نگاه دقیق‌تر به نامهای دامنه

بزرگراه فناوری – با توسعه روزافزون اینترنت، اهمیت نام‌های دامنه بیشتر و بیشتر می‌شود و مفهوم آن از یک آدرس محض، به شناساگری که هویت یک فرد، سرویس و کالا را تعیین می‌کند تغییر می‌یابد.

اصطلاح نام دامنه معانی متعددی دربر دارد که همگی با سیستم نام دامنه (DNS) مرتبط هستند. تعدادی از این تعاریف عبارتند از:

•نامی که کاربر در کامپیوتر خود وارد می‌کند (برای مثال بخشی از URL یک وب‌سایت و یا بخشی از آدرس ایمیل) و سپس در DNS جهانی، IP متناظر آن جست‌وجو شده و به کامپیوتر مربوطه بازگردانده می‌شود.

•محصولی که توسط شرکت‌های ثبت‌کننده به مشتریان آن‌ها ارایه می‌شود.

•نامی که در سیستم نام دامنه برای اهداف مختلفی جست‌وجو می‌شود.

اصطلاح نام دامنه در بعضی مواقع به‌طور محاوره‌ای و نادرست “آدرس وب” نامیده می‌شود.

•معتبرترین تعریف برای این اصطلاح همان است که در RFCها و در تعریف DNS آمده است:

نام‌های دامنه، نام‌های یکتایی هستند که به‌خاطر سپردنشان بسیار ساده‌تر از آدرس‌های IP عددی جانشین آن‌هاست. آن‌ها این امکان را برقرار می‌کنند که برای سرویس‌های مختلف به یک نقطه خاصی روی اینترنت رجوع کرد که هر کدام از آن‌ها IP مخصوص به‌خود را دارند.

هر رشته‌ای از حروف، ارقام و خط تیره که مابین دو نقطه قرار بگیرد در اصطلاح سیستم نام دامنه (DNS) یک برچسب نام دارد. جهت انتخاب و تعیین نام‌های دامنه، قوانینی حکمفرماست (که در طول زمان ساده‌ت شده‌اند). براساس این قوانین، نام‌های دامنه باید با یک حرف آغاز شوند و با حرف و یا عدد به پایان برسند. کاراکترهای میانی شامل حروف، اعداد و خط تیره هستند. نام‌های دامنه می‌توانند 3 تا 63 کاراکتر داشته باشند. کاراکترها شامل حروف ASCII از Aتا Z و حروف کوچک a تا z هستند؛ نام‌های دامنه نسبت به حروف کوچک و بزرگ حساس نیستند. بعدا اجازه داده شد که نام دامنه‌ها با عدد نیز آغاز شوند (ولی نام دامنه‌‌هایی که به‌طور کامل از اعداد تشکیل شده باشند معتبر نیستند) و همچنین از کاراکتر underscore نیز در آن‌ها استفاده شود، اما حمایت و پشتیبانی از این نوع نام دامنه‌ها کاری سخت و دشوار است. این‌ها مجموعه قوانینی هستند که DNS از آن‌ها استفاده می‌کند. قوانین خاص دیگری نیز بر نام‌های دامنه‌ای که تعداد کاراکترهای آن‌ها زیاد است حاکم است.

با ترجمه معکوس آدرس‌های عددی به آدرس‌های الفبایی، کاربران اینترنت می‌توانند با دادن یک IP مشخص، سایت مرتبط با آنIP را پیدا کنند.

علاوه بر این تا زمانی‌که بیش از یک آدرس IP بتواند به یک نام دامنه و بیش از یک نام دامنه به یک آدرس IP اختصاص داده شود، یک سرور می‌تواند وظایف متعددی داشته باشد و وظایف متعدد می‌توانند بین چندین سرور متعدد توزیع شوند.

دامنه‌های مرتبه بالا

هر نام دامنه‌ای به یک نام دامنه مربه بالا (TLD) ختم می‌شود که همواره یکی از نام‌های عمومی (3 کاراکتر و یا بیشتر) و یا کدهای کشوری براساس استاندارد ISO-3166 است که در لیست آمده است. دامنه‌های مرتبه بالا، دامنه‌های مرتبه اول نیز خوانده می‌شوند.

