نام نویسنده: شهرام شریف
دنیای اقتصاد- دهمين نمايشگاه الکترونيک و کامپيوتر امروز در حالى به کار خود خاتمه مى دهد که به گفته بسيارى از صاحب نظران تفاوت هاى نسبتا چشمگيرى نسبت به دوره هاى قبل – هم از نظر اجرا و هم از نظر ارايه محصولات – وجود داشت.
در مقام بررسى ضعف ها و قوت هاى يک نمايشگاه مى توان فاکتورهاى متعددى را شامل سطح ارايه محصولات، توجه بخش داخلى و خارجى ، ميزان استقبال عموم و متخصصان، حجم قراردادهاى بسته شده ، توجه رسانه ها و چندين نکته ريز و درشت ديگر را مورد توجه قرار داد. شکى نيست الکامپ تصوير روشنى از بازارفناورى اطلاعات در کشور و حلقه تکميل کننده بخش مارکتيگ است و اين بدين معنى است که بدون وابستگى به اين بازار، الکامپ نه مى تواند از مرزهاى اين بازار فراتر رود و نه زرق و برق بيش از اندازه آن کمکى به بازده اين بازار خواهد کرد.
بى ترديد برگزارى يک نمايشگاه بين المللى به خودى خود نمى تواند چرخه هاى اقتصاد ICT يک کشور را به حرکت درآورد اما در حداقل وضعيت، خلق فرصتى براى رونق گرفتن اين مجموعه مى تواند باشد.
مجموعه ICT ايرانى ديگر يک مجموعه تازه وارد بازار شده ، سردرگم و بى هدف نيست. چرخ هاى اقتصادى اين مجموعه سالهاست به حرکت درآمده و همچون همه ديگر بخش هاى فعال اقتصادى کشور اين موضوع در اين بخش نيز صادق است که با اندک برنامه ريزى ومديريت مى تواند بلافاصله سربلند کرده وقد بکشد.
حتى اگر ارقامى مانند 1500 ميليارد ريال حجم بازار و دهها رقم و عدد ديگر را باور نکنيم مى توانيم به چشمهاى خود اعتماد کنيم، در جايى که بازارهاى کامپيوتر در همه شهرهاى کشور روز به روز گسترش مى يابند، فروشگاه هاى ارايه دهنده خدمات رايانه اى بر سر کوچه و خيابان محل زندگى ما شکل گرفته و نيازهاى ما به تکنولوژى روز به روز افزايش مى يابد، قطعا با يک بازار بزرگ روبه رو هستيم. شکل وسمت و سو دادن به اين بازار درهمين مراحل ابتدايى ضرورى ترين نياز آن است وگرنه مثل دهها فرصت ريز و درشت ديگر به سادگى از کف رفته و در اختيار فرصت طلبان کم قابليت تر و در عين حال هوشمندترى ( که در سطح منطقه کم نيسنتد) قرار مى گيرد. رييس جمهور در مراسم افتتاحيه به درستى بر اين موضوع تاکيد کرد که براى انتخاب هاى بزرگ فرصت کمى داريم.
اما الکامپ از مشکلاتى رنج مى برد که درحقيقت مشکلات بخش عمومى آى تى ما نيز هست. اگر از نظر تبليغ و شکل ظاهرى و غرفه آرايى چيزى از بزرگترين نمايشگاه هاى آى تى جهان نداريم اما در واقع ارايه کنندگان محصولات در بسيارى اوقات نماينده واقعى شرکت ارايه دهنده محصول نيستند. به شکل واضح تر بسيارى از شرکت هاى ايرانى توانسته اند نمايندگى هاى دست چندم يک شرکت خارجى به دست بياورند و يا برخى شرکت ها که در واردات يک محصول به بازار دستى دارند عملا خود را نماينده آن شرکت جا زده و غرفه خود را به نام آن شرکت آراسته اند. مشکلات چنين شکل ارايه اى بيشتر در اين زمينه است که خريدار با شرکت اصلى سازنده روبه رو نمى شود بنابراين هم اطمينان نسبت به جنس ارايه شده پايين است و هم خدمات پس از فروش و پشتيبانى آن از پس شرکت واسط ايرانى برنمى آيد. شکى نيست بخشى از محصولاتى که مربوط به شرکت هاى آمريکايى مى شود چاره اى جز اين نوع عرضه ندارند چون در تحريمى که عليه ايران وجود دارد اين دسته از شرکت ها حاضر به حضور مستقيم در بازار ايران نمى شوند، اما مشکل چندانى براى حضور مستقيم دگر شرکت هاى خارجى در ايران وجود ندارد. اين واقعيت را بايد پذيرفت که تکنولوژى اطلاعات يک فرآيند و يا محصول ساخت داخل نيست که بتوان با يک نمايشگاه و يا چرخه بازار داخلى آن را جمع و جور کرد، تقريبا بيش از 90 درصد تجهيزات مربوط به اين تکنولوژى ساخت خارج از کشور است و از اين رو بدون زمينه سازى براى حضور بخش خارجى در اين عرصه و بهره گرفتن از تعاملات فيمابين نمى توان انتظار رشدى دراين زمينه داشت.
