نقش تسهيل کننده پورتال هاى سازمانى در تجارت الکترونيکى

نام نویسنده: سيد عليرضا حجازى

همکاران سيستم – از هنگامى كه فناورى اطلاعات نقش محورى خود را در دنياى امروز ما نشان داد، روشها و ابزارهاى بى شمارى در عرصة فعاليت‎هاى بازرگانى، اقتصادى، سياسى و اجتماعى ابداع و ارائه شده‎اند.
هر يك از اين روشها و ابزارها، مبتنى بر نيازى خاص و در جهت رفع مشكلات مبتلا به ابداع و به خدمت گرفته شده اند. پورتال هاى سازمانى نيز با در نظر گرفتن نيازهاى اطلاعاتى حوزة تجارت الکترونيکى طراحى و بكارگيرى شده‎اند. امروزه كمتر مؤسسة يا سازمان بازرگانى را مي‎توان يافت كه از فناورى پورال بى بهره باشد و از آن در جهت پشتيبانى از اهداف سازمانى استفاده نكرده باشد. پورتال هاى سازمانى جداى از خدماتى كه در عرصة باز سازمان با اعمال مديريت متمركز ارائه مى كنند، فرصت‎هاى بازرگانى نوينى را متناسب با توان اقتصادى و اجرايى سازمانها فراهم مي‎نمايند. اين بدان مفهوم است كه پورتال هاى سازمانى در راستاى دو هدف اصلى خود يعنى مديريت متمركز اطلاعات و ارائة خدمات اطلاعاتى روزآمد به كاربران و مشتركين خود و نيز به دليل برخوردارى از ويژگى تعامل ميان كاربران و سازمانهاى عضو، زمينة همكاري‎هاى متقابل و امكان بهره‎بردارى از توانهاى حرفه‎اى و سرمايه‎گذارى طرفهاى رگير در فعاليت‎هاى بازرگانى را فراهم مي‎سازند. آنچه در پى مى آيد، تشريح نقش و كاركرد تسهيل کننه پورتال هاى سازمانى در تجارت الکترونيکى است.

 كليد واژه‎ها
فناورى اطلاعات، پورتال، پورتال هاى سازمانى، تجارت الكترونيكى، اقتصاد ديجيتال، عمليات تجارى، سرمايه گذارى مشترک، بازگشت سرمايه، E 2 E B 2 E B 2 C B 2 B.