سایر دامنه‌ها
علاوه بر دامنه‌های مرتبه اول، نام‌های دامنه مرتبه دومی نیز وجود دارند. این نام‌ها درست در سمت چپ و قبل از دامنه‌های مرتبه اول مانند .com و .net می‌آیند. همچنین در سطح بعدی دامنه‌های مرتبه سوم هستند که آن‌ها نیز در سمت چپ دامنه مرتبه دوم قرار می‌گیرند. برای مثال نام دامنه example.org یک نام دامنه مرتبه دوم و foo.example.org یک دامنه مرتبه سوم است.

واگذاری رسمی

آیکان (شرکت تخصیص نام و شماره‌های اینترنتی) مسؤولیت مدیریت سرویس نام‌های دامنه را به‌عهده دارد. این شرکت دامنه‌های ریشه را کنترل می‌کند و بر واگذاری دامنه مرتبه اول به ثبت‌کننده نام دامنه نظارت دارد. نظارت بر دامنه‌های مرتبه بالای کد کشوری به‌طور معمول توسط دولت هر کشور انجام می‌شود. آیکان در ثبت این نوع دامنه‌های کشوری بیشتر نقش مشورتی دارد و در جایگاهی نیست که برای مجموعه شرایط تخصیص نام‌های دامنه کد کشوری و یا اینکه چه نهادی این کار را در کشورها انجام دهد، تصمیم‌گیری کند. از طرف دیگر دامنه‌های مرتبه اول عمومی به‌طور مستقیم یر نظر آیکان اداره می‌شوند و این بدان معناست که مجموعه شرایط آن توسط آیکان و با همکاری ثبت‌کنندگان gTLDها تعیین می‌شود.

به‌علت تاثیر قابل توجهی که نام‌های دامنه در ایجاد نشان تجاری و تبلیغات و غیره دارند می‌توان آن‌ها را مانند سرمایه‌هایی چون ملک و زمین تصور کرد زیرا با انجام عملیات ساخت و پردازش، ارزش آن‌ها دوچندان می‌شود.

تعدادی از شرکت‌ها با قیمت‌های کم و یا حتی رایگان اقدام به ثبت نام دامنه می‌کنند و در عین حال به ارایه طرح‌های قابل قبولی جهت جبران خسارات ناشی از آن می‌پردازند. این‌گونه طرح‌ها به‌طور معمول نیازمند آن است تا نام دامنه در چاچوب و پورتال سایت میزبان قرار گیرد تا سایت میزبان بتواند اطراف محتوای کاربر از محتوای تبلیغاتی خود استفاده کند و بدین ترتیب به جبران هزینه‌ها از این طریق بپردازد. در آغاز پیدایش DNS، ثبت نام‌های دامنه رایگان بود. دارنده دامنه اغلب می‌تواند زیردامنه‌های نام دامنه‌اش را واگذار کند و یا بدون محدودیت بفروشد، برای مثال دارنده نام‌ دامنه example.edu می‌تواند به فراهم آوردن زیردامنه‌هایی مانند foo.example.edu و foo.bar.example.edu بپردازد و آن‌ها را واگذار کند و یا بفروشد.

استفاده‌های درست و نادرست

امروزه افراد بسیاری جهت کسب و تجارت، جذب نام‌های دامنه شده‌اند. در این میان برخی نیز به استفاده‌های نادرست از آن ‌پرداخته‌اند. براساس طرح‌ریزی اصلی، ساختار نام‌های دامنه شامل سلسله‌مراتب مشخصی بود. این سلسله‌مراتب نمایانگر نوع سازمانی بود که نام دامنه به آن تخصیص یافته بود. به‌عنوان مثال .com برای سازمان‌های تجاری، .gov برای سازمان‌های دولتی و غیره. در برخی سازمان‌ها نام‌های دامنه بسته به پیچیدگی ساختاری آن سازمان تا سطوح سوم و چهارم نیز پیش می‌روند به‌طور مثال شعبه‌های مختلف یک سازمان می‌توانند در مرتبه سوم و حوزه هر شعبه در مرتبه چهارم نام دامنه یک سازمان قرار گیرد.

