نام نویسنده: مجيد فاطميان – کاوه برهمند
بخش مقاله ITiran – امروزه بسيارى از فيلمها پيش از آنکه بر روى نوارهاى ويديويى قرار گيرند بصورت DVD عرضه مى شوند زيرا علاوه بر دارا بودن حجم کافى ، هزينه نهايى استفاده از آنها پايين تر است.
از اينرو تحولى که DVD در صنعت فيلم ايجاد کرد را مى توان با انقلابى مقايسه نمود که عرضه CD در دنياى موسيقى بوجود آورد. در اين مقاله ابتدا ساختارDVD و سپس DVD Player معرفى مى گردد تا بيش از پيش با اين فناورى قدرتمند آشنا شويد.
DVD چيست ؟
DVD ديسک هايى هستند همانند CD با اين تفاوت که مى توانند اطلاعات بسيار بيشترى را نسبت به انها ذخيره کنند. يک DVD با فرمت معمولى مى تواند تقريبا هفت برابر بيشتر از يک CD اطلاعات را در خود ذخيره کند. برخى از اطلاعاتى که بطور معمول در DVD قرار ميگيرد بصورت زير است :
– بيش از 133 دقيقه از فايل ويديويى با کيفيت بالا که معمولا داراى فرمت MPEG2 است.
– فايل هاى صوتى به چندين زبان مختلف که به صورت دالبى ضبط شده اند.
– 8 ساعت موسيقى با کيفيت بسيار بالاى CD –
– ساختار داخلى DVD
شعاع و ضخامت DVD همانند CD است و به روش مشابهى نيز توليد مى شود اما انچه که حجم ذخيره سازى بالا را در يک DVD سبب مى شود فشرده بودن طراحى آن است .
اطلاعات در DVD بصورت برامدگى هايى در سطح ديسک ذخيره مى شوند . يک ديسک DVD از چندين لايه پلاستيک پلى کربنيت تشکيل شده است که با روش INJECTION بر روى هم قرار مى گيرند . با اين روش مى توان ديسکى ساخت که برامدگى هاى موجود در سطح ان بر مارپيچى قرار گيرد که از مرکز اغاز شده و تا شعاع بيرونى ديسک ادامه ميابد.
بعد از مرحله INJECTION لايه شفافى بر روى برامدگى هاى ديسک قرار مى گيرد و بر روى ان يک لايه طلايى نيز قرار داده ميشود که همانند يک عدسى ليزر DVD Player را بر برامدگى هاى ديسک متمرکز مى کند . بعد از ان در پشت برامدگى ها يک لايه الومينيومى نيز قرار مى گيرد .
در پايان لايه اى لاکى شکل بر روى لايه هاى بيرونى قرار داده مى شود و پس از فشرده سازى در زير نور مادون قرمز قرار مى گيرد تا پس از ان بر لايه پشت برامدگى ها برچسب DVD قرار داده شود. بدين ترتيب مراحل طراحى يک DVD يک طرفه کامل مى شود.
رمز ذخيره سازى بالاى DVD در فاصله بسيار کوچکى است که هنگام طراحى مارپيچ برامدگى هاى ان ميان دور هاى متوالى در نظر گرفته مى شود که به 740 نانومتر ميرسد. علاوه بر ان برامدگى هاى روى سطح DVD نيز بسيار کوچک اند و ابعادى حدود 320 در 400 نانومتر دارند.
DVD هاى صوتى
DVD هائى که براى داده هاى صوتى استفاده مى شوند ، از قالب کاملاً متفاوتى نسبت به DVD هاى تصويرى برخوردار هستند . تفاوت اين نوع از داده هاى صوتى با اواع قبلى مثلاً در CD ها ، به خاطر کيفيت صداى ذخيره شده در آنهاست . اين تفاوت در کيفيت کاملاً براى شنونده محسوس است . پخش کننده يا Player اين نوع از فايلهاى صوتى بايد داراى اين قابليت باشد که 192khz/24-bit اطلاعات ديجيتال را به آنالوگ تبديل کند . و اين در حاليست که Player هاى رايج فقط قادر به تبديل 96kHz/24-bit اطلاعات ديجيتال به آنالوگ هستند . در جدول زير بين دقت و صحت اطعلات ذخيره شده در DVD ها و CD ها مقايسه اى انجام شده است
DVD ها هم مانند CD ها مى توانند در نهايت صخت و دقت خود 74 دقيقه صوت را ذخره کنند ولى اين تفاوت وجود دارد که ميزان کيفيت و نمونه بردارى در DVD بسيار بالاتر از CD است . با دقت پائين تر يعنى حدود 96 khz/24-bit ، DVD مى تواند حدود 7 ساعت صوت را در خود ذخيره کند .
هنگامى که CD يا DVD مى خواهند اطلاعات صوتى را در خود ذخيره کنند ، يک سرى نمونه بردارى بيتى صورت مى گيرد که هرچه تعداد اين نمونه ها در واحد زمان بيشتر باشد ، کيفيت صدا به صداى اصلى نزديکتر است . و هنگامى که Player هم در حال خواندن CD يا DVD است ، همان قسمتى که در بالا توضيح داده شد و وظيفه تبديل اطلاعات ديجيتال به آنالوگ را بر عهده دارد ، مشخص مى کند که چه ولتاژى بايد در خروجى قرار بگيرد تا صوت مربوطه توليد شود .
شکل بالا مشخص مى کند که نحوه نمونه بردارى CD و DVD از يک صداى واقعى چگونه است . همانطور ه در شکل ديده مى شود ، نمونه بردارى DVD دقيقاً بر صدا تطابق ندارد ولى بسيار به آن نزديک است .