1. مقدمه
در دهة پايانى قرن بيستم و در آستانة ورود به هزارة سوم، با گسترش فناورى اطلاعات، نگرش جديدى از اقتصاد به نام ” اقتصاد ديجيتال “ ظهور يافت كه كلية شؤونات زندگى و تعاملات اجتماعى را دستخوش تحول نمود. تا حدى كه تمامى جومع ناگزير از رويكرد به آن شدند]1[. اينترنت شرايط تازه‎اى را پديد آورد كه در آن توليدكنندگان، تامين‎كنندگان، فروشندگان و مشتريان، و تقريباً همة عوامل دست‎اندركار يك چرخة اقتصادى قادر شدند در يك فضاى مجازى مشترك با يكديگر در ارتباط باشند و به تبادل اطلاعات، خدمات، محصولات و پول بپردازند. اينترنت تئوري‎ها و نظريات جديدى را به ميان آورده است كه يكى از مشخصه‎هاى اصلى آنها نگاه تازه‎اى به مقوله كسب و كار است []. به جرأت مي‎توان گفت كه تجارت الكترونيكى يكى از نمودها و كاربردهاى ويژه فناورى اطلاعات است و هم اكنون حجم وسيعى از خريد و فروش‎ها در كشورهاى پيشرفته به شيوه الكترونيكى صورت مي‎پذيرد. بر اساس آمارهاى رسمى اعلام شده، تجارت الكترونيكى آمريكا طى سال 2002 بالغ بر 6/1 هزار ميليارد دلار بوده است كه پيش بينى مي‎شود در سال 2006 به 1/7 هزار ميليارد دلار برسد. تجارت الكترونيكى مالزى در سال ، 7/13 ميليارد دلار بود كه پيش بينى مى شود در سال 2006 به بيش از 158 ميليارد دلار خواهد رسيد]3[. بديهى است كه رسيدن به چنين حجم‎هاى دلارى در تجارت الكترونيكى بر اساس برنامه‎ريزي‎هاى تجارى و استفاده از فرصتهاى تجارى امكانپذير خواهد بود.
مؤسسات و سازمانهاى گوناگونى تاكنون با هدف ارائه راه‎حل‎هاى نوين جهت بهره‎بردارى از فرصتهاى تجارى تشكيل و تأسيس شده‎اند. پورتال هاى سازمانى به عنوان يكى از اين راه‎حل‎ها تا حدودى توانسته‎اند انتظارات و اميدهاى كاربران را در عرصه‎هاى تجارى برآورده سازند. معمولاً اولين نگرانى فعالان حوزه‎هاى تجارى يافتن اطلاعات جديد و منابع اطلاعاتى موثق است. پورتال هاى سازمانى با بررسى نيازهاى اطلاعاتى كاربران خود، مجموعه‎اى از مسيرهاى مطمئن اطلاعاتى را در اختيار آنها مي‎گذارند. از آنجايى كه ارائه خدمات پورتال اساساً مبتنى بر شبكه و به ويژه اينترنت مي‎باشد، پورتال هاى سازمانى خدماتى فراتر از آدرس دهى اطلاعات را انجام مي‎دهند كه معمولاً شامل مواردى نظير كاوش، سرويس ست الكترونيك، نظر سنجى، گروههاى خبرى و بحث و غيره است. امكان تعامل ميان كاربر با وب سايت اصلى پورتال و همچنين ديگر كاربران عضو يك پورتال سازمانى، زمينه بهره‎بردارى هر چه بيشتر از فرصتهايى را كه در عرصه‎هاى تجارى پديد مي‎آيند، فراهم ساخته است.
در ادامه اين مقاله نقش و كاركرد تسهيل کننده پورتال هاى سازمانى را در تجارت الکترونيکى مورد بررسى قرار مى دهيم.

 2. پيدايش پورتال
همچنان كه استفاده از اينترنت در اوايل سال 1994 آغاز شد و سرعت گرفت، تعداد وب سايتها نيز به شدت افزايش پيدا كرد. اين پديده كه به خودى خود تقويت مى شد منجر به بروز ضرورت يافتن راهى براى كمك به امر ناوبرى يعنى جستجو و تحقيق شد. به اين منظور دو نوع از وب سايت‎ها يعنى ”فهرست هاى راهنما“ و ”موتورهاى جستجو“ پا به عرصه ظهور گذاشتند ]4[.
فهرست هاى راهنما راهنمايان وب بودند كه متشكل از ويراستاران انسانى بوده و بر اساس مقولات مختلفى مانند هنر، تجارت، خبر، بهداشت و غيره سازماندهى شده بودند. نتيجه نهايى، معمولاً يك ”پيوند“ به يكى از صفحات معين وب بود كه اطلاعات مورد نظر كاربر را در خود داشت. از طرف ديگر، موتورهاى جستجو كلمات كليدى را از روى صفحات وب در بانكهاى اطلاعاتى گردآورى و تنظيم مى كردند كه جستجوگران مي‎توانستند به پرس و جو دربارة آنها بپردازند. با وجود گسترش و تكامل موتورهاى جستجو همچنان اين سؤال به عنوان يك چالش مطرح بود كه چگونه دقيقاً چيزى را به كاربر بدهيم كه او مي‎خواهد؟ روند تكاملى وب سايت‎ها سبب شد تا به تدريج استراتژي‎هاى خود را از ”پيوند دادن سريع كاربران“ به ”سايتهاى مقصد“ تبديل نمايند. در اين مرحله ناظران صنعتى به فهرست هاى راهنما و جستجوى اوليه عنوان ”پورتال“ را دادند. اين اصطلاح را در سال 1997 هالسى مينور كه در آن زمان رئيس CNET بود، ابداع كرد. اين كلمه به همان معناى عادى ”دروازه“ و ”درگاه“ است ]4[.
در حوزه اينترنت تعريف پورتال ماهيت متغير خود را حفظ كرد. در ساده‎ترين معنا، پورال دروازه‎اى است به وب. پورتال سكوى پرتابى است كه هر كاربر قبل از رفتن به سراغ مقصدهاى ديگر بايد به صورت يك صفحه مبدأ از آن استفاده كند. مارشاك معاون گروه پاتريشيا سيبولد مي‎گويد: ”پورتال ها باعث كاهش ميزان پرسه زدن افراد در وب مى شوند.“ ]4[. در عين حال پورتال ها به تدريج تبديل به سايتهايى شدند كه هر كاربر در سراسر روز به منظور مديريت طيف وسيعى از فعاليت‎هاى روزمره خود، به سراغ آنها مي‎رود مانند بررسى كامل تيترهاى خبرى، فيمت سهام، ارسال نامه الكترونيكى و پيامهاى دوربرد و پيوستن به تالارهاى گفتگو.
از اينرو پورتال ها وظايف بسيار متفاوتى را انجام مي‎دهند ولى جوهره همگى آنها متشكل از پنج عنصر اصلى است: جستجو، محتوا، ايجاد گروههاى تجارى و برنامه‎هاى خلاقيت فردي.