در سا‌ل‌های گذشته نام‌های میزبان جهت ارتباط با مشین‌های فیزیکی معین روی شبکه طراحی شده بودند که اغلب هر نام برای یک ماشین در نظر گرفته می‌شد. به هر حال هنگامی که استفاده از شبکه جهانی وب عمومیت پیدا کرد، متصدیان سایت‌ها خواستار آدرس‌هایی شدند که به‌خاطرسپاری آن آسان باشد، صرف‌نظر از اینکه آیا آن نام برای ساختار سایت آن‌ها مناسب است یا خیر؛ بنابراین از آن‌جا که دامنه .com محبوب‌ترین دامنه بود و به‌خاطر سپردن آن نیز ساده بود، بسیاری از سایت‌های غیرتجاری نیز از آن برای نام دامنه خود استفاده می‌کردند و بسیاری از سایت‌هایی که بخشی از یک نهاد بزرگ‌تر بودند و دامنه آن‌ها در مرتبه‌های دوم و سوم نام دامنه اصلی قرار گرفته بود، خواستار آن شدند که از نام دامنه مرتبه اول استفاده کنند. به‌عنوان مثال استفاده از abcnews.com به‌جای news.abc.com.

جهت تبلیغ وب‌سایتی که در آدرس http://www.example.org قرار گرفته است، نیازی به http:// در ابتدای آن نیست و در بسیاری از مواقع می‌توان با وارد کردن example.org و یا حتی example در مرورگر به سایت مورد نظر دست یافت. (این مورد بستگی به نوع و نسخه مرورگر و همچنین تنظیمات آن دارد که چگونه آدرس‌های ناتمام را تفسیر و ترجمه کنند.)

محبوبیت نام‌های دامنه همچنین باعث سوءاستفاده از علایم تجاری شرکت‌های تاسیس شده می‌شود که به cybersquatting معروف است. در این حالت یک فرد نامی را انتخاب می‌کند که بسیار به علامت تجاری ثبت شده یک شرکت شبیه بوده و بدین ترتیب از ترافیک بالای بازدیدکنندگان آن سایت به نفع خود بهره می‌برد زیرا بسیاری به گمان اینکه این آدرس مرتبط با شرکت اصلی است، وارد آن سایت می‌شوند.

جهت مبارزه با موارد سوءاستفاده از نام‌های دامنه، قوانین و سیاست‌های بسیاری وضع شده که می‌توان از طریق آن‌ها نام‌های دامنه را به صاحبان اصلی‌شان منتقل کرد اما همین قوانین نیز در بعضی موارد باعث شده شرکت‌ها دامنه‌هایی را که به‌صورت قانونی در اختیار صاحبان آن است به زور از آن‌ها بگیرند.

نام‌های دامنه عمومی

در حوزه دامنه‌های سطح بالا، همه افراد آزادند که نام دامنه‌هایی را که قبلا به کسی اختصاص داده نشده است براساس اولویت مراجعه در اختیار بگیرند. اما این قانون ممکن است منجر به استفاده از نام دامنه‌هایی شود که غلط یا گمراه‌کننده باشند و مشکل اصلی زمانی پدیدار می‌شود که دامنه ثبت شده مرتبط با یک کالا یا یک سرویس عمومی باشد.

به‌عنوان مثال در سال‌های اخیر تعداد و اندازه فستیوال‌های ادبی در سرتاسر دنیا افزایش فاحشی یافته‌اما نام دامنه literary.org در دسترس سازمانی است که اولین فستیوال ادبی را برگزار کرده است، حتی ممکن است آن فستیوال بسیار جدید و گمنام نیز باشد. برخی از منتقدان برآنند که بهتر است این نوع نام‌های دامنه را از قبل برای فستیوال‌های منطقه‌ای رزرو کرد.

نام‌های دامنه غیرمتعارف

به‌دلیل کمبود نام‌های دامنه یک کلمه‌ای .com، بسیاری از افراد‌درحال ثبت و استفاده از نام‌های غیرمتعارف برای وب‌سایت‌های خود هستند. آن‌ها از حروف دامنه سطح بالا به‌عنوان بخش اصلی عنوان وب‌سایت خود استفاده می‌کنند. دو سایت معروف که از این نام‌گذاری استفاده کرده‌اند عبارتند از del.icio.us و blo.gs که عبارت‌های “delicious” و “blogs” از پشت هم نوشتن آن‌ها حاصل می‌شود.

از نام‌های دامنه غیرمتعارف همچنین برای آدرس‌های ایمیل غیرتعارف نیز استفاده می‌شود. برای مثال james را می‌توان به‌صورت‌آدرس‌های j@m.es و j@mes.com نوشت که از نام دامنه m.es (.es کد کشوری اسپانیا) و mes.com در آن‌ها استفاده شده است.