بزرگراه فناوری – استفاده از نرم‌افزارهای متن‌باز و افزایش محبوبیت آن‌ها در بین بیشتر افراد موجب شده تا امکان استفاده از نرم‌افزارها متن‌باز برای کاربرانی که به زبان سواحیلی مسلط هستند نیز ممکن شود. این‌طور که برخی آمارهای رسمی نشان می‌دهد، در حال حاضر بیش از 100 میلیون نفر از ساکنان شرق آفریقا به زبان سواحیلی صحبت می‌کنند که در این میان 10 درصد آن‌ها به کامپیوتر دسترسی دارند.
نرم‌افزار متن‌باز جدیدی که برای این قشر از افراد ساخته شده Jambo OpenOffice نام‌گذاری شده و از آن‌جایی که Jambo در زبان سواحیلی به معنی “سلام” است، کاربران آفریقایی ساکن در این مناطق آسان‌تر می‌توانند این نرم‌افزار را بپذیرند. Jambo OpenOffice قرار است که به‌صورت رایگان به‌دست مردمان آفریقای شرقی برسد و رقابت تازه‌ای را با سته نرم‌افزاری Office مایکروسافت آغاز کند.
طراحان این نرم‌افزار ادعا می‌کنند که تحولی بزرگ را در دنیای نرم‌افزارهای متن‌باز انجام داده‌اند و از آن‌جایی که این نرم‌افزار برای مردم مسلط به زبان سواحیلی نوشته شده، می‌تواند بیش از دیگر محصولات مشابه مورد توجه قرار گیرد. ساخت این برنامه برای آفریقایی‌ها بخشی از طرح جهانی The Open Swahili Localization(kilinux) است. این طرح توسط دولتمردان کشور تانزانیا دنبال می‌شود و طی آن تلاش می‌شود تا از نابودی زبان سواحیلی و سنن مردم شرق آسیا گرفته شود.
این نرم‌افزار که 85 درصد آن به زبان سواحیلی ترجمه شده و بر اساس ساختار لینوکس عالیت می‌کند، به‌عنوان بخشی از پروژه جهانی دولت تانزانیا محسوب می‌شود.
آلبرتو اسکودرو پاسکول(Alberto Escudero Pascual) که مدیر عملیاتی نرم‌افزار متن‌باز Jambo محسوب می‌شود، امیدوار است که با استفاده از بازخوردهای کاربران خانگی و تجاری، نسخه‌های بعدی این برنامه را بدون هرگونه مشکلی به‌دست مشتریان خود برساند.
وی در این‌باره به خبرگزاری بی‌بی‌سی گفت: “همه مردم می‌توانند به‌صورت رایگان از این برنامه استفاده کنند، اما هدف اصلی ما این است که Jambo OpenOffice را وارد تمامی مدارس آفریقای شرقی کنیم، زیرا کودکانی که هم‌اکنون در مدارس آفریقا به‌سر می‌برند، نسل بعدی افرادی هستند که قرار است به زبان سواحیلی صحبت کنند. آن‌ها می‌توانند زبان سواحیلی را زنده نگه دارند.”
پاسکول امیدوار است که با اتمام این طرح ده‌ها هزار کاربر آفریقایی برنامه‌ای را روی کامپیوترهای شخصی خود نصب کنند که به زبان سواحیلی نوشته شده و بیش از دیگر برنامه‌ها به آن‌ها نزدیک است. بر این اساس قرار است که در فاز نخست عرضه این برنامه، تمامی مدارس ابتدایی و راهنمایی شرق آفریقا این برنامه را روی کامپیوترهای خود نصب کنند.
زبان سواحیلی امروزه در بسیاری از کشورهای آفریقا به‌کار برده می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به کنیا، تانزانیا، اوگاندا، مالاوی موزامبیک و بخش‌هایی از شاخ آفریقا اشاره کرد. بیشتر کامپیوترهایی که امروزه در مناطق شرقی آفریقا وجود دارند، مجهز به برنامه‌هایی با زبان انگلیسی و فرانسوی شده‌اند. این مسئله تا حدودی باعث شده تا کودکان ساکن این مناطق نیز تمایل کمتری برای استفاده از زبان مادری خود نشان دهند.
پاسکول خاطرنشان کرد: ” سواحیلی بزرگ‌ترین زبان زنده آفریقایی محسوب می‌شود. در این زبان مردم هر آنچه را که فکر می‌کنند بیان می‌دارند و به‌همین خاطر یکی از غنی‌ترین زبان‌های دنیا به‌حساب می‌آید. ما باید تلاش کنیم تا کودکانمان با این زبان آموزش ببینند تا به این وسیله جلوی نابودی آن رفته شود.”
شرکت مایکروسافت ماه ژوئیه سال جاری اعلام کرده بود که به‌زودی نسخه سواحیلی سیستم‌عامل ویندوز خود را روانه بازار خواهد کرد تا به این وسیله تعداد مشتریان خود را در آفریقا افزایش دهد.
به عقیده کارشناسان، لینوکس و دیگر برنامه‌های متن‌باز بزرگ‌ترین تهدیدی هستند که امروزه متوجه شرکت مایکروسافت شده است و باعث شده تا موقعیت سیستم‌عامل ویندوز در جهان به خطر بیفتد. در حال حاضر بیش از 90 درصد کاربران در دنیا از سیستم‌عامل ویندوز استفاده می‌کنند، اما در عین حال احتمال می‌رود که این رقم در آینده نزدیک تغییر کند.
برنامه‌های متن‌باز نظیر لینوکس به کاربران و برنامه‌نویسان امکان می‌دهند تا پس از مشاهده کدهای منبع برنامه، آن‌ها را تغییر دهند و بر این اساس نرم‌افزاری جدید با امکانات بهتر تولید کنند. با توجه به اینکه نرم‌افزارهای متن‌باز به‌صورت کدباز به‌دست مشتریان می‌رسند، این مسئله می‌تواند فرصت تازه‌ای برای کشورهای در حال توسعه محسوب شود تا با کاهش هزینه‌های بالا برای تهیه نسخه‌های مختلف از یک سیستم‌عامل، سرمایه‌گذاری‌های خود را در دیگر بخش‌های مرتبط با فناوری ارتباطات و اطلاعات افزایش دهند.
تغییر کدهای نرم‌افزارهای متن‌باز به هیچ‌گونه مجوز خاصی نیاز ندارند و کاربرانی که قصد انجام این کار را داشته باشند، به‌صورت کاملا رایگان می‌توانند کدهای منبع برنامه مورد نظر خود را عوض کرده و نرم‌افزاری جدید را تولید کنند.
پاسکول در ادامه صحبت‌های خود گفت: “من در تلاشم که نرم‌افزارهای متن‌بازی نظیر لینوکس را در تمامی مدارس ابتدایی و متوسطه کشورهای آفریقایی عرضه کنم تا از این طریق مهم‌ترین پایه‌های اقتدار فرهنگ و سنت آفریقایی شکل بگیرد.”
گروه تخصصی ویژه‌ای که وظیفه طراحی و تکمیل نرم‌افزار Jambo OpenOffice را بر عهده گرفته‌اند، منتظرند تا پس از عرضه Office 2007 مایکروسافت در فوریه سال آینده، نسخه جدیدی از برنامه خود را تولید و به‌دست کاربران آفریقایی برسانند.