 3. از پورتال تا يک محل کسب و کار الکترونيکى
پورتال نيز همانند اغلب مفاهيم رايج در فناورى اطلاعات بر اثر اينترنت و شبکه گسترده جهانى پديد آمد. کاربران عادى اينترنت معمولاً در هنگام ناوبرى اطلاعات و کاوش موارد درخواستى خود در اينترنت مغلوب اقيانوس عظيم اطلاعات مى شدند. در نتيجه وب سايت هاى کاوش نظير Yahoo و AOL پديد آمدند تا به کاربران در يافتن مقلصد اينترنتى مورد نظرشان کمک کنند. اين پورتال هاى اوليه هيچگونه امکان تنظيم شخصى را به کاربران خو ارائه نمى کردند، بنابراين انتظار چندانى نداشتند که کاربران آنها همچنان به آنها وفادار باقى بمانند و از سايتى به سايت ديگرى نروند.
پورتال ها اين وضعيت را با ارائه امکانات تنظيم شخصى به نحو چشمگيرى تغيير دادند و کاربران آنها مى توانستند موضوعات درخواستى خود را مطابق سليقه، اولويت ها يا نيازهاى شخصى تغيير دهند و ÷يوندهاى مطلوبى را در ارتباط با موضوعات مختلف نظير اخبار، اطلاعات بازار بورس و سهام، تيم هاى ورزشى مورد علاقه، اوضاع جوى و هواشناسى و غيره به صورت متمرکز و در يک جا در اختيار داشته باشند. اين ويژگى پورتال ها سبب شد تا کاربران آنها نوعى تعلق خاطر به آنا پيدا کنند و هر کاربر مرتباً به پورتال شخصى خود مراجعه نمايد.
همين امر سبب شد تا همان وب سايت هاى کاوش اوليه يعنى Yahoo و AOL با افزودن قابليت هاى بيشتر به صفحات اصلى خود مانند امکان ارسال سريع پيام هاى کوتاه، گروههاى بحث، صفحات شخصى رايگان، آلبوم هاى عکس هاى شخصى و خانوادگى و سرويس هاى رايگان پست الکترونيکى کارايى و بهره ورى خود را افزايش دهند و در نتيجه وفادارى بيشترى را از سوى کاربران هميشگى خود دريافت نمايند. بدين ترتيب بر اساس مطالعات به عمل آمده روشن شد که کاربران به هنگام مراجعه به اين وب سايت ها وقت بيشترى را نسبت به گذشته صرف ديدن صفحات گوناگون آنها مى کنند ]8[.

کاربران سازمانى نيز به اين نتيجه رسيدند که از همان قابليت هاى پورتال هاى اينترنتى براى مديريت منابع سازمانى خود استفاده نمايند که البته يافتن اينگونه منابع اطلاعاتى ( به لحاظ تخصصى بودن وظايف سازمانها ) در اينترنت کار دشوارى به نظر مى آمد. افزودن ابزارهاى همکارى، تعامل با سيستم هاى تبادل، گسترش امکانات به تجهيزات ارتباط از راه دور همزمان با جذب کاربران و مشتريان جديد و مرتبط ساختن شرکاء و تأمين کنندگان به يک وب سايت مشترک، سبب شد تا پورتال در مسير تکاملى خود تبديل به يک فضاى کسب و کار الکترونيکى انجام امور تجارى به صورت الکترونيکى يا به عبارت بهتر تجات الکترونيکى شود. اين امر راهى را براى کاربران فراهم مى کند تا به وسيله آن منابع، روابط و زنجيره ارزشى يک سازمان را جهت انجام بهتر مشاغلشان مديريت کنند.