پخش کنندهDVD يا DVD Player :
عملکرد player ِ DVD همانند عملکرد Player CD مى باشد . اين هم بايد با استفاده از يک دستگاه اشعه هاى ليزرى به روى صفحه Disk مى تاباند و بر اساس چاله هائى که روى صفحه موجود است مى توان اطلاعات روى آن را بخواند . اطلاعات تصويرى در DVD با فرمت MPEG-2 ذخيره شده است و پس از خواند اين اطلاعات Player آنها را به صورت سيگنالهاى تصويرى تبديل مى کند . به همين ترتيب براى داده هاى صوتى که با استفاده از يک Decoder آن را مى خواند و سپس تقويت مى کند .
تجهيزاتى که براى خواندن داده ها بر روى DVD استفاده مى شوند از سه قسمت اصلى تشکيل شده اند :
• يک موتور براى چرخاندن ديسک ، اين موتور بسته به اينکه در حال خواندن کدام شيار است بين 200 تا 500 دور در دقيقه مى چرخد .
• سيستم ليزر و لنز مربوطه براى اينکه تبتواند روى چاله ها تمرکز کرده و اطلاعات را بخواند . طول موج ليزر در DVD بسيار کمتر از سول موج آن در CD مى باشد ، و به همين دليل است که مى تواند اطلاعات بيترى رادر خود ذخيره کند و بخواند . طول موج ليزر در DVD 640 نانومتر است در حالى که در CD 780 نانومتر مى باشد. و اين دليل عمده برترى DVD بر CD است .
• سيستم پيگيرى يا Tracking که مى تواند ليزر را به شيآر مورد نظر برساند و قادر است با دقت ميکرون حرکت کند .
Player ليزر را به سمت صفحه ديسک مى تاباند و منعکس مى شود ، سيستم پخش کننده قادر به تفکيک دو نوع بازگشت نور يعنى نورى که از چاله ها بازگشته و نورى که از صفحه اصلى بازگشته است را مى تواند بوسيله يک وسيله نورى – الکتريکى تفکيک کند .
مشکل ترين قسمت در خواند اطلاعات از روى DVD ثابت نگه داشتن اشعه روى يک شيار مشخص است که اين وظيفه سيستم پيگيرى است . اين سيستم بايد همانيور که پخش کننده در حال خوانده اطلاعات است ليزر را به سمت بيرون هدايت کند و حرکت دهد . از آنجائى که با حرکت ليزر به سمت بيرون تعداد چاله هايئ که در واحد زمان از زير ليزر رد مى شوند بيشتر هستند ، موتور حرکت دهنده بايد سرعت ديسک را کاهش دهد تا همواره نرخ ثابتى از چاله ها از زير ليزر رد شوند .
نکته جالب توجه اينجاست که اگر DVD داراى دو لايه باشد ، شروع شيار لايه دوم در انتهاى ديسک قرار مى گيرد تا هد براى خواندن از لايه دوم لازم نباشد که ى: بار ديگر به اتدا بازگردد . اين عمل خود باعث ايجاد سرعت در خواندن اطلاعات مى شود .
قابليتهاى يک DVD :
• تماشاى فيلمهاى با کيفيت بالا به همراه صداى با کيفيت . اکثر فيلمهائى که به صورت DVD عرضه مى شوند داراى صداى Dolby هستند و همان کيفيتى که شما در سينما مى شنويد را به شما عرضه مى کنند .
• کسى که فيلم DVD را طراحى اين ابليت را داراست که براى برخى قسمتهاى فيلم ليبل قرار دهد و شما مى توانيد به راحتى به قسمت مورد نظر پرش کنيد .
• Player ها ى DVD اين قابليت را دارا هستند که CD هاى صوتى را نيز پخش کنند.
• شما ميتوانيد فرمت نمايش تصوير را مشخص کنيد .
• بسيارى از فيلمهائى که با DVD ذخيره شده اند براى زبانهاى مختلفى زيرتويس دارند ، شما مى توانيد در حالى که در خال مشاهده فيلم هستيد ، زيرنويس مورد نظر خود را انتخاب کنيد ، تا در زير فيلم به نمايش در آورده شود .
• برخى ديگر از ويژگيهاى DVD Player ها :
• ديکودر ديجيتال دالبى : اين قابليت براى تبديْ اطلاعات صوتى در DVD به 6 کانال صوتى مجزا مى اشد .
• ديکودر DTS : (Digital Surround Audio) اين ديکودر اين قابليت را دارد که صدا را به صورت فراگير به 6 کانال خروجى بفرستد .
• صداى شبيه سازى شده : اگر شما بخواهيد که DVD Player را به يک سيستم با تنها دو بلندگو متصل کنيد ، پخش کننده مى تواند صدا را به روى دو بلندگو شبيه سازى کند و شما نيازى به 6 بلندگو نداشته باشيد .
• کنترل از راه دور يا Remote : DVD Player ها مى توانند سه نوع مختلف از کنترل را دارا باشند :
1. کنترلى که تنها خود DVD Player را کنترل مى کند .
2. کنترلى که مى تواند برخى از ساخته هاى کارحانچات ديگر را هم کنترل کند .
3. کنترلى با قابليت يادگيرى ، به اين معنى که سيگنالهاى بقيه کنترلها را مى توان به کليد خاصى در اين کنترل نسبت داد .
فهرست منابع و مراجع
DVD Demystified: The Guidebook for DVD-Video and DVD-ROM, by Jim Taylor
DVD Player Fundamentals, by Andrew Yoder
DVD Production, by Mark Ely
