‌این فعاليت‌ها براساس استانداردهای بين‌المللی است. تجهیزات مخابراتی در زمینه‌های استاندرهای‌ايمنی و AMC، تدوین استانداردهای بين‌المللی که دربعضی‌ها هم شماره ملی گرفتیم و بحث‌های تحقیقاتی و کلا مسائلی که به ارتقاي سطح تکنولوژیکی در سطح ملی مربوط باشد نیز دیگر زمینه‌های فعالیت مرکز تحقیقات است. همچنین در‌اين زمینه پروژه‌هایی نیز وجود دارد که به ما اعلام مي‌شود که کسی معمولا حاضر به انجام آن نیست، چون اين پروژه‌ها معمولا حالت تحقیقاتی دارند و یا جواب آن مشخص نیست. در‌اين زمینه‌ها ما با مراکز مختلف همکاری مي‌کنیم که تمامي‌این موارد جزو سياست‌های مرکزاست.
چه برنامه‌هایی را در مرکز تحقیقات دردست بررسی دارید؟
مرکز در همه زمینه‌هیی که ذکر کردم، فعالیت و پروژه‌هایی را در دست بررسی دارد ؛ یعنی نرم افزار، سخت افزار، مخابرات و… به اضافه‌اين که به غیر از آن، برای سازمان در زمینه دریافت استانداردهای بين‌المللی برای مجموعه اقدام کردیم که در حال حاضر مراحل آن درحال طی شدن است، یعنی غیر ازاینکه موسسه استاندارد‌اينجا را مي‌بیند و تایید مي‌کند، در زمینه استاندارد بين‌المللی هم داریم سعی مي‌کنیم استانداردهايي را دریافت کنیم.
اولویت کار شما در مرکز تحقیقات شامل چه فعاليت‌هایی مي‌شود؟
بالابردن سطح کمي‌وکیفی کارمندان، گرفتن استانداردهای بين‌المللی برای مرکز، آموزش کارمندان مجموعه، افزایش تعامل با مراکز و موسسات فعال در‌اين حوزه، افزایش و توسعه تجهیزات آزمایشگاهی( یکی در‌اينجا یکی در بندرعباس و چند تا در دست احداث)
طی دو ماه گذشته قضیه نوت بوک و لغو استانداردهای آن از طرف وزارت صنایع مطرح شده بود، چرا شما با لغو اين استاندارد مخالفت کردید؟
اصلا هم چنين چیزی را وزارت صنایع مطرح نکرده است.
پس امکان لغو‌اين استاندارد ازطرف چه ارگانی مطرح شد؟
برمي‌گردد به درخواست دو مجموعه صنفی کشور از وزارت صنایع؛ یعنی سازمان نظام صنفی و اتحادیه ماشین‌های اداری و داده ورزی که درخواستی را از وزارت صنایع مبنی بر لغو استاندارد کردند و وارت صنایع‌اين قضیه را به موسسه استاندارد ارجاع داده است که بررسی کند و بعد هم با توجه به نتیجه تحقیقات، دیدگاه‌ها و مسائل حاکمیتی تصمیم خود را اعلام کند.
یعنی اصلا وزارت صنایع درخواست لغو استاندارد را نداده است؟
اصلا، ببینید اينها یکسری مطالب است که عنوان مي‌شود، اما هیچ‌گاه چنین خبری وجود نداشته است که وزارت صنایع بخواهد استانداردی را لغو کند چون خودش خواستار به وجود آمدن‌اين استاندارد است. اگر بخواهد،خودش استاندارد برمی‌دارد و نیاز به خواست کسی ندارد.