 4. پورتال هاى سازمانى
از اوايل سال 1997 كه استفاده از پورتال ها در عرصه‎هاى مختلف كاوش و بازيابى اطلاعات در اينترنت مورد توجه قرار گرفت، بسيارى از سازمانهاى تجارى و غيرتجارى به فكر طراحى و ايجاد پورتال هاى سازمانى براى خود و پرسنل و كاربران يا به عبارت بهتر مشتريانشان افتادند. شركت‎هايى مانند مايكروسافت و آى بى ام هم وارد اين ميدان شدند كه اين رقابت همچنان ادامه دارد.
پورتال هاى سازمان اساساً با دو هدف طراحى و در سطح سازمانها مستقر شدند. اين دو هدف شامل مديريت متمركز اطلاعات تجارى در سازمانها و ارائه خدمات اطلاعاتى روزآمد مي‎باشند. پورتال هاى سازمانى از يك سو امكان مديريت متمركز در سازمان را براى مديران و معاونان مؤسسات و سازمانها فراهم مي‎كنند و پنجره اى شفاف از سازمان را در مقابل چشم آنها قرار مي‎دهند و از سوى ديگر كاربران و مشتركين خود را از آخرين اخبار و اطلاعات مربوط به حوزه‎هاى كارى و تجارى آگاه مي‎سازند. اين پورتال ها علاوه بر اطلاع‎رسانى زمينه‎هاى تعامل ميان مديران و كارمندان و مشتريان يا كاربران را ايجاد مي‎نمايند. محيط شبكه‎اى پورتال هاى سازمانى به گونه‎اى طراحى مي‎شود كه يك كاربر پس از ورود به آنها خود را در فضاى مجازى يك محيط تجارى يا كارى مي‎يابد و علاوه بر انجام امور اجرايى و تجارى در سراسر اوقاتى كه در اين محيط به سر مي‎برد احساسى از لذت را همراه با آموزش تجربه مى نمايد. يكى ديگر از ويژگي‎هاى پورتال هاى سازمانى اين است كه كاربران با مشاركت در فعاليت‎هاى مبتنى بر شبكه خلاقيت‎هاى فردى را در خود پرورش مي‎دهند.
امكانات تنظيم شخصي‎ كه معمولاً در هر پورتال سازمانى پيش‎بينى و ارائه مي‎شود ضمن به چالش گرفتن تجربيات فردى كاربران در كار با امكانات شبكه‎اى و بسترهاى ارتباطى، زمينه‎هاى خلاقيت آنها را به شيوه‎اى كاربردى ايجاد مي‎نمايد. قابليت‎هاى موجود در پورتال هاى سازمانى نظير كاوش، فهرستهاى موضوعى، سرويس‎هاى صفحات زرد براى يافتن شركت‎هاى محلى، سرويس‎هاى يافتن افراد براى رديابى شماره تلفن‎ها يا آدرس‎هاى پست الكترونيكى، تيترهاى خبرى، قيمت سهام، نتايج ورزشى، پيش‎بينى وضع هوا، اطلاعات مسافرتى و پروازى، فهرست رويدادهاى محلى، گروهاى بحث و گفتگو، تابلوى پيامها، سرويسهاى ارسال و دريافت سريع پيامها، آگهى ها و پيشنهادهاى تجارى، دفترچه‎هاى آدرس، تقويم و ديگر قابليت‎هاى كاربردى؛ حقيقتاً آنها را تبديل به محيط‎هاى شبكه‎اى كرده‎اند كه كاربران پس از چند مورد استفاده و بهره‎بردارى از آنها ديگر نمي‎توانند از عضويت در آنها چشم‎پوشى كنند. اين به معنى وابسته نمودن كاربران به يك محيط خاص شبكه‎اى نيست، بلكه به معنى ايجتد اعتماد در كاربران و مشتريان جهت مراجعه آنها به يك محل خاص در اينترنت به منظور انجام امور تجارى و ادارى است.
امروزه روشن شده است كه كاربران پورتال هاى سازمانى حدود يك سوم از زمان خود را صرف انجام جستجو، يك سوم را صرف پيامها و مشاركت در تالارهاى گفتگو و يك سوم ديگر را صرف دستيابى به ديگر محتويات مي‎كنند ]4[. امكانات ارتباط از راه دور نظير SMS كارايى پورتال هاى سازمانى را چند برابر ساخته است. كاربران اين پورتال ها ديگر حتى براى ارتباط با پورتال مورد نظر نياز به حضور فيزيكى در محل كار يا منزل جهت استفاده از رايانه شخصى ندارند، بلكه مي‎توانند از طريق تلفن همراه خود و ديگر تجهيزات ارتباطى بي‎سيم نسبت به امور ادارى و بازرگانى خود واكنش‎هاى مناسب و به موقعى را نشان دهند. به عبارت ديگر پورتال ها قادر به بهره‎بردارى مفيد و مؤثر از فناوري‎هاى بي‎سيم جهت برآورده ساختن نيازهاى ارتباطى مشتركين خود شده‎اند. همة اينها كارايى پورتال هاى سازمانى را بيش از گذشته نمايان ساخته اند.

