نام نویسنده: مينو مومنی
دنیای اقتصاد – اعلام خبر راه‌اندازى صنف رايانه‌اى تا اواخر امس در 13 استان كشور شايد مهمترين خبر در ميان اخبار پرهياهو اين روزها در عرصه آى تى كشور است در حاليكه سابقه ورود دستگاه‌هاى كامپيوترى به كشور بيش از 30 سال است و عليرغم آن كه تكنولوژى كامپيوترى در طى سال‌هاى گذشته صنوف متعددى را به بازار معرفى كرده است هنوز اين بخش دارى يك صنف منسجم و متعدد نيست.
تحت سرپرستى چه كسى
چند سال قبل در جريان پلمپ‌هاى كه در كافى نت‌ها زده مى‌شد و در حالى كه صاحبان آنها به شكلى سرگردان به دنبال متولى يا مرجع حامى مى‌گشتند اين موضوع مطرح شد كه صنف رايانه اعم از توليد و مونتاژ دستگاه‌هاى كامپيوترى, توليد كننده نرم‌افزارهاى رايانه‌اى و فروشندگان سخت افزار و نرم افزار تحست سرپرستى كدام صنف قرار مى‌گيرند.
در آن زمان نيروى انتظامى با استناد به اين كه كافى نت‌ها دارى مجوز فعاليت نيستند با شكايت مخابرات اقدام به پلمپ و ارسال پرونده آنها به اتحاديه‌اى با عنوان اتحاديه ماشين‌هاى ادارى كرد.
اين اتحاديه در پى آن تشكيل شد كه در حقيقت سرپرستى فروشندگان ماشين‌هاى تحرير را بر عهده داشت با اضافه كردن نام رايانه به انتهاى نام خود عملا مدعى شد كه كافى نت‌ها بايد به اين اتحاديه مراجعه و جواز كسب دريافت كنند.
تنها در يك هفته نخست پلمپ كافى نت‌ها تعداد زيادى از افراد به اين اتحاديه مراجعه كردند و تقاضاى جواز كسب ارايه دادند اين در حالى بد كه اين اتحاديه و كارشناسان آن ارتباطى با موضوع فعاليت يعنى اينترنت نداشتند و آنچنان كه منتقدان در آن زمان اظهار مى‌كردند از صلاحيت فنى لازم براى سرپرسيت اين صنف برخوردار نبودند.
اين اين نمونه اتفاق‌ها براى صنف كامپيوتر كم رخ نداده است هنوز هم بسيارى از فروشندگان لوازم كامپيوترى نمى‌دانند براى دريافت مجوز فعاليت بايد به كدام اتحاديه يا مركز مراجعه كنند.
محل كسب كجاست
اينترنت به همراه خود صنوف متعددى را ايجاد كرده است به دليل آن كه اين شبكه مكان و جاى فيزيكى ندارد و براى كسب و كار روى آن نيز به مكان مشخصى نياز نيست قوانين عادى نظام صنفى قادر به پاسخگويى به مشاغل جديد اين تكنولوژى نيست.
در همين رابطه مدير يك شركت خدمات هاست مى‌گويد: تمام فعاليت‌هاى ما توسط يك سايت اينترنتى كه ايجاد كرده‌ايم اداره و مديريت مى‌شود افراد پس از مراجعه به سايت فضاى مورد نظر را انتخاب كرده و پس از واريز ميلغ, آن فضا در اختيار مشترى قرار مى‌گيرد در چنين تبادلى هيچ نيازى به فضاى فيزيكى براى تجارت نيست و من همه اين كارها را با كامپيوتر شخصى انجام مى‌دهم.
اما قوانين نظام صنفى تاكيد دارند محل كسب فرد تقاضا كننده بايد مشخص باشد به عقيده كارشناسان با قوانين صنفى فعلى رايانه نمى‌توانند به فعاليت خود بپردازند و يا در اين ميان با مشكلات متعددى مواجه خواهند شد.
به عنوان مثال نوع تجارت روى اينترنت هم اكنون توسط اين گونه شركتةا انجام مى‌شود كاملا از سيستم حسابرسى و مالياتى كشور پنهان بوده و قادر به محاسبه نيست طبيعى است در حاليكه هنوز اين صنف كاملا نيز پا نگرفته بسيارى از افراد داخل آن حاضر به افشا فعاليت‌هاى تجارى خود نباشند اما به تدريج با گسترش تجارت الكترونيكى در كشور و مشخص شدن مزاياى حضور در يك صنف منسجم اين تمايل به وجود خواهد آمد.
معضل هميشگى چيست
يك صنف رايانه‌اى با يك صنف عادى از قبيل نانوا و خياط و… تفاوت‌هاى متعددى دارد صنف رايانه‌اى مجموعه‌اى از حرفه‌ها را از خدمات اينترنت, فروش فضا, فروش قطعات كامپيوترى, توليد نرم‌افزار, فروش نرم‌افزار و… در بر مى‌گيرد.
در حقيقت در اين صنف, محصولات متنوع و از يك سنخ نيستند. بزرگترين كارخانه سازنده مانيتور تا يك فروشنده جز نرم‌افزار در كنار هم قرار مى‌گيرند اين‌ها نشان دهنده مشكلات پيش رو در ايجاد اين صنف است. اما ايجاد اين صنف به پيش زمينه‌هاى ديگرى نيز نياز دارد در حال حاضر موضوع عدم رعايت حقوق نرم‌افزارى و حق كپى رايت بحث اصلى توليد نرم‌افزار در كشور است.
ايجاد يك صنف رايانه‌اى مى‌تواند به استقرار يك رشته از برناه‌ها براى رعايت حق مولف توليد و توزيع قانونى نرم‌افزار كشور كمك كند.
قاچاق قعطات كامپيوترى نيز به عنوان يك معضل هميشگى در بازار كامپيوترو به طبع آن در داخل كشور مطرح بوده است ارايه سياست‌هاى مشخص براى مبارزه با قاچاق بدون وجود يك صنف ممنسجم قابل انجام نيست.
***
انجمن شركت‌هاى انفورماتيك به عنوان يكى از قديمى‌ترين انجمن‌هاى صنفى در اين عرصه مسئوليت طرح ايجاد نظام رايانه‌اى را بر عهده داشته و با حمايت‌هاى شوراى عالى اطلاع رسانى توانسته نظر بخش‌هاى مختلف اين طرح جلب كند.
صرف نظر از مشكلاتى كه در اجراى اين طرح بيش خواهد آمد موضوع اصلى آن خواهد بد كه بسيارى از فعالان اين رشته هم اكنون در صنوف ديگر قرار دارند و يا فعاليت خود را به طور مستقل ادامه مى‌دهند. جلب اطمينان اعضاى صنف از يك سو و جا باز كردن در ميان صنوف ديگر آن هم در عرصه بوركراتيك ادارى كشور كار دشوارى است كه قطعا با دست اندازهاى نيز مواجه خواهد شد.