خارج از مرزهاى تکنولوژى
اگر نام الکامپ برگرفته از الکترونيک ، کامپيوتر و تجارت الکترونيکى است اما واقعيت اين است که تکنولوژى اطلاعات و ارتباطات به همين چند گستره ختم نمى شود. حضور اين تکنولوژى از خصوصى ترين تا عمومى ترين بخش هاى زندگى افراد گرفته تا بازار و بهداشت و فرهنگ و ارتباطات عملا آن را به يک تکنولوژى فرابخشى تبديل کرده است. ازاين منظر حتى کارکردهاى نمايشگاهى مثل الکامپ نيز ازاهداف اوليه اى چون رونق بازار فراتر مى رود.
بررسى فعاليت هاى دولت در زمينه استفاده از تکنولوژى ارتباطات و اطلاعات در ارايه خدمات و همچنين به عنوان روشى براى بهبود چرخه اطلاعات و امور يک نمونه ازچنين کارکردهايى است که از سال گذشته در بخشى با عنوان “دولت الکترونيک” به اين مجموعه نمايشگاهى اضافه شد. شکى نيست بخش هاى دولتى در ارايه گزارش عملرد و بازه کيفى و کمى بسيار حرفه اى و کارکشته هستند و حتى در نبود طرح توسعه کاربرى فناورى اطلاعات – تکفا – نيز مى توانستند از فعاليت هاى انفورماتيکى و کامپيوترى خود گزارش هاى طولانى و متعددى ارايه کنند اما تکفا حداقل زمينه را براى عرضه يکسان خدمات ارايه شده در اين بخش ها فراهم کرد.
غرفه دولت الکترونيک به نسبت سال نخست ( پارسال) هم ازنظر کيفى و هم از نظر سطح ارايه تفاوت هاى چشمگيرى داشت.دليل آن هم واضح است سال گذشته اعتبارات تکفا هنوز تحولى خاصى را در بخش دولت ايجاد نکرده بود ولى امسال ميزان کار ارايه شده در بخش هاى دولتى اگر نگوييم کافى حداقل به سطح قابل ارزياى رسيده بود. برنامه تکفا خود هدف فعال کردن بخش هاى دولتى در زمينه ICT را دنبال مى کند و در اجراى پروژه ها بخش هاى خصوصى را پيشنهاد ميکند. على رغم اين بخش هاى دولتى هنوز نسبت به اجراى صحيح پروژه ها توسط بخش خصوصى ترديد دارند و البته بسيارى نيز مى دانند که بدون بزرگ کردن بخش خصوصى نمى توان انتظار کار بزرگ از آنها داشت.
نمره هاى خوب الکامپ
تغييرات الکامپ عموما در سطح کيفى برگزارى است. انجمن شرکت هاى انفورماتيک برنامه هاى خود براى برگزارى اين رويداد را امسال تا اندازه زيادى عملى کرد. خيلى ساده مى توان گفت بسيارى ازمشکلاتى مانند ارايه غرفه ها ، خدمات دهى به شرکت کنندگان، اطلاع رسانى و … که سالها به عنوان مشکلات اصلى اين نمايشگاه به شمار مى آمد امسال رفع و يا کمرنگ شد. مسئولان الکامپ مى دانند که برگزارى يک نمايشگاه جمع کردن يک هفته اى تعدادى افراد دور هم نيست. در واقع نمايش چند روزه حاصل يک سال کار و برنامه ريزى است که با فاکتورهاى متعددى در هم مى آميزد تا يک رويداد تاثير گذار را خلق کند.
ايجاد سايت اينترنتى پويا يکى از دستاوردهاى مهم الکامپ امسال بود هر چند اين موضوع بسيار بديهى و ساده به نظر مى رسد که امروزه هر رويدادى بايد يک سايت اينترنتى داشته باشد اما بايد به اين نکته اشاره کرد که نمايشگاه هاى بزرگ دنيا مثل بيت آلمان اساسا با محوريت سايت اينترنتى برگزار مى شوند. در حقيقت سايت فقط تعريف چند صفحه خبر ( که البته الکامپ ها و نمايشگاه هاى قبلى از ان هم بى بهره بودند) نيست و بسيارى از مراحل از ثبت نام براى غرفه ها گرفته تا خريد بليت ورودى و کسب اطلاعات و دهها خدمات ريز و درشت ديگر توسط سايت ها انجام مى گيرد. به واقع الکامپ بايد خود نخستين مشترى آن چيزى باشد که مى خواهد فرهنگ و بازار آن را در کشور مستقر کند. ارايه اينترنت بى سيم براى بازديدکنندگان يکى از نمونه هاى بارز اين موضوع است که امسال به خوبى در نمايشگاه ارايه شد و عملا الکامپ را به استانداردهاى يک نمايشگاه بين المللى نزديک تر کرد.