5. چارچوب يک پورتال
يک فضاى کارى پورتال صرفاً با رار دادن يک طرح جذاب بر روى انبوهى از منابع محتوايى و کاربردهاى مربوط به آن که قبلاً کاوش در آنها به سختى صورت مى گرفت، حاصل نمى گردد. در واقع چالش ساختن يک پورتال در سطحى عالى در صفحه واسط کاربر آن نيست، بلکه در فراهم نمودن فرايندهاى تجارى و کارى يکپارچه اى است که از ميان بسيارى از سامانه هاى فناورى اطلاعات مى گذرند تا چنين فرايندهايى را به صورت يک مجموعه واحد درآورند و قابليت هاى کاوش جامع، دسترسى و يکپارچه سازى کاربردى، تنظيم شخصى، استقرار، مديريت، همکارى، مديريت محتوايى شبکه، استقرار تخصص، هوش تجارى، تجزيه و تحليل کمّى، امنيت و ميزبانى ديگر گزينه هاى منحصر به سازمان را ايجاد نمايند. فروشنده اى که شما براى خريد خودتان انتخاب مى کنيد، بايد بتواند کليه اين قابليت ها را يا به صورت مستقيم و يا از طريق مجموعه اى از شرکاء فراهم نمايد تا آنها را با يکديگر ترکيب و مجتمع نموده و اطمينان يابد که اين خدمات مناسب هستند و تداوم خواهند يافت.
اين يکپارچه سازى ممکن است آسان به نظر برسد، اما ماده و محتواى اصلى آن شامل انبوهى از نرم افزارهاى ميانجى است که با ساختارهاى شبکه اى موجود درگيرو ترکيب مى شوند و شرايطى را به وجود مى آورند که در بهترين شکل خود به عنوان چارچوب پورتال عمل مى نمايد و مى تواند با نيازهاى متنوعى منطبق گردد و فضاى مناسبى را براى چيزى بيش از يک محصول فراهم نمايد. اين رويکرد فراتر از انتظار شرکت هايى نظير IBM بوده است ]8[. اين شرکت در ايجاد خانواده پورتال Websphere خود به چيزى فراتر از اين دست يافت.
مزايايى که از طريق استخراج ارزش هاى کاملاً جديد پورتال نظير کاربردهاى جارى، محتوا و ويژگى هاى تخصصى آن عايد کاربر مى شد، در واقع مجموعه اى از دارايى هاى محتوايى پورتال را تبديل به يک فضاى کارى منفرد، جامع و مبتنى بر تجارت الکترونيکى ساخت. هر يک از پياده سازى ها و کاربردهاى پورتال متمرکز بر هدفى خاص مى باشد. پورتال هاى تجارت به کارمندان (B 2 E) متمرکز بر يکپارچه سازى کاربردهاى سازمانى، توسعه اجتماعى و حرفه اى و همکارى برابر هستند در حاليکه پورتال هاى تجارت به تجارت (B 2 B) تمرکز خود را معطوف بر امنيت اکسترانت و کاربردهاى عمومى (سلسله مراتبى) کرده اند.
پورتال هاى تجارت به مشترى (B 2 C) متمرکز بر قابليت هاى سنجش، اجراى تبادلات و حفظ مشترى هستند. در رأس هر يک از پورتال ها مى تواند تمرکز بر خود پورتال باشد، ضمن آنکه مجموعه اى از ويژگى هاى بيشترى را ممکن است در يک پورتال صنعتى تجارى بيابيم که هدف آن به عنوان مثال، در خصوص پورتال يک شرکت توليد کننده دارو مى تواند پردازش فرايندهاى تأييد دارو توسط وزارت بهداشت باشد. قبلاً، اين ويژگى ها از طريق چندين پورتال براى يک سازمان فراهم مى شد و از سوى گستره وسيعى از فروشندگان نرم افزارهاى پورتال پشتيبانى مى گرديد که هر يک به جنبه خاصى از پورتال پرداخته بودند. به عنوان مثال، مى توان گفت که يک بانک تجارى بزرگ از يک پورتال (B 2 C) قابل دسترسى براى مشترى استفاده مى کند که مشتريان تجارى از طريق آن مى توانند به حسابهاى خود دسترسى داشته باشند، به انتقال وجوه و دارايى ها بپردازند، اطلاعات مربوط به محصولات جديد را بدست آورند و اطلاعات و اخبار مربوط به حسابهاى خود را دريافت نمايند. علاوه بر اينها، بانک مذکور از يک پورتال تجارت به تجارت (B 2 B) استفاده مى کند که از طريق آن پرداخت وام هاى کوتاه مدت از بانک هاى تجارى بزرگ به بانک هاى کوچکتر مورد بحث و بررسى قرار مى گيرد. مديريت اين روابط چندگانه فروشنده – خريدار، يک کار چندگانه و ترکيبى را براى تيم فناورى اطلاعات سازمان به وجود مى آورد.
پورتال ها به چارچوب يکپارچه ترى تبديل شده اند؛ چيزى که به عنوان راهى براى استقرار محتوا آغاز شد، اکنون مبنايى شده است که از طريق آن تبادلات چندگانه صورت مى گيرند، تجارت الکترونيکى را امکان پذير ساخته است و با مشارکت کنندگان بسيارى در تعامل مى باشد. همانطور که ملاحظه مى شود، تعريف کاربردى از پورتال ]8[ متمرکز بر نيازهاى چندگانه بازار است:

