نام نویسنده: ندا دهقانى
ایران – يكى از چرخهاى «موتور» آى تى كشور ، چند روز پيش ، در نمايشگاه بين المللى تهران شروع به تندتر چرخيدن كرد تا نيفتادن آن در چاله هاى اين صنعت ، مديران نمايشگاه الكامپ را به شعف آورد.
نصرالله جهانگرد مرد شماره دو يا به تعبيرى شماره يك حوزه فناورى اطلاعات ايران ، در آخرين روز از نمايشگاه پنج روزه الكامپ ، وقتى همراه با وزير ارتباطات مرد اول يا دوم اين حوزه ، مقابل سالن همايشهاى نمايشگاه از پژوى مشكى رنگ پياده مى شد ، يادداشتهايى را در «فايل» خود داشت كه در اولين جمله آن نوشته شده بود : «آى تى مهم ترين موتور تحولات جامعه است و الكامپ مهم ترين تحول اين صنعت در ايران .»
جهانگرد خوشحال از بازديد بسيارى مسؤولان بلند مرتبه كشور از اين نمايشگاه ، در حالى كه روزهاى قبل با ترديد از اول بودن بازار ايران در منطقه سخن مى گفت ، اين بار در حضور وزير ارتباطات با اطمينان بيشترى كه ناشى از برگزارى مناسب الكامپ پس از پنج روز بود ، ايران را اولين بازار قطعى منطقه خواند.
حضور وزير ارتباطات كشور در كنار نماينده ويژه رئيس جمهورى در فناورى اطلاعات و دبير شوراى عالى اطلاع رسانى، اين پيام نهفته را داشت كه اول و دوم بودن در عرصه فناورى اطلاعات كشور آنچنان كه رسانه ها از آن ياد مى كنند تأثيرى در رشد سريع و شگفتى انگيز آى تى ايران ندارد . اين جملات نه در يادداشتهاى جهانگرد ، نه احمد معتمدى نوشته نشد ، اما حضور چندين باره وزير ارتباطات در كنار جهانگرد اين پيام غير كلامى را در ذهن حاضران مراسم اختتاميه الكامپ نشاند ، كه چرخ اين صنعت تنها با حضور بخش خصوصى و مشاركت و هميارى دولت و همه اول و دوم ها با هم ، ممكن است در دست انداز نيفتد.
خاتمى هم آمد
اين بار به جاى پيام به الكامپ ۸۲ ، رئيس جمهورى خود از صنعت آى تى و الكامپ ۸۳ گفت . اينكه «فرصت زيادى براى انتخابهاى بزرگ نداريم و جامعه ما براى رسيدن به تحولات نمى تواند از اين فرآيند فاصله بگيرد .» صحبت هاى محمد خاتمى درباره ضرورت مشاركت فعال بخش خصوصى در حوزه آى تى، مديران غرفه هايى را كه در سالن افتتاحيه الكامپ نشسته بودند به آينده اميدوار كرد ، هرچند بازديد او و بسيارى از مسؤولان ديگر تنها به خلوت ترين سالن هاى نمايشگاه يعنى بخش دولت الكرونيك ختم شد. حضور شخص اول اجرايى كشور براى نمايشگاهى كه در ۱۴ سال گذشته با مشكلات فراوان برگزار شده نقطه مثبتى شد تا در محافل خودمانى نمايشگاه همه جا از آن به عنوان اهميت دادن دولت به آى تى ياد شود. اهميتى كه با بازديد ساير مسؤولان در طول پنج روز چندين بار تكرار شد. مدير انجمن شركتهاى انفورماتيك هم راضى از اين اتفاق ، روز آخر با صلابت بيشترى گفت : «با اميدوارى زيادى اين نمايشگاه را تمام مى كنيم .»
او از آنان كه در سالن نشسته بودند خواست نواقص را يادداشت كنند تا در الكامپ يازدهم جبران شود . پس برخى از اين نواقص نوشته شد ؛
آنها كه نيامدند
در كنار نام الكمپ اين بار هم كلام «بين المللى» نشست اما نماينده اين حضور جهانى ، تنها ۱۰ شركت خارجى شدند.
۴۲۱ شركت و سازمان مختلف شركت كننده در الكامپ امسال ، يك پنجم از حجم ۲۴۰۰ شركت نمايشگاه همسايه ايران، يعنى «جى تكس» را رقم زدند اما به اعتقاد جهانگرد اين شركت گسترده و فعال در جى تكس نفى كننده اول بودن بازار ايران در منطقه نيست هرچند كه كمپانى هاى بزرگ جهان براى شركت در نمايشگاه دبى ، از سال قبل برنامه ريزى كرده باشند. به اعتقاد دبير شوراى عالى اطلاع رسانى، نگاه شركتهاى بزرگ به ايران است اما بسيارى از اين كمپانى ها كه آمريكايى هستند به دليل قوانين تحريم نمى توانند به طور مستقيم با كشور ما وارد معامله شوند يا در نمايشگاههاى ايران شركت كنند. به همين دليل بسيارى ترجيح مى دهند از طريق نمايندگان خود در ايران براى شركت در الكامپ اقدام كنند . اما از شركتهاى متعدد هندى و آسياى شرقى كه مشاركت كنندگان انبوه در نمايشگاههاى بين المللى «سبيت» آلمان و جى تكس امارات هستند هم خبرى نبود.