خود واردکنندگان هم مخالف استاندارد نیستند، اما آنها براین باورند که وقتی یک محصول مثل نوت بوک از طریق چند واردکننده وارد کشور مي‌شود، چه نیازی وجود دارد که تمامي‌اين محصولات توسط مرکز بارها مورد بررسی قرار بگیرد؟
اگر آنها استاندارد را رعایت مي‌کنند،پس چرا نگران هستند؟ آيا در‌اين مملکت،ما فقط نوت بوک وارد مي‌كنيم؟ درحال حاضر هزاران کالا وارد کشور مي‌شود که نیمي‌از‌اين کالاها مشابه و برای چندمین بار است که وارد کشور مي‌شود، ولی باز هم کالاهایی که استاندارد اجباری دارند ازطریق مبادی قانونی به وسیله موسسه استاندارد کنترل و بررسی مي‌شوند که اگر با آن استاندارد مد نظر تطابق داشته باشد، مجوز ورود را مي‌گیرند. اين سیکلی است که در تمام دنیا د حال اجرا شدن است. برای نوت بوک هم قضیه به همین شکل است؛ خیلی از نوت بوک‌هایی که در حال حاضر وارد کشور مي‌شود که برند هم هستند اما نه استاندارد ،
CA روی آن خورده است نه FCC. اين واردکنندگان از چه استانداردی صحبت مي‌کنند؟ استانداردی که روی آن نخورده و وجود ندارد؟ کدام یک از‌اين واردکنندگان تست ریپورت واقعی را ارائه دادند؟ الان مراحل قانونی وجود دارد یعنی اگر همین الان هم واردکنندگان برند، VOC کالا را بگیرند و به موسسه استاندارد بدهند، موسسه استاندارد مي‌فهمد که دیگر احتیاجی نیست آن کالا برای تست مجدد به‌اينجا ارجاع داده شود، اما مشکل‌اين است که هیچ کدام‌اين راحل را طی نمي‌كنند.
یعنی واردکنندگان هیچ کدام از مراحل استاندارد را رعایت نمي‌کنند؟
دقیقا، کالا وقتی مي‌خواهد وارد یک کشور شود، باید مراحلی را طی کند یا توسط موسسه استاندارد یا آزمایشگاه‌های وابسته آن بررسی و کنترل و بعد وارد کشور شود یا‌اينکه واردکننده مي‌تواند در مبدا خریدش توسط شركت‌های بازرسی کننده جهانی مثل SGS کنترل وتست شود وبعد هم تست ریپورت قانونی را تحویل دهند، درمواقعی هم مي‌توانند ثبت برند هم انجام دهند. اگر واردکننده یکی از مراحل را انجام دهد دیگرنیازی ندارد که کالاهای خود را برای تست و آزمایش به مرکز ما بیاورد. اين درحالی است که اگر نگاه کنید خواهید دید که هیچ کدام از کالاهای وارد شده به کشور از مراحل گفته شده وارد نمي‌شوند. همچنین اکثر واردکنندگان محصولات سخت افزاری افراد هستند نه شركت‌ها که‌اين افراد محصولات را از کشورهای مختلفی همچون پاکستان، هندوستان، لهستان، کامرون و… مي‌آورند. اگرنگاه کنید محصولات از تمام نقاط دنیا وارد کشور مي‌شود که در‌اين محصولات دست دوم، ریفربیش شده، تاریخ گارانتی گذشته و… وجود دارد. در‌اين شرایط چه کسی مسوول است؟ همه فکر مي‌کنند که مصرف‌کننده فقط دنبال برند است، برند هم مهم است، اما کافی نیست. اگر فقط برند مهم باشد پس خیلی از تولیدکنندگان بزرگ نیازی ندرند که از موسسات جهانی تاییدیه بگیرند چون یک تاییدیه گرفتن کافی است، اما مي‌بینیم که خواستار گرفتن انواع استانداردهای جهانی همچون FCC ،UL و… هستند چون نه تنها باید استاندارد داخلی را رعایت کنند بلکه استانداردهای بين‌المللی هم برایشان مهم است. اين باعث مي‌شود که جنس با کیفیت خوب وارد کشور شود. رعایت کردن‌اين استانداردها نه از نظر زمانی برای واردکنندگان مشکل ساز است، چون ظرف 24 تا 48 ساعت جواب به آنها داده مي‌شود و نه از نظر هزینه به آنها فشاری وارد مي‌كند.
اما وارد کنندگان معتقد هستند که وقتی یک محصول را برای چند بار متوالی وارد کشور مي‌کنند و مرکز آن را مورد آزمایش قرار می‌دهد، متقبل هزینه هنگفتی مي‌شوند.