برگزارى بحث هاى کارشناسى در فوروم ها نکته مثبت ديگرى بود که سطح کيفى نمايشگاه امسال را ارتقا داد. انتقادى که همواره به الکامپ و اساسا نمايشگاه هايى از اين دست وارد مى آمده اين بوده که آنها نگاه صرفا تجارى به مقوله آى تى دارند از اين منظر به حق بايد منتظر بود تا سالهاى آينده الکامپ ابعاد بالقوه ديگرى را که در بخش آى سى تى وجود دارند را به دارايى هاى پيشين خود بيفزايد.
فروش بليت براى بازديدکنندگان اقدام مثبت ديگر الکامپ امسال بود. برخلاف تصور عاميانه اوليه رايگان بودن الکامپ هيچ کمکى به آن نمى کند و هيچ کدام از نمايشگاه هاى تخصصى خارجى امکان باديد رايگان از نمايشگاه را ندارند.از طرف ديگر باتوجه به بافت جمعيتى کشور و فقدان مراکز تفريحى در سالهاى گذشته به الکامپ و هرنمايشگاه تخصصى ديگرى که در محل دائمى نمايشگاه ها برگزار مى شود به عنوان يک فضاى تفريحى نگاه شده ولى مشکل مهمتر اين بوده که اين نگاه تفريحى بر نگاه تخصصى چربش داشت اما امسال و با قراردادن ثبت نام الکترونيکى عملا دو هدف يعنى فيلترکردن بازديد ها و حرکت به سمت ثبت نام آنلاين تحقق يافت.
اين ابداع الکامپ مى تواند مورد تقليد دهها نمايشگاه ديگرى نيز قرار گيرد که در آينده قرار است برگزار شوند. با اين حال شکى نيست که همزمان با رشد الکامپ در بخش هاى مختلف و حضور شرکت هاى خارجى مى توان به قيمت بليت نمايشگاه ( 1000 تومان ) افزود تا روند تخصصى تر شدن بازديدها مطلوب ترشود.
فرصت ناچيز، انتخاب ناگزير
هر چند ممکن است زرق و برق برخى محصولات خارجى توجه عامه را به سمت يک غرفه و يک مارک و برند بيشترجلب کند اما واقعيتى است که شرکت هاى داخلى مى توانند در بخش هاى مختلف سخت افزارى و خصوصا نرم افزارى عملا بازار داخل کشور را دست خارجى ها خارج کنند همچنانکه در برخى بخش هاى سخت افزارى اين اتفاق رخ داده است. اما اين هم واقعيتى است که شرکت هاى نرم افزارى امسال حضور چشمگيرى در الکامپ نداشتند.
اين موضوع که چرا شرکت هى نرم افزارى الکامپ را محلى مناسبى براى ارايه محصولات خود نمى دانند بايد مورد توجه مسئولان اين نمايشگاه قرار گيرد. بى اغراق احتمالا بعد از برگزارى اين نمايشگاه آن گروه معدود از شرکت هايى که در الکامپ ( به دلايل مختلف) حضور نداشتند به اين نتيجه رسيده اند که اى کاش تصميم ديگرى مى گرفتند. اين که شرکتى در عرصه آى تى در بزگترين نمايشگاه آى تى در کشور حضور ندارد را بايد به حساب اين گذاشت که يا آن نمايشگاه چيزى به اين شرکت اضافه نمى کند و يا مسئولان آن در زمينه رشد شرکت خود چندان توجيه نيستند. شرکت بزرگى مثل مايکروسافت ضمن دارا بودن بازار عظيم جهانى شايد هيچ نياز مستقيمى براى حضور در نمايشگاهى مثل جيتکس نداشته باشد اما همه ساله در اين نمايشگاه و ديگر نمايشگاه هاى منطقه اى در سراسر جهان شرکت مى کنند.
بى شک اين اغراق نيست که الکامپ نمايشگاهى است که مى تواند جزو مهمترين رويدادهاى منطقه در زمينه آى تى قرار گيرد و ظرفيت هاى آن هم واقعا بالاست. واقعيتى است که جامعه کم کم در حال آشنايى و بهره گيرى از فناورى اطلاعات و ارتباطات است و به همين دليل هم در سطوح تصميم گيرى و هم در سطوح ميانى خصوصى و دولتى همچنان که خاتمى در مراسم افتتاحيه گفت براى انتخاب هاى بزرگ فرصت بسيار کم است.
اجازه بدهيد از رييس جمهور خاتمى که همواره در سخنانش مشى متعادلى پيش مى گيرد صريح تر حرف بزنيم. براى حرکت به سمت جامعه اطلاعاتى فرصت بسيار کم و انتخاب ناگزير است.