E 2 E B 2 E B 2 C B 2 B. يک پورتال بايد به سرعت مستقر شود، اما در عين حال بايد به نحو گسترده اى در ميان کاربران مختلف به صورت شخصى تنظيم شود، گستره اى وسيع از محتويات گوناگون را در بر بگيرد، همکارى لازم را ميان کسانى که در ارتباط با يک موضوع خاص نياز به کمک و مشارکت ديگران دارند، فراهم نمايد و در تعامل با زمينه طراحى شده خود از انعطاف کافى برخوردار باشد و بالاخره اينکه يک فضاى کارى الکترونيکى مناسبى را براى کاربران خودش به وجود آورد. به طور کلى، پورتال فضاى کارى سنتى و محصول محور را به يک فضاى پرتحرک تر، شخصى شده و قابل تعامل و مشارکت با مشتريان بيشتر تکامل و ارتقاء مى دهد. براى اغلب افراد اوج خلاقيت هاى الکترونيکى آنها در عرصه هاى کارى و شغلى، در ارسال يک فايل ايکترونيکى به وسيله پست الکترونيکى خلاصه مى شود. اين افراد تنها از 5 درصد از امکانات قابل ارائه در يک پورتال استفاده مى کنند. 95 درصد ديگر از امکانات موجود در يک پورتال منتظر کسانى است که به سراغ آن مى آيند و از اين امکانات در جهت ارتقاى شغلى و حرفه اى خود استفاده مى کنند.

