نام نویسنده: سید محمد مهدی شهیدی
آنها که افتخار دارند برای نوه‌های خود تعریف کنند جزو نخستین دارندگان تلفن همراه در ایران بوده‌اند، به یاد دارند که وایل دهه هفتاد دریافت سیم‌کارت فرآیندی پیچیده‌تر از حج مفرده داشت. باید چیزی حدود یک میلیون چوق می‌خواباندی حساب مخابرات بعد وقتی نوبتت می‌شد اول با یست می‌رفتی شرکت صاایران یک گوشی ساخت داخل تحویل می‌گرفتی، قد لنگه کفش 44 مردانه.
بعد سیم کارتت را روی گوشی صاایران جا می‌انداختند و تو می‌دویدی نخستین فروشگاه و یک گوشی ظریف با انواع امکانات ابتیاع کرده سیم کارت را از صاایران در می‌آوردی جا می‌انداختی به گوشی جدید و “همراه دار” می‌شدی.
این بود و بود و بازارهای اختصاصی موبایل بخش‌های مهمی از نقاط تجاری را زیر سلطه خود در آورد که یک دفعه اواخر اردیبهشت 85، معاون اقتصادی وزارت صنایع از افزایش تعرفه56 درصدی واردات گوشی خبر داد و معلوم است که وقتی تعرفه واردات یک کالا با بازاری یک میلیارد دلاری از چهار درصد به 60 درصد ترقی کند، چه بلبشویی میشود.
قضیه از این قرار بود که چرتکه انداخته، دیده بودند، ارزش واردات گوشی تلفن همراه که در سال 84 معادل 300 میلیون دلار بود با واگذاری 10 میلیون سیم کارت در سال 85 به بازاری یک میلیارد دلاری تبدیل میشود و چگونه می‌توان از این بازار گذشت.
پس به این نتیجه رسیدند که: “خودمان گوشی می‌سازیم، با نشان ملی و بعد صادر می‌کنیم” (وزیر ارتباطات / نقل به مضمون).
و چنین شد که تعرفه‌ا تغییر کرد و حمایت از تولید داخل شد، تعرفه 30 درصدی برای قطعات نیمه ساخته SKD. گوشی‌های تمام ساخته (BUT) 60 درصد و واردات قطعات ریز (CKD)تعرفه چهار درصدی گرفت.
میزان تولید هم شش میلیون گوشی اعلام شد و بلافاصله تفاهمنامه‌ای برای آن با حضور وزیر بین وزارت صنایع و سه شرکت کنسرسیوم متشکل از موسسه سروش رسانه، شرکت شهرک‌های هوشمند، شرکت کارخانه‌های مخابراتی ایران و شرکت نیمه هادی عماد به امضا رسید (این آخری، مجری پروژه تجارت الکترونیکی هم بوده از سال‌ها قبل و هست و هنوز هم خواهد بود، چون این تجارت الکترونیکی حالا حالاها خروجی ندارد که بدهد).
بر اساس این تفاهمنامه مقرر شد تا پایان سال 85 هر کدام از این سه شرکت دو میلیون گوشی تولید کنند آن هم با نشان ملی. حالا اگر شما اثری از آثار این گوشی‌های ساخت داخل حتی بدون نشان ملی دیده‌اید، خواجه حافظ شیراز هم دیده است.
در حال حاضر “صاایران” تنها تولیدکننده گوشی تلفن همراه است که البته سالهاست خط تولید لنگه کفش‌های آن به حالت نیمه تعطیل در آمده، لذا مشخص نیست و البته نشد که این افزایش تعرفه واردات از کدام تولیدکننده داخلی قرار است حمایت کند، لابد از شرکت LG!
گوشی LG با سالاد نشان ملی
در گرما گرم تدارک رسانه‌ای برای تولید گوشی ملی، رایزنی با برند‌های معروف دنیا برای سرمایه‌گذاری در ایران و برخورداری از تعرفه 30 درصدی و بعد چهار درصدی آغاز شد. می‌گویند مقامات مختلفی در رده‌های میانی تا عالی رتبه از حوزه‌های مختلف دیپلماتیک در این رایزنی‌ها دخالت و پادرمیانی داشته‌اند. اما هیچ شرکت اروپایی و غیر اروپایی تولیدکننده گوشی موبایل حاضر نشد تنها با اتکا به تعرفه چهار درصدی و فراهم نبودن دیگر بسترها زیر ساخت‌های تجهیزات مخابراتی، به این دعوت جواب مثبت دهد. البته نه که ماست هیچ ماست فروشی ترش نیست، رییس سندیکای تولیدکنندگان فناوری اطلاعات دلیل این امر را چنین تبیین کرد: “با توجه به دانایی و هوش متخصصان ایرانی، شرکت‌های خارجی نگران این هسند که تولیدکنندگان ایرانی پس از مدتی به تنهایی موفق به تولید گوشی تلفن همراه شدند و به این ترتیب منافع آنها تهدید شود” (ایسنا/ 14 فروردین 86)
تنها یک شرکت که سالهاست در ایران در حوزه‌های لوازم صوتی تصویری، خانگی و دیجیتال فعال است، به پیشنهاد دولت ایران برای سرمایه‌گذاری در تولید گوشی تلفن همراه با برند LG جواب مثبت داد.
