نام نویسنده: م.ربهنام رئوف
تقریبا دو هفته پیش بود که با ارسال نامه‌ای از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به وزیر صنایع و معادن، بحثی پیرامون افت کیفيت محصولات سی‌دی که در کشور تولید می‌شود مطرح شد و متعاقب آن پاسخ‌هایی از سوی صنعتگران ایرانی به همراه داشت.
سيدمحمد حسيني، وزیر فرهنگ و ارشاد در نامه ارسالی به همای خود در وزارت صنایع و معادن از او خواسته بود که در صدور مجوزهاي جديد به واحدهاي صنعتي توليد و تكثير لوح فشرده CD و DVD با توجه لازم نسبت به ورود تكنولوژي‌هاي پيشرفته‌تر و متناسب با فناوري‌هاي روز، صورت گيرد. او به محرابیان گفته: همان طور كه مطلع هستيد زيرساخت‌هاي صنعتي توليد و تكثير لوح فشرده CDو DVD با انتقال فناوري‌هاي پيشرفته و ورود خطوط توليد در يك دهه گذشته در كشور فراهم شده و واحدهاي صنعتي (بيش از ۱۵كارخانه) با مجوز آن وزارتخانه ضمن ايجاد فرصت‌هاي شغلي جديد، امكان نشر و گسترش محتوا به صورت نرم‌افزار، متن، فيلم و موسيقي را فراهم آوردند.
در ادامه نامه با ابراز تاسف از اينكه تكنولوژي توليد و تكثير قالب CD به دليل آسيب‌پذيري و حجم ناچيز اطلاعاتي چند سالي است در جهان كنار گذاشته شده، آمده است: با اين حال اغلب واحدهاي صنعتي فعال كشور با وارد كردن اين تكنيك منسوخ شده از ارتقاي وضع موجود بازمانده‌اند و اين عمل موجب شده است محصولات داخلي از عرضه كيفي مناسبي برