نام نویسنده: دکتر کاظم معتمد نژاد
ایران و جامعه اطلاعاتی – به مناسبت مأموريتى كه با پيشنهاد كميسيون ملّـى يونسكو در ايران و حمايت و همكارى وزارت علوم، تحقيقات و فنآورى، از سوى رياست دانشگاه علامه طباطبايى، براى شركت در دومين اجلاسية «شوراى بين‌الدول برنامة اطلاعات براى همه» در يونسكو (22 تا 24 آوريل 2003) و مذاكره و تبادل نظر با مسئولان حوزة ارتباطات و اطلاعات اين سازمان در زمينة توسعة همكاريهاى ارتباطى دانشگاه و سازمان يادشده به اينجانب داده شد، موقعيى فراهم گرديد تا علاوه بر حضور در اين اجلاسيه، كه در واقع مكمل حضور قبلى در نخستين اجلاسية شوراى مذكور در آوريل سال پيش بود، از فرصت استفاده كنم و دربارة تشكيل مركز منطقهاى علوم ارتباطات ــ كه در سال 1374 در قالب طرح تأسيس «مركز مطالعات و تحقيقات ارتباطات در آسياى مركزى»، با همكارى كميتة ارتباطات كميسيون ملـّى يونسكو و اعضاى هيأت علمى رشتة علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبايى، به سازمان يادشده پيشنهاد گرديده بود و در ماههاى اخير، پس از برگزارى موفقيتآميز «همايش علمى ايران و جامعة اطلاعاتى در سال 1400 هجرى شمسى» (25تا 27 آذرماه 1381) و گزارش نمايندة اعزامى مديرلّ يونسكو در مورد سطح كيفى بالاى اين همايش و توصية وى براى كمك اين سازمان به ايجاد چنين مركزى در دانشگاه علامه طباطبايى، اهميت و حساسيت خاصى پيدا كرده است ــ با برخى از مسئولان حوزة ارتباطات و ارتباطات يونسكو، تبادل نظر نمايم.
مسافرت اخير همچنين فرصتى پديد آورد تا دربارة تأسيس «كرسى علوم ارتباطات يونسكو» در دانشگاه علامه طباطبايى، كه از چند سال پيش طرف توجه قرار گرفته بود و از سوى مديران حوزة ارتباطات و اطلاعات اين سازمان هم مورد تشويق واقع شده بود و اكنون به سبب اقدام براى بازگشايى دانشكدة مستقل علوم ارتباطات دانشگاه، اهميت ويژهاى كسب كرده است، با مقاات مسئول يونسكو در اين زمينه، مذاكره كنم.
در واقع، كوششهايى كه در سالهاى اخير با همكارى دانشگاه علامه طباطبايى، وزارت ارتباطات و فنآورى اطلاعات و كميتة ارتباطات كميسيون ملى ايران، براى پيشرفت و گسترش فعاليتهاى آموزشى و پژوهشى تخصصى ارتباطات، از طريق ايجاد دورههاى كارشناسي ارشد و دكتراى علوم ارتباطات، بازگشايى دانشكدة مستقل اين رشته، تأسيس «مركز پژوهشهاى ارتباطات» و اقدام براى تشكيل «مركز مطالعات و تحقيقات ارتباطات در آسياى مركزى» صورت گرفتند، امكانات مناسبى در مورد مشاركت علمى و حضور فعال متخصصان دانشگاهى و مسئولان دولتى ارتباطات كشور در گردهماييهاى ارتباطى بين‌المللى يونسكو، مانند كنگرههاى «اخلاق اطلاعات» (چالشهاى حقوقى، اخلاقى و اجتماعى ارتباطات الكترونى و فضاى سيبرنتيك) در سالهاى 1998 و 2000، سى و يكمين اجلاسية كنفرانس عمومى يونسكو (پائيز 2001) و نخستين و دومين اجلاسية «شوراى بين‌الدول برنامة اطلاعات براى همه» (بهار 1381 و بهار 1382)، فراهم ساختند.