“رییس سندیکای تولیدکنندگان فناوری اطلاعات با اشاره به آغاز تولید گوشی تلفن همراه با برند LG و توسط شرکت LG کره در ایران تصریح کرد: بر اساس قرارداد امضا شده، قرار است شرکت ایرانی ]شریک LG یعنی شرکت مادیران[ تا نیمه امسال (86) به عمق صنعت نسل اول گشی‌های تولیدی در چین دست یابد و بعد از چهار تا پنج سال در کشور بومی شود.” (ایسنا – همان)
این عمق همان مونتاژ قطعات نیم ساخته یا اصطلاحا SKD است.
به گفته رییس سندیکای تولیدکنندگان فناوری اطلاعات، میزان تولید گوشی LG در کشور طی سال 86 به یک میلیون و 350 هزار دستگاه خواهد رسید. البته ایشان تهدید کرده‌اند: “اگر تولید در حد مونتاژ باقی بماند (یعنی گزاره “هوش و استعداد متخصصان ایرانی” کاذب از آب درآید)، سندیکای تولیدکنندگان فناوری اطلاعات اجازه نخواهد داد بازار گوشی کشور در اختیار یک شرکت خارجی باشد » (ایسنا/همان) و این یعنی نشان ملی را داریم، حالا گوشی نداریم رویش بچسبانیم؛ چندان مهم نیست.
تا دور نیفتیم از آخرین وضعیت تولید گوشی تلفن همراه، می‌رویم به بازخوانی معادلات LG در ایران.
معادلات LG
پيش از شروع توليد گوشي در ايران با بسياري از توليدكنندگان مطرح اين عرصه در جهان مذاكره شده بود، ولي هيچ يك از آنها به نتيجه نرسيد. در اين ميان ال‌جي علاقه‌مند به توليد گوشي در داخل ايران شد. پاسخ به چرایی این انتخاب و علاقه‌مندی را در ادامه می‌خوانیم.
بازار گوشي موبايل ايران ظرف سال جاري ميلادي بين 40 تا 60 درصد رشد خواهد داشت، در حالي كه به علت تعرفه‌هاي واردات، بهاي گوشي‌هاي قانوني موجود در بازار بسيار بالا خواهد بود. به هين دليل آشكار است که توليد در داخل ايران مزيت مناسبي را به لحاظ رقابت روي قيمت گوشي‌های LG خواهد گذاشت که باید برای حفظ بازار، تعرفه 60 درصدی را تحمل کند. ضمن اينكه دولت ايران نیز از این شرکت کره‌ای براي توليد داخلي دعوت به همكاري كرد.
البته دور زدن تعرفه 60 درصدی مزیت اقتصادی این اقدام را بالا می‌برد . چه آنها می‌توانستند تحت عنوان تولید در داخل در آغاز از تعرفه 30 درصدی برای تولید SKD و بعد تعرفه چهار درصدی برای CKD بهره‌مند شوند ، البته مدیران LG چنین استدلال می‌کنند که چون در حال حاضر تعرفه‌هاي توليد SKD حدود 25 درصد است پس با تعرفه واردات گوشي‌هاي ساخته شده (CBU) ختلاف چنداني ندارد و با احتساب هزينه‌هاي توليد هنوز اين ميزان تعرفه براي ساخت گوشي SKD در ايران به صرفه نيست. پس اگر بخواهيم اين صنعت در ايران پا بگيرد ما نيازمند كاهش بيش‌تر تعرفه‌هاي SKD هستيم. موضوعی که رییس هیات مدیره سروش رسانه از اعضای کنسرسیوم تولید گوشی نیز خواهان آن است.
البته وارد شدن LG به عرصه توليد گوشي در ایران به اين خاطر هم هست كه ال‌جي در اين بخش چيزي براي از دست دادن ندارد.
در واقع مدیران LG ريسك توليد گوشي در ايران را به اين دليل قبول كرده‌اند تا از این راه وضعيت نه چندان مناسب ال‌جي در بازار موبايل را متحول كنند.
رییس دفتر LG با تایید این ظر می‌گوید:« بدون شك! اين تحول با توجه به شكاف 35 درصدي تعرفه‌ها چندان دور از دسترس نيست. در عين حال كه ما تلاش مي‌كنيم هر چه سريع‌تر به توليد CKD برسيم كه البته اين نياز ما به همكاري و همراهي در بخش توليد SKD كه نحوه توليد فعلي‌مان است را كم نمي‌كند چون توليد موبايل به هيچ وجه كار آساني نيست و ماديران به عنوان شريك ايراني ما نياز دارد كه اين مراحل را تمرين كند و در عين حال سودآور هم باشد. با توجه به شيوه CKD كه هدف نهايي ماست تعرفه واردات قطعات موبايل براي ما به چهار درصد مي‌رسد كه به اين ترتيب ما بخش بزرگي از بازار را به دست خواهيم آورد و مزيت‌هاي رقابتي قابل توجهي پيدا مي‌كنيم.»
البته در حال حاضر برخي گوشي‌هاي LG که در ايران توليد مي‌شوند ، اختلاف قيمت موردنظر را با گوشي‌هاي ساخت LG كره ندارند و لابد به همين دليل است كه LG خواستار كاهش تعرفه‌هاي توليد SKD شده است، چرا که اگراين گوشي‌هاي توليد ايران در مرحله SKD -كه يك مرحله غيرقابل اجتناب براي توليد است- براي مشتري جذابيت نداشته باشند توليد گوشي در ايران پا نخواهد گرفت.
مادیران شریک 30 ساله
مادیران که یکی از شرکت‌های قدیمی در حوزه IT بوده است در پروژه تولید گوشی LG در ایران با شراکت در این پروژه وارد حوزه ICT شده، اما چه دلایلی این پیوند میان مادیران و LG را رقم زده‌اند.
امروز بيش‌تر از سه دهه است كه ماديران توليد و توزيع بخشي از محصولات ال‌جي در ايران را برعهده دارد . همين كارنامه LG را به اين نتيجه رساند كه مادیران شرکت 30 ساله بهترين گزينه براي توليد گوشي‌هاي ال‌جي در ايران است.
خصوصا آنکه تولید گوشی در ایران کار ساده‌ای نخواهد بود و حضور شرکتی که چم و خم کارها را بلد باشد بسیار به درد می‌خورد. اين استدلال البته می‌تواند در بخش توليد قانع‌كننده باشد، ولي به هر حال اين تهديد وجود دارد كه متفاوت بودن ساختار شبكه فروش و ويژگي‌هاي بازار تلفن‌همراه با مانيتور کار دست این پیوند بدهد.
در این میان براي عرضه‌كننده قبلي گوي‌هاي LG يعني شرکت پرشين تلكام اگر از اين پس همچنان مايل به عرضه موبايل‌هاي LG باشد بايد از ماديران آنها را تهيه كند چون ماديران در داخل ايران توليد مي‌كند و ديگر لزومي ندارد آنها گوشي‌هاي ال‌جي را از خارج وارد كنند.
البته برخي اظهارنظرهاي مديران پرشين تلكام حكايت از آن دارد كه آنها به فروش گوشي‌هاي كره‌اي ال‌جي ادامه خواهند داد.
Shine تمام استیل
ال جی چند گوشی بسیار پر سر و صدا را در نمایشگاه بارسلونای امسال معرفی کرد.
یکی از آنها مدل shine است که بدنه تمام استیل دارد و قرار است این مدل نخستین خروجی خط تولید در ایران باشد و پیش‌بینی میشود موفقیت مل شکلات را حتی در ابعاد بیش‌تر تکرار کند.
البته کارکردن با این مدل کمی سخت است و عادت کردن به کاربری آن کمی طول می‌کشد. این گوشی را LG قرار است تا قبل از تابستان عرضه کند.
قیمت گوشی مدل SHINE هنوز مشخص نیست و تا پایان سال میلادی جاری قرار است 1/5 میلیون تحویل داده شود.
مدیر دفتر LG معتقد است:« این به نفع ایرانی‌هاست که گوشی‌هایی را که در کشور خودشان تولید میشود و برای آنها اشتغالزایی دارد، بخرند. ضمن آنکه فناوری تولید هم به کشورشان انتقال پیدا می‌کند».
اما مشکل اینجاست که چرا قیمت گوشی‌های تولیدی با حداقل سود، با قیمت گوشی‌هایی که وارد ایران می‌شوند رابرند؟