سهيل مظلوم مدير انجمن شركتهاى انفورماتيك اقدامات شهردارى تهران براى انتقال نمايشگاه و حرف و حديث هاى قبل از آن را در برنامه ريزى حضور خارجى ها بسيار تأثير گذار مى داند : «شركتهاى خارجى براى حضور در نمايشگاهها از قبل برنامه ريزى چند ساله دارند اما ۲ ماه پيش از الكامپ مشخص نبود محل دقيق آن كجاست . شركتهاى دقيق خارجى با چه اطمينانى اعلام آمادگى كنند؟»
همه اين كاستى هاست كه باعث شده جى تكس دبى ، پايگاهى براى مذاكره مديران ما با شركتهاى بزرگ دنيا باشد در صورتى كه نمونه داخلى آن را در ايران داريم.
بزرگان داخلى هم غيبت داشتند
كلمه غايب فقط جلوى نام شركت كنندگان خارجى ننشست . بسيارى از شركتهاى عمده نرم افزارى ايران هم در اين نمايشگاه غرفه اى اجاره نكردند . شناسايى شركتهاى بزرگ از روى غرفه هاى بزرگ تر آنان توسط مأموران دارايى شايد يك دليل بسيار حاشيه اى براى حضور نيافتن آنان در الكامپ دهم باشد اما دلايل موجه ترى هم وجود دارد : «در آستانه ورشكستگى قرارداشتن شركتهاى نرم افزاري.» زيانى كه به گفته جهانگرد يكى از علل آن نبود قانون كپى رايت در كشور و تكثير غير قانونى نرم افزار هاى شركتهاست.
تيرداد كشاورزى مدير بازاريابى يكى از شركتهاى خارجى كه با يك نماينده ايرانى در الكامپ حضور دارد ، علت ضعيف شدن شركتهاى نرم افزارى را نبود كپى رايت مى داند . به گفته او در امارات، پليس نرم افزار كپى غير مجاز آثار مختلف را پيگيرى مى كند اما در ايران چنين اتفاقى نمى افتد.
اما اميرعباس تقى پور مدير روابط عمومى شركت «عصر دانش افزار» كه به جاى حضور مستقل تصميم گرفته دركنار وزارت امورخارج در الكامپ باشد ، تعبير ديگرى دارد: «حضور در اين نمايشگاهها وقت و انرژى زيادى از شركتها مى گيرد . هر شركت ممكن است برنامه خاصى براى بازاريابى داشته باشد و تصميم ما، مشاركت در هر دو سال يك بار است .»
اميرحسين سعيدى از برگزار كنندگان الكامپ معتقد است ، امسال ، سال شركتهاى جوانتر ها بوده است . شركتهاى بزرگ هم براى مهجور نماندن از بازار بايد از اين نيروها استفاده كنند چون حوزه نرم افزار ، حيطه اى است به روز و همگام با اتفاقات اطراف ، كه جوانان در جريان ، به خوبى مى توانند از پس آن برآيند.
مشكل هميشگى ، قيمتها
يكى ديگر از مسؤولان شركتهاى غايب ، هزينه بالاى غرفه ها و مسائل پيرامون آن را بهانه اين غيبت مى كند.
اينكه چرا هر متر از غرفه هاى نمايشگاه ۱۳ هزار تومان از شركت سهامى نمايشگاهها اجاره مى شود اما از سوى انجمن شركتهاى انفورماتيك به قيمتهاى ۲۵ تا ۷۰ هزار تومان به فروش مى رسد ، سؤال مدير يكى از شركتهاست كه سعيدى عضو شوراى سياستگذارى الكامپ به آن پاسخ مى دهد : «به طور جمعى درباره قيمت ها تصميم گيرى و پس از اطلاعيه ما در روز اول ، ۱۷۰۰ متر فضا فروخته شده كه استقبالى چشمگير است .ضمن آنكه متراژهاى گران تر در همان روزهاى اول تمام مى شود و ما هميشه براى فروش قسمتهاى ارزان تر مشكل داريم .
اين استقبال نشان دهنده رضايت غرفه داران است و نمى تواند عامل شركت نكردن مؤسسات بزرگ باشد چون به طور طبيعى آنها منابع مالى بيشترى دارند.» به گفته مظلوم حدود هفت ميليارد تومان ، صرف برگزارى الكامپ شده است . سعيدى هم هزينه هر متر غرفه را با تمام موارد جانبى آن ۳۰۰ هزار تومان عنوان مى كند. عرصه مفيد نمايشگاه الكامپ ۲۰ هزار متر مربع است . در اين ميان به نظر مى آيد تفاوت اجاره هر متر غرفه توسط شركت سهامى نمايشگاهها وانجمن شركتهاى انفورماتيك صرف بهبود و ارتقاى انجمن به عنوان حامى شركتهاى عضو شود.
نمايشگاه جوان پسند
تا روز پايانى ، ۸۹ هزار نفر از طريق آن لاين و اينترنت براى بازديد ثبت نام ۲۰۰ هزار نفر از نمايشگاه بازديد كرده اند كه آمار نشان مى دهد بيشتر آنان جوانان بوده اند .
به گفته عباس قبادى مدير نمايشگاههاى داخلى شركت سهامى نمايشگاهها ، ويژگى آى تى اينگونه ايفا مى كند كه بيشتر بازديد كنندگان جوان باشند : «خلوت بودن پاركينگ نمايشگاه بين المللى تهران برعكس روزهايى كه نمايشگاه فرش برگزار مى شد نشان مى دهد بيشتر بازديد كنندگان با وسايل نقليه عمومى به نمايشگاه آمده اند و معمولاً اين افراد جوانان و قشر متوسط جامعه هستند .»
هرچند به اعتقاد مديران غرفه ها ، بازديد كنندگان آن روزهاى شلوغ نمايشگاه نمى توانستند امضا كننده معاهده هاى تجارى مهم ميان شركتها باشند اما ناصر على سعادت عضو هيأت مديره انجمن شركتهاى انفورماتيك فرهنگ سازى را هم يكى از كاركردهاى مهم نمايشگاه مى داند بويژه در حوزه نو پاى آى تى : «شايد به بهانه بازديد از آخرين دستاوردهاى سخت افزارى كشور به نمايشگاه آمده باشند اما تكرار واژه دولت الكترونيك يا مثلاً اينترنت پر سرعت و …. مفاهيمى است كه ۲۰۰ هزار نفر بازديد كننده با آنها آشنا شده و درباره شان شنيده اند . اين هم يكى از دستاوردهاى مهم نمايشگاه است .»
درختى كه كاشته شد
جهانگرد نمودار فناورى اطلاعات ايران را كه به شكل درختى كشيده شده و هميشه همراه خود دارد در يكى از ميزگردهاى جانبى الكامپ براى چندمين بار به همه نشان مى دهد : «جمع پولى كه در اين حوزه از محل تكفا هزينه كرديم ۲۵۰ ميليارد تومان بوده اما ۸۰ درصد كارها را بخش خصوصى انجام داده است .»
مى گويد : «در اين حوزه متخصص بيكار نداريم اگر هم بيكار بوده نشانه كم سوادى اوست .» اين نشانه وسعت و نيازهاى صنعت فناورى اطلاعات است و بايد براى آن بيشتر هزينه كرد . براى همين حميدرضا شركا رئيس سازمان مديريت و برنامه ريزى هم مانند بسيارى از مسؤولان ديگر به الكامپ دعوت شده تا در ميزگرد بگويد : «تكفا گامى بلند در راستاى تحقق توسعه بلند مدت ايران بوده است» و مجموعه اظهارات مقامات دولتى و حمايت آنان از لكامپ بيشتر شود.
اما با وجود همه حمايت هاى كلامى و مالى ، نمايشگاه الكامپ امسال كه به گفته برگزاركنندگان آن ويترين تحولات آى تى كشور است ، از گذشته محصول مهم ترى براى عرضه نداشت جز كيفيت برگزارى و غرفه هاى زيبا و بازديدكنندگان انبوه تر. اين ويترين زيبا چيده شده را محصولات سخت افزارى تزيين كرد كه همه توسط شركتهاى خارجى طراحى و ساخته شده و شركت هاى ايرانى تنها به عنوان نمايندگان دست چندم آن را روبه روى مشتاقان نشاندند.
به اعتقاد خيلى از غرفه داران ، الكامپ از لحاظ امكانات اينترنت بى سيم و مسائل جانبى هم سطح جى تكس دبى بود اما كيفيت محصولات ارائه شده را چه كس ارزيابى كرد؟ بازار در حال توسعه فناورى اطلاعات ايران مانند همان درختى كه جهانگرد در همايش هاى مختلف به مسؤولان نشان مى دهد ، نيازمند آبيارى است . الكامپ سالانه ايران كه قرار است از اين به بعد با برنامه ريزى دقيق تر، خرداد ماه هرسال برگزار شود ، رشد اين درخت را نشان خواهد داد.