بر اثر اين اقدامها و فعاليتها و همراه با توسعة همكاريها و تبادل نظرها با مديران حوزة ارتباطات و اطلاعات يونسكو، مقدمات برگزارى سمينارهاى تخصصى منطقهاى و ملـّى در زمينة «جامعة اطلاعاتى»، كه مهمترين موضوع مورد بحث كنونى جهان دربارة نقشها و چالشهاى كاربرد تكنولوژيهاى نوين اطلاعات و ارتباطات را تشكيل ميدهد، تدارك يافتند. به طورى كه به دنبال مذاكراتى كه همزمان با برگزارى سومين كنگرة بين‌المللى يونسكو در مورد «اخلاق اطلاعات» در پائيز سال 2000 ( 1379)، با حضور دكتر احمد جلالى (سفير جمهورى اسلامى ايران در يونسكو)، آقاى مهندس نصرالله جهانگرد (دبير شوراى عالى اطلاعرسانى و معاون وزارت ارتباطات و فنآورى اطلاعات) و نويسندة اين گزارش، با آقاى «آلن مودو» (معاون وقت مديركلّ يونسكو در امور ارتباطات و اطلاعات) راجع به گسترش همكاريهاى ارتباطى ايران و يونسكو انجام شد، پشتيبانى معنوى و مادى اين سازمان از برگزارى نخستين «سمينار ميانمنطقهاى كشورهاى آسياى مركزى ـ غربى و جامعة اطلاعاتى» در تهران، اعلام گرديد و اين سمينار چندماه بعد، در اواسط شهريور 1380، با حضور آقاى «فيليپ كئو»، صاحبنظر برجستة ارتباطى و رئيس «بخش جامعة اطلاعاتى» يونسكو، و با مشاركت گروه بزرگى از محققان و متخصصان داخلى و خارجى و عرضة بيش از سى مقالة علمى، با همكارى دانشگاه علامه طباطبايى، كميسيون ملـّى يونسكو، شوراى عالى اطلاعرسانى، معاونت فرهنگى و اجتماعى وزارت علوم، تحقيقات و فنآورى و معاونت مطبوعاتى و تبليغاتى وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى برگزار شد.
برگزارى «همايش علمى يران و جامعة اطلاعاتى در سال 1400 هجرى شمسى»، كه در اواخر آذرماه 1381 با پيام اختصاصى آقاى «كوئيشيرو ماتسورا»، مديركلّ يونسكو و حضور آقاى «جونرز»، قائم‌مقام رئيس «بخش جامعة اطلاعاتى» اين سازمان به نمايندگى ايشان افتتاح گرديد، نيز مكمل برنامههاى مورد نظر در نخستين اجلاسية سمينار منطقهاى مذكور بود.
دومين اجلاسية «سمينار ميانمنطقهاى كشورهاى آسياى مركزى ـ غربى و جامعة اطلاعاتى» هم در اواسط شهريورماه سال 1382، با حمايت معنوى و مادى يونسكو و همكارى سازمانها و وزارتخانههاى يادشده در مورد برگزارى نخستين اجلاسية آن، در تهران تشكيل شد. در اين اجلاسيه، ك در آستانة برگزارى سى و دومين اجلاسية كنفرانس عمومى يونسكو (سپتامبر و اكتبر2003) و حدود سه ماه پيش از تشكيل «اجلاس جهانى سران دربارة جامعة اطلاعاتى» برگزار شد، خانم اليزابت لانگ‌ورث، معاون كنونى مديركلّ يونسكو در حوزة ارتباطات و اطلاعات، حضور يافت.
برگزارى دومين اجلاسية شوراى بين‌الدول«برنامة اطلاعات براى همه»
«برنامة اطلاعات براى همه» (The Information for All Programme -IFAP) ، هستة اصلى «بخش جامعة اطلاعاتى» (The Division of Information Society) حوزة «ارتباطات و اطلاعات»(The Sector of Communication and Information) يونسكو به شمار ميرود. «بخش جامعة اطلاعاتى» كه از آغاز سال 2000، به جاى «بخش اطلاعات و انفرماتيك» تأسيس شده است، يكى از بخشهاى سهگانة مجموعة فعاليتهاى ارتباطى و اطلاعاتى كنونى اين سازمان را تشكيل ميدهد. دو بخش ديگر، «بخش آزادى بيان، دموكراسى و صلح»(The Division of Freedom of Expression, Democracy and Peace) و «بخش توسعة ارتباطات»(The Division for Development of Communication) هستند.
تأسيس «بخش جامعة اطلاعاتى» يونسكو، كه ظاهراً تحت تأثير پيشرفت و گسترش پرشتاب تكنولوژيهاى نوين اطلاعات و ارتباطات و همزمان با ترويج مفاهيم تازهاى همچون «انقلاب اطلاعات»، «عصر اطلاعات» و «جامعة اطلاعاتى» صورت گرفته است، در واقع دستآورد آقاى «كوئيشيرو ماتسورا»، مديركلّ كنونى سازمان مذكور ــ كه در سيامين اجلاسية كنفرانس عمومى يونسكو در پائيز 1999، به جاى آقاى «فدريكو مايور» به اين مقام انتخاب گرديد ــ محسوب ميشود. مديركلّ اخير، كه در پاييز سال 1987 جاى آقاى «مختار امبو»، مديركلّ قبلى را گرفت، در اواخر دومين سال مديريت خويش، همزمان با فروپاشى ديوار برلن و آغاز سقوط رژيمهاى سوسياليستى شرق اروپا، بخش كنونى «آزادى بيان، دموكراسى و صلح» را ايجاد كرد. اين بخش، مورد توجه خاصّ «فدريكو مايور» بود و فعاليتهاى ده‌سالة وى در «پيشبرد رسانههاى آزاد، مستقل و كثرتگرا»، از سوى همين بخش سرپرستى و سازماندهى ميشدند. او در آخرين سالهاى مديريت خود، براى حمايت از «اخلاق اطلاعات و مقابله با چالشهاى حقوقى، اخلاقى و اجتماعى در فضاى سيبرنتيك» نيز كوششهاى مهمى به عمل آورد.
«بخش توسعة ارتباطات»، در زمان مديريت آقاى «مختار امبو»، كه در سال 1974 با حمايت كشورهاى جهان سوم ادارة امور يونسكو را به عهده گرفته بود و در طول مدت 13 سال مسئوليت خود، در مقابله با نابرابرى جهانى ارتباطات و عدم تعادل جريان بين‌المللى اطلاعات و دفاع از برقرارى «نظم نوين جهانى اطلاعات و ارتباطات»، با كشورهاى در حال توسعه همراهى و همكارى ميكرد، تأسيس گرديد. هستة اصلى اين بخش، «برنامة بين‌المللى توسعة ارتباطات» است كه به توصية گزارش كميسيون بين‌المللى يونسكو دربارة مسائل ارتباطات، معروف به «كميسيون مك‌برايد» (نام سرپرست اين كميسيون)، در سال 1981 ايجاد شده است و همچنان يكى از اركان مهمّ فعاليتهاى ارتباطى يونسكو شناخته ميشود.
بايد در نظر داشت كه «بخش جامعة اطلاعاتى» يونسكو، در حال حاضر مهمترين فعاليتها و اقدامهاى حوزة ارتباطات و اطلاعات را عهدهدار است. به گونهاى كه بر اساس مجموعة برنامههاى «استراتژى ميان‌مدت» اين سازمان در سالهاى 2007 – 2002، از ميان دو برنامة خاصى كه براى اين حوزه پيشبينى گرديدهاند، برنامة اول به «پيشبرد دسترسى عادلانه به اطلاعات و معرفتها، به‌ويژه در عرصة عمومى»، تحت سرپرستى «بخش جامعة اطلاعاتى» اختصاص يافته است و برنامة دوم آن كه براى «پيشبرد آزادى بيان و تقويت تواناييهاى ارتباطات» در نظر گرفته شده است، به وسيلة دو بخش جداگانة «آزادى بيان، دموكراسى و صلح» و «توسعة ارتباطات» اجرا ميگردد.
«شوراى بين‌الدول برنامة اطلاعات براى همه»، كه اساسنامة آن در سى و يكمين اجلاسية كنفرانس عمومى يونسكو در پاييز سال 2001 به تصويب رسيد و 26 دولت عضو آن نيز در همين اجلاسيه برگزيده شدند، از ژانوية سال 2002 فعاليتهاى خود را آغاز كرده است. نخستين اجلاسية رسمى اين شورا در روزهاى 15 تا 17 آوريل همان سال، در مقرّ يونسكو در پاريس تشكيل شد و دومين اجلاسية آن هم در روزهاى 22 تا 24 آوريل 2003 در پاريس برگزار گرديد.
