نام نویسنده: فرشاد فكري نجات*
آی تی ایران – Domain (دامنه) يك نام اينترنتي منحصر به فرد در اينترنت مي‌باشد كه توسط اشخاص حقوقي يا حقيقي براي مدتي مشخص، (در جهان) قابل ثبت است. با اجاره Domain توسط يك فرد حقوقي يا حقيقي، وي قادر به راه اندازي وب سايت و ارائه خدمات و اطلاع رساني Online اينترنتي خواهد بود. نكته قابل توجه اينكه امروزه با هزينه‌اي ناچيز مي‌توان يك Domain آزاد (دامنه‌اي كه توسط شخص ديگري در جهان اجاره نشده باشد) را براي مدتي مشخص (مثلا يكسال) ثبت نمود.
پس از گذشت اين دوران و در صورت عدم تمايل مالك Domain ، هر فرد حقيقي يا حقوقي ديگري از هر نقطه از دنيا قادر به كسب مالكيت آن دامنه مي‌باشد. در ضمن هزينه مربوطه جهت ثبت Domain براي يك شخص عادي و يا يك سازمان دولتي هيچ تفاوتي نخواهد كرد. با ذكر اين پيش زمينه هم اكنون به بررسي معضل آدرس‌هاي اينترنتي سازمان‌هاي دولتي و راهكارهاي آن مي‌پردازيم.
پس از گسترش استفاده از اينترنت در اقشار مختلف جامعه و با توجه به نيازمندي به دولت الكترونيك در ايران، بسياري سازمانها و نهادهاي دولتي بطور خود جوش اقدام به ثبت Domain هايي با پسوندهاي com ، org ، net و ir نموده و وب سايتهاي خود را هر يك با سلايق و توان فني بخش انفورماتيك همان سازمان، تليد كرده و در اختيار جامعه قرار دادند. جهت مشاهده ليستي از آدرس‌هاي اينترنتي نهادها و سازمان‌هاي دولتي كشورمان (سايتهايي كه مجموع آن را بخشي از دولت الكترونيك در اينترنت مي‌شناسيم) به آدرس زير (واقع در وب سايت رياست جمهوري) مراجعه نماييد:
http://www.president.ir/government/
با توجه به نمونه هايي از دولت هاي الكترونيكي ديگر نقاط دنيا، معمولا پورتال دولتي يك كشور در قالب يك Domain مشخص به مردم ارائه مي‌گردد، و به تمامي سازمانها و وزارتخانه‌هاي مربوط به آن، Sub Domain هايي بر روي Domain اصلي اختصاص داده مي‌شود. حتي طراحي يكپارچه چهره ظاهري سايتهاي دولتي با يك Template ثابت در تمامي Sub Domain ها، از ايده‌آل‌هاي يك دولت يكپارچه الكترونيك موفق است. اما متاسفانه در كشورمان با وجود ثبت دامنه‌اي با نام gov.ir و اختصاص Sub Domain بر روي همين دامنه به برخي سازمان هاي دولتي (مانند وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات به آدرس www.ict.gov.ir )، هنوز بيش از 70 درصد نهادهاي دولتي با Domain هاي مختلف اقدام به اطلاع رساني و يا بعضا سرويس دهي Online موثر مي‌نمايند. اگرچه در همين راستا، وب سايتهاي ديگري (مانند www.iran.ir كه مي‌توان از آن به عنوان يك لينكستان دولت الكترونيك نام برد) با جمع‌آوري لينك‌هاي سايتهاي دولت، قصد خدمت رساني به مردم عزيز را دارند، ولي به هيچ عنوان از آنها نمي‌توان به عنوان پورتال ملي نام برد.
در حال حاضر هر شخصي جهت دسترسي به وب سايتهاي دولتي مي‌بايست ابتدا با جستجو در موتورهاي جستجوگر مانند Google و يا استفاده از لينكستان‌هاي پراكنده، وب سايت سازمان مربوطه را يافته و سپس به آن مراجعه نمايد، كه انشاا.. در آينده با تكميل دامنه gov.ir ، ديگر شاهد اين گسستگي نخواهيم بود. اگرچه اين اعتقاد وجود دارد كه اكثر وب سايت سازمانها در دولت الكترونيكي كشورمان، به اطلاع رساني پرداخته و فرآيندهاي سازماني در محيط وب، به بندرت شبيه سازي شده است.
مطمئنا فرآيند انقال وب سايت سازمانها از Domain كنوني به Sub Domain قابل ارائه در gov.ir ، زمانبر و هزينه بر خواهد بود، ولي اتمام آن از دستاوردهاي بزرگ طرح پياده‌سازي دولت الكترونيك كشورمان به حساب مي‌آيد. بطور قطع و يقين مباحث Hosting و Security پورتال ملي، خود نيز نيازمند تحقيق ، بررسي و تامل بيشتري است. از طرفي متاسفانه هزينه‌هاي پنهان نگهداري و تمديد دامنه هاي اينترنتي فعلي سازمانها، از ديگر مسائل قابل بحث بوده و تمامي سازمانها جهت جلوگيري از سوء استفاده‌هاي احتمالي (در آينده) توسط Domain هاي كنوني خود، مي‌بايست تا ساليان سال (حتي در صورت عدم استفاده) همچنان دامنه‌ها را مكررا تمديد نمايند.
* حق انتشار اين مقاله صرفا براي سايت ITIran.com محفوظ است.