به هیچ وجه‌اين گونه نیست، چرا که از هشت در هزار آن محصول کم مي‌شود و هزینه مضاعفی نمي‌دهد. یعنی هر کالایی که طبق قانون وارد کشور مي‌شود اگر وارداتی و جزو محصولات استانداردی باشد باید هشت در هزار را به موسسه استاندارد بدهد که‌اين مبلغ برای آزمایش کردن تجهيزات است که وقتی آن محصول به ما داده مي‌شود هزینه آزمایشگاهی از هزینه هشت در هزارش کم مي‌شود و آنها هزینه اضافی را پرداخت نمي‌کنند.
واردکننده چرا باید برای هربار وارد کردن یک محصول با همان ویژگی‌هایی که قبلا آزمایش شده، دوباره هزینه‌اي پرداخت کند؟
اصلا ربطی ندارد، چرا که جنسی وارد کشور مي‌شود و واردکننده باید پول بدهد. ما که نمي‌توانیم اجازه بدهیم هرکالایی وارد کشور شود، وقتی که جنسی وارد کشورمي‌شود تنها برند که نیست؛ هر کالایی با نام‌های متفاوت مي‌تواند وارد کشور شود. در‌اين شرایط کنترلی جهت کیفیت نمي‌توان داشت. در برنامه پنجم دولت قرار براین است که به استاندارد توجه بیشتری شود، چرا که وقتی ما مي‌خواهیم وارد تجارت جهانی شویم باید استاندارد قوی داشته باشیم؛ چه واردات چه صادرات. ما باید کنترل کنیم کالای با کیفیت وارد یا خارج شود. رعایت کردن استاندارد برای جلوگیری از ورود کالای بی‌کیفیت به کشورچ مشکلی را برای واردکنندگان ايجاد مي‌کند.
یکی از مشکلاتی که آنها صحبت مي‌کنند زمان‌بر بودن مراحل است و اینکه اين زمان‌بر بودن باعث مي‌شود کالا دیر به دست مصرف‌کننده برسد.
به نظر شما 24 ساعت زمان طولانی است، یعنی اين 24 ساعت مصرف کننده را خیلی آزار مي‌دهد، درحال حاضرخیلی بیشتر از اين زمان محصولات و کالاهای وارداتی در گمرکات تلف مي‌شوند. پس با اين شرایط به خاطر زمان بر بودن عملیات گمرکی باید بگوییم چرا گمرک وجود دارد. در مقایسه با اين شرایط آيا 24 ساعت خیلی به واردکنندگان صدمه وارد مي‌كند؟
ببینيد، الان یک محصول سخت افزاری از طریق چند واردکننده مختلف طی یک دوره زمانی خاص وارد کشور مي‌شود. به نظرشما آيا لازم است که محصول تک به تک اين واردکنندگان مورد بررسی قراربگیرد؟
بله، چرا که دربین محصولات‌اين واردکنندگان اشکالات فنی گوناگونی وجود دارد که ما آنها را پیدا و به موسسه استاندارد گزارش مي‌دهیم. درحال حاضر محصولات جعلی دربازارهای جهانی روزبه روز افزایش پیدا مي‌کند، بنابراین ما باید کالاها را مورد آزمایش قرار دهیم تا موارد تقلبی را پیدا و جلوی ورود آنها به کشور را بگیریم. ما باید مراحل آزمایش‌هاي خود را قوی تر و بیشتر کنيم نه اينکه عقبگرد داشته باشیم و به خاطر برخی مسائل خواستار لغو استاندارد شویم. در ضمن تک‌تک کالاها مورد آزمایش قرار نمي‌گیرد، بلکه یک نمونه کالا انتخاب و برای آزمایش به مرکز ارجاع داده مي‌شود.
اگر شرکتی برند وارداتی خود را ثبت کند، دیگر نیازی ندارد که محصول خود را برای آزمایش به مرکز تحقیقات بیاورد؟
دقیقا، اما واردکنندگان ما با اين کار هم مشکلاتشان حل نمي‌شود، چرا که اکثر واردکنندگان ما شرکت نیستند که توانایی انجام‌اين کار را داشته باشند و 90درصد آنها اشخاص هستند. اشخاص چگونه مي‌توانند مراحل ثبت برند را انجام دهند. در‌اين شرایط پس نیاز است که کالاهای وارداتی کنترل شوند. در حال حاضر تمامي کالاهايي که کنترل مي‌شند دچار مشکل هستند چه برسد به زمانی که همین کنترل هم لغو یا از میان برداشته شود. در ضمن ما براساس روش‌های بين‌المللی روی کالاها آزمایش انجام مي‌دهیم و هیچ روش من‌درآوردی نداریم. در کل روش کار مرکز باعث مي‌شود که از یک طرف کالای با کیفیت به دست مصرف‌کننده برسد و ازطرف دیگر هم مصرف‌کننده نهایی به شركت‌های واردکننده برای خرید محصولات دیگر اطمینان پیدا مي‌کند.
اما برخلاف نظر شما و بر اساس آنچه که از زبان واردکنندگان شنیده مي‌شود، آنها براین باورند که فعالیت مرکز تحقیقات باعث از بین رفتن نظم بازار شده و به بازار آسیب رسانده است.
مثلا فعالیت مرکز چه آسیبی به بازار وارد کرده است.
مثل افزایش قاچاق کالا؟
فعالیت مرکز به هیچ عنوان باعث قاچاق کالا نشده است، چرا که تعرفه آن که حداقل یعنی 4درصد است، با اين اوصاف چه قاچاقی صورت خواهد گرفت. همچنین اکثر کالاها که از طریق فرودگاه وارد کشور می‌شوند، از نظر زمانی و هزینه هم که فشاری به واردکننده وارد نمي‌شود پس با اين شرایط دیگر چه مشکل و آسیبی به اين بازار می‌تواند وارد شود.
با تمامي مسائلی که شما ذکر کردید،پس چرا واردکنندگان مدعی هستند که متحمل پرداخت هزینه اضافی هستند ؟
آنها پول اضافه‌اي نمي‌دهند، بلکه از پرداختی هزینه کم مي‌شود، یعنی همان هشت در هزار. اين قانون است و واردکننده باید براساس‌اين قانون هزینه را پرداخت کند.
مخالفت مرکز تحقیقات با لغو استاندارد نوت بوک اين شبهه را به وجود آورده که علت‌اين مخالفت‌اين است که مرکز نمی‌خواهد سودی را که از این طریق به دست مي‌آید،از دست بدهد. شما به عنوان مدیرعامل‌اين مرکز اين مساله را قبول دارید؟
ببینید، اصلا چنین چیزی نیست. مرکز تحقیقات و صنایع انفورماتیک با اينکه یک مرکز یا یک شرکت خصوصی است، اما ذی‌نفع خصوصی ندارد. سهامداران مرکز تحقیقات 53 شرکت بزرگ تولیدکننده کشورهستند که در بین آنها شركت‌های عمومی، خصوصی، نظامی و دولتی وجود دارد. جزو اساسنامه مرکز است که درآمدهای به دست آمده را صرف ارتقاي تکنولوژیکی در سطح ملی کند، بنابراین ما هرگونه درآمد را باید صرف توسعه آزمایشگاه در زمینه‌های مختلف و تحقیقات کنیم. به‌اين ترتیب سود نه به مدیرعامل مي‌رسد نه سهامداران از آن برداشتی مي‌کنند، بلکه سود به دست آمده برای توسعه مرکز و منافع کشور هزینه مي‌شود.
تاکنون با بررسی‌های مداومي که مرکز روی کالاهای مشابه وارداتی انجام داده،به‌موردی هم برخوردكرده است که دچار مشکل باشد یا استانداردهای مورد نیاز در آن رعایت نشده باشد؟
بله تاکنون ما به چندین مورد برخورد کردیم که یک برند معروف در آن بوده و استاندارد لازم درآن وجود نداشته، اشکال آن را پیدا و رفع کردیم و به تولیدکننده اصلی آن هم اطلاع داده‌ايم.