26 دولت عضو اين شورا، كشورهاى بحرين، بلاروس، بنين، برزيل، كامرون، كانادا، چين، كلمبيا، فرانسه، آلمان، هند، عراق، ژاپن، ماداگاسكار، موريتانى، زلاند نو، نيجريه، پرو، فيليپين، فدراسيون روسيه، اسلواكى، اسپانيا، سوئد، جمهورى متحدة تانزانيا و زيمبابوه را شامل ميشوند.
دورة عضويت دولتها در شوراى مذكور كه بر مبناى توزيع عادلانة نمايندگى كشورها از مناطق جغرافيايى مختلف جهان و چرخش اين عضويت براى دربرگرفتن تمام كشورها در دورههاى بعدى صورت ميگيرد، به طور كلى چهار سال تعيين شده است. د عين حال، براى تسهيل در چرخش عضويت دولتها در اين شورا، نصف نمايندگان منتخب براى نخستين اجلاسية آن، در پايان سال دوم از عضويت خارج ميشوند و به جاى آنها نمايندگانى از دولتهاى ديگر انتخاب ميگردند. كسانى كه از طرف دولتهاى عضو شورا به عنوان نمايندگان آنها انتخاب ميگردند، بايد ترجيحاً از ميان متخصصان زمينههاى مربوط به «برنامة اطلاعات براى همه» برگزيده شوند.
رياست «شوراى بين‌الدول برنامة اطلاعات براى همه»، در آغاز هر دوره، از سوى نمايندگان دولتهاى عضو اين شورا، براى مدت دو سال انتخاب ميگردند. در نخستين دورة فعاليت شوراى يادشده، كه در سال 2002 ار خود را آغاز كرد، خانم «گراسيلا فرناندز باكا»(Graciela Fernandez Baca)، نمايندة دولت پرو، به اين مقام برگزيده شده بود و ادارة نشستهاى دو اجلاسية اخير شورا ( آوريل 2002 و آوريل 2003) به عهدة او بود.
1. سخنرانى مديركلّ يونسكو در مراسم گشايش دومين اجلاسية «شوراى بين‌الدول برنامة اطلاعات براى همه»
دومين اجلاسية «شوراى بين الدول برنامة اطلاعات براى همه»(The Intergovernmental Council for the Information for All Programme – IFAP)، در ساعت 9 صبح روز دوشنبه 22 آوريل 2003 (سوم ارديبهشت 1382)، با سخنرانى افتتاحية «كوئيشيرو ماتسورا»، مديركلّ يونسكو و مشاركت نمايندگان دولتهاى عضو اين شورا و عدهاى از نمايندگان نظر معرفى‌شده از سوى دولتهاى غيرعضو و نمايندگان برخى از انجمنها و مجامع حرفهاى ارتباطات و اطلاعات جهان، در حضور گروهى از مهمانان و مسئولان و همكاران «بخش جامعة اطلاعاتى» اين سازمان، در مقرّ اصلى يونسكو در پاريس آغاز به كار كرد. جلسات شوراى مذكور به مدت سه روز، در ساعات پيش از ظهر و بعد از ظهر، ادامه داشتند و طيّ آنها، موضوعها و مسائل مختلفى كه در دستور كار آن پيشبينى شده بودند، مورد بررسى قرار گرفتند.
مديركلّ يونسكو در اين سخنرانى، با تكيه بر اهميت ويژة برگزارى دومين اجلاسية «شوراى بين‌الدول برنامة اطلاعات براى همه»، چندماه پيش از تشكيل «اجلاس هانى سران دربارة جامعة اطلاعاتى» (ژنو: دسامبر 2003)، به فعاليتهاى اين سازمان در جهت كمك به تدارك اجلاس جهانى مذكور و كوشش براى گنجاندن هدفهاى اخلاقى و فرهنگى مورد نظر آن در مصوبات اين گردهمايى تاريخى بين‌المللى اشاره نمود. وى مخصوصاً خاطرنشان ساخت كه يونسكو با مطرح ساختن مفهوم «جوامع معرفتى»(The Knowledge Societies) ــ با تأكيد بر صورت جمع اين جوامع و نه بر مفرد آن به صورت جامعه ــ پيام بسيار مهمى براى ارائه به اين اجلاس جهانى آماده كرده است و يكى از هدفهاى عمدة اين پيام آن است كه در مباحثههاى اجلاس جهانى يادشده، تنها به مفهوم «شكاف ديجيتال»(The Digital Divide) توجه نشود و تمام شكافهاى اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى موجود در جهان امروز موردنظر قرار گيرند.
آقاى «كوئيشيرو ماتسورا»، در همين زمينه، شكاف فاحش موجود بين كشورهاى پيشرفته و كشورهاى در حال توسعه در استفاده از دستگاههاى رايانهاى را مطرح كرد و با استناد به آمارهاى منتشرشده از طرف «اتحادية بين‌المللى ارتباطات دور» در سال2000، خاطرنشان ساخت كه در اين سال، در كشورهاى در حال توسعه براى هر يك هزار نفر جمعيت، هفت‌دهم دستگاه رايانه وجود داشته است، در حالى كه كشورهاى داراى درآمدهاى بالاى عضو «سازمان همكارى و توسعة اقتصادى»، هر يك هزار نفر جمعيت، از 120 دستگاه رايانه برخوردار بودهاند.
مديركلّ يونسكو در سخنرانى خود، همچنين اظهار اميدوارى كرد كه «طرح توصيهنامة مربوط به پيشبرد و كاربرد چندزبانيگرايى و دسترسى همگانى به فضاى سيبرنتيك»(The Draft Recommendation Concerning the Promotion and Use of Multingualism and Universal Access to Cyberspace)، در سى و دومين اجلاسية كنفرانس عمومى تصويب شود و به عنوان يكى از دستآوردهاى مهمّ اين سازمان، به «اجلاس جهانى سران دربارة جامعة اطلاعاتى» عرضه گردد، تا از اين طريق، به طراحى سياستهاى ملى كشورها در زمينة ارتباطات و اطلاعات مساعدت شود و به موازات آن، با دو كوشش مكمل ديگر در مورد گسترش دورههاى آموزش عالى آزاد در كشورهاى كمترتوسع‌يافته و پيشبرد بازيافت تجهيزات فنآوريهاى اطلاعات و ارتباطات در تمام كشورها، به تحقق هدفهاى طرف توجه در جامعههاى معرفتى كمك گردد. وى ضمناً به برنامههاى پيشنهادى براى دورة عملياتى دو سال آيندة اين سازمان نيز، كه براى تصويب در اجلاسية آيندة كنفرانس عمومى آماده شدهاند، اشاره نمود و خاطرنشان ساخت كه يونسكو خواهد كوشيد در طول دورة دوسالة 2005- 2004، «دسترسى عادلانه به اطلاعات و معرفتها به منظور توسعه» را به عنوان اولويت اصلى برنامههاى خود، طرف توجه قرار دهد و دومين زمينة عمدة فعاليتهاى خود را بر «پيشبرد آزادي بيان و توسعة اطلاعات» متمركز سازد.