6. اجراى عمليات تجارى در پورتال هاى سازمانى
اسفاده از فناورى اطلاعات در انجام عمليات تجارى، داراى دو تأثير عمده ملى است: يكى ”رشد اقتصادي“ و ديگرى ”افزايش بهره‎وري“. بررسي‎هاى انجام شده بيانگر اين مطلب است كه بازگشت سرمايه فناورى اطلاعات در كشورهاى مختلف، رقمى بين 50 تا 100 درصد مي‎باشد. در كشورهاى پيشرفته همچون آمريكا، سرمايه‎گذارى در فناورى اطلاعات باعث بازگشت سرمايه 6/70 درصدى در توليد ناخالص داخلى مي‎شود؛ در واقع سهم بالايى در رشد اقتصادى به نسبت ساير سرمايه‎گذاري‎هاى كشور دارد ]5[. به علاوه باعث افزايش چشمگير بهره‎ورى شده كه از طريق مشاركت در سيستم‎هاى توليد و فروش (بازار) جهانى كه پايه همگى، فناورى اطلاعات مي‎باشد، حاصل مي‎گردد.
شبكه‎هاى رايانه‎اى، بازگشت سرمايه و ارزش استفاده از فناورى اطلاعات را افزايش مي‎دهند. قدرت اقتصادهاى شبكه‎اى در اين است كه متناسب با فزايش حجم و اندازه شبكه، ارزش به‎كارگيرى فناورى اطلاعات را افزايش مي‎دهند. براى توضيح بيشتر مطلب، مي‎توان مشاهده كرد كه يک رايانه شخصى به تنهايى، بهره‎ورى را به ميزان محدود و مشخصى افزايش مي‎دهد. حال اگر اين رايانه به شبكه‎اى متصل گردد كه بتواند با به اشتراك گذاشتن اطلاعات، ارتباطات و همكاري‎هاى سازمانى را نيز ميسر سازد، بالطبع بهره‎ورى آن چندين برابر مي‎شود. در همين حال، وقتى به ميليونها رايانه ديگر در جهان نيز متصل مي‎گردد و امكانات گسترده شبكه‎اى، تجارى، سازمانى و غيره را مورد بهره‎بردارى قرار مي‎دهد، بهره ورى آن نيز بسيار افزايش مي‎يابد. به علاوه، هنوز شاهديم كه تمامى پتانسيل‎هاى شبكه اينترنت، مورد شناسايى و بهره‎بردارى قرار نگرفته است. پورتال هاى سازمانى تنها به عنوان يكى از راه‎حل‎هاى ممكن در جهت بهره‎ورى هر چه بيشتر در عرصه فعاليت‎هاى ادارى و تجارى طراحى و ارائه شده اند.
آنچه كه در اين ميان مهم به نظر مي‎رسد، فرايند و چگونگى اجراى عمليات تجارى در اين پورتال هاست. پورتال هاى سازمانى به لحاظ برخوردارى از ويژگيها و قابليت‎هاى خاص توانسته‎اند محيط مناسبى را براى انجام امور تجارى فراهم سازند. بخش اعظمى از فعاليت‎هاى سازمانى ميان فروشنده و خريدار در چارچوبى صورت مي‎گيرد كه مورد توافق طرفين مي‎باشد ضمن آنكه تجارب علمى و فنى طرفين به خودى خود نوعى ارزش افزوده محسوب مي‎شود. در يك جمع‎بندى كلى از فرايندهايى كه در يك پورتال سازمانى در ارتباط با امور تجارى صورت مي‎گيرد، مي‎توان به اين مراحل اشاره نمود:

• ارتباط كاربر با پورتال
• آگاهى از آخرين اخبار و اطلاعات تجارى موجود در پورتال
• مطالعه و بررسى پيامهاى دريافتى و ارسال پاسخهاى مناسب
• بررسى فرصتهاى تجارى و تعيين گزينه‎هاى برنر
• دريافت مشاوره از سازمانهاى مربوطه
• اعلام نظر و ارائه پيشنهادها
• تصميم‎گيرى و تصميم سازى
• خريد، سرمايه‎گذارى يا ارائه خدمات
• دريافت مبالغ و هزينه‎هاى مربوط از طرق الكترونيك
• ارزيابى از فعاليت‎هاى صورت گرفته براى برنامه‎ريزي‎هاى آتى

 7. پورتال هاى سازمانى و سرمايه‎گذارى مشترك
اق