آقاى «كوئيشيرو ماتسورا» در سخنان خويش، اهميت جهانى «طرح منشور حراست از ميراث ديجيتال»(The Draft Charter on the Preservation of the Digital Heritage) را نيز، كه براى تصويب به «شوراى بين‌الدول برنامة اطلاعات براى همه» ارائه شده بود، مطرح كرد و تصويب اين منشور را از ضروريات پيشرفت حركت جوامع كنونى به سوى جوامع معرفتى آينده معرفى نمود. وى يادآور شد كه يونسكو چند هفته پيش، ميزبان «سمپوزيوم بين‌المللى مربوط به دسترسى باز و عرصة عمومى دادههاى ديجيتال و اطلاعات علمى»(The International Symposium on Open Access and the Public Domain in Digital Data and Information for Science) بوده و قرار است در زمان برگزارى سى و دومين اجلاسية كنفرانس عموم يونسكو در اوايل پاييز سال جارى هم يك ميزگرد با شركت وزراى كشورهاى عضو اين سازمان دربارة جامعة اطلاعاتى تشكيل دهد و به دنبال آن، در آستانة برگزارى «اجلاس جهانى سران دربارة جامعة اطلاعاتى»، يك «سمپوزيوم سطح عالى» با شركت رهبران سياسى و فكرى جهان، راجع به جامعة اطلاعاتى برگزار خواهد كرد.(1)
2. گزارش فعاليتهاى شوراو پيشنهادهاى مربوط به اصول اساسى جامعة اطلاعاتى
پس از سخنرانى مديركلّ يونسكو، دستور كار جلسات سه‌روزة دومين اجلاسية «شوراى بين‌الدول برنامة اطلاعات براى همه» مطرح شد و مورد تصويب قرار گرفت و به دنبال آن، گزارش نهايى نخستين اجلاسية شوراى بيالدول مذكور، كه در روزهاى 15 تا 17 آوريل 2002 در پاريس برگزار گرديده بود،(2) ارائه شد و به تصويب رسيد. آنگاه، گزارش فعاليتهاى يك‌سالة دبيرخانة شورا ( از فورية 2002 تا ژانوية 2003) در پنج زمينة مختلف، شامل «مقابله با چالشهاى اخلاقى و اجتماعى جامعة اطلاعاتى»، «تأسيس و توسعة پايگاهها و نرمافزارهاى اطلاعاتى سراسرجهانى»، «پيشبرد دسترسى گستردهتر به عرصة عمومى و حافظة جهانى»، «تقويت نقش كتابخانهها، آرشيوها، سرويسهاى اطلاعاتى، شبكهها و مراكز چندرسانهاى جماعتى» و «توسعة منابع و توانمنديهاى انسانى» ارائه گرديد(3) و با استقبال و تأييد كامل اعضاى شور روبه‌رو شد.
در آغاز نشست بعدى دومين اجلاسية شوراى يادشده، كه از ساعت 15 آن روز تشكيل گرديد، گزارش فعاليتها و اقدامهاى يونسكو براى تدارك برگزارى «اجلاس جهانى سران دربارة جامعة اطلاعاتى» مطرح شد. در اين گزارش، پس از اشاره به كوششهاى مختلف اين سازمان براى برپايى گردهماييهاى متعدد موضوعى و منطقهاى راجع به اجلاس جهانى مذكور، پيشنهادهاى مورد نظر «برنامة اطلاعات براى همه»، براى درج در «اعلامية اصول» و «برنامة عمل» اين اجلاس جهانى، معرفى گرديده بودند. اين پينشهادها اصول چهارگانة زير را، كه از نظر يونسكو براى توسعة جوامع معرفتى عادلانه نقش اساسى دارند، دربر ميگرفتند:
– گوناگونى فرهنگى
– دسترسى عادلانه به آموزش
– دسترسى همگانى به اطلاعات
– آزادى بيان
در گزارش يادشده اضافه گرديده بود كه يونسكو براى تحقق اين اصول، سه راهبرد خاص را به كار خواهد بست:
الف ـ تقويت امكانات ديجيتال و استفادة همگانى از آنها، در جهت كاربرد تكنولوژيهاى اطلاعات و ارتباطات براى مهارتپرورى، توانمند ـ سازى، مديريت صحيح و مشاركت اجتماعى؛
ب ـ توسعة توانمنديهاى پژوهش علمى، توزيع اطلاعات، آفرينندگيهاى فرهنگى و مبادلات فكرى؛
پ ـ ارتقاى امكانات يادگيرى از طريق دسترسى به محتواهاى گوناگون و بهبود تجهيزات و لوازم آموزشي.(4)
پس از ارائة گزارش مذكور، پرسشهاى نمايندگان دولتهاى عضو «شوراى بين‌الدول برنامة اطلاعات براى همه» و نمايندگان ناظر دولتهاى غيرعضو و همچنين نمايندگان سازمانهاى غيردولتى، دربارة اصول چهارگانة مورد نظر يونسكو مطرح شدند. در اين ميان، با توجه به بررسى قبلى گزارش يادشده در آخرين جلسة مشترك كميتههاى ارتباطات و اطلاعات كميسيون ملى يونسكو در ايران و تصويب چند پيشنهاد اصلاحى مربوط به آن در جلسة مشترك يادشده، نويسندة گزارش حاضر، كه همراه آقايان مهندس محمد مسعود ابوطالبى (معاون تحقيقاتى سازمان صدا و سيماى جمهورى اسلامى ايران) و مهندس ممدرضا كاشانى (معاون نمايندة دائمى ايران در يونسكو) در اين نشست شركت كرده بودم، بر مبناى تصميم قبلى كميسيون ملى و توافق مشترك سه‌نفرى، وقت صحبت گرفتم و ضمن آن از رياست شورا كه ادارة جلسه را به عهده داشت، تقاضا نمودم تا به پيشنهادهاى ايران در چهار زمينه، شامل «رعايت اصول اخلاقى اطلاعات»، «تأمين برابرى و عدم تبعيض در دسترسى كشورها به علوم و فنون پيشرفته»، «در نظر گرفتن جنبههاى منفى جهانيسازى» و «پشتيبانى از پيشبرد گفتوگوي فرهنگها و تمدنها»، كه بيشتر آنها در سالهاى اخير طرف توجه خاصّ يونسكو بودهاند و در كنگرههاى بين‌المللى برگزارشده از سوى اي سازمان و سخنرانيهاى مختلف مديركلّ يونسكو و ساير مسئولان بلندپايه و بسيارى از اسناد مهمّ سازمان مذكور و از جمله در برنامههاى «استراتژى ميان‌مدت يونسكو براى سالهاى 2002 تا 2007» هم مورد تأكيد قرار گرفتهاند، توجه گردد و اين اصول نيز در كنار چهار اصل پيشنهادى يونسكو به اجلاس جهانى ژنو، گذاشته شوند. متأسفانه در برابر اين پيشنهاد، پاسخى داده نشد و در جلسة دوم نشست بعدازظهر همان روز نيز، كه پس از يك تنفس نيمساعته شروع گرديد، با وجود طرح مجدد پيشنهادها از سوى اينجانب، سكوت رئيس شورا ادامه يافت و در پايان جلسة اخير هم سخنان مستدل آقاى مهندس كاشانى در بازگو كردن پيشنهادهاى ايران نيز، كه با استناد عينى به تأييد قبلى آنها در اسناد و مصوبات مختلف يونسكو همراه بودند، موثر نيفتادند و تنها در آخرين نشست دومين اجلاسية «شوراى بين‌الدول برنامة اطلاعات براى همه»، كه در بعد از ظهر روز پنجشنبه 24 آوريل 2002 تشكيل شد، ضمن گزارش شفاهى نشستهاى سه‌روزه، كه براى اعضاى شورا قرائت گرديد، با اشاره به اين‌كه برخى از نمايندگان ناظر، پيشنهاد درج «احترام به اصول اخلاقى اطلاعات»، در كنار اصول چهارگانة مورد نظر يونسكو را مطرح نمودهاند، يكى از پيشنهادهاى ايران به نحو مبهم، در اسناد اجلاسية اخير شورا انعكاس پيدا كرد.
3. بررسى و تأييد سه طرح ارتباطى مهم بين‌المللى
با توجه به دستور كار مورد پيشبينى براى نشستها و جلسات دومين اجلاسية «شوراى بين‌الدول برنامة اطلاعات براى همه»، آخرين موضوعى كه در نشست دوم نخستين روز اين اجلاسيه مطرح شد، طرح «منشور يونسكو دربارة حراست ميراث ديجيتال»(The Unesco Charter on the Preservation of the Digital Herltaige) بود. اين طرح كه قبلاً در طول سه سال اخير، به يك‌صد و شصت و چهارمين اجلاسية شوراى اجرايى و سي و يكمين اجلاسية كنفرانس عمومى يونسكو در سال 2001 و يك‌صد و شصت و ششمين اجلاسية شوراى اجرايى اين سازمان در سال 2002 پيشنهاد گرديده و مورد بررسى و اصلاح قرار گرفته بود، در اجلاسية اخير «شوراى بين‌الدول برنامة اطلاعات براى همه» تأييد شد و براى بررسى نهايى در اجلاسية آينده شوراى اجرايى و سى و دومين اجلاسية كنفرانس عمومى يونسكو در پائيز 2003 آماده گرديد.
طرح «منشور يونسكو دربارة حراست ميراث فرهنگى»، داراى يک مقدمه و دوازده ماده است. در مقدمة منشور، هدفهاى آن عنوان شدهاند. موادّ يك و دو منشور، ميراث ديجيتال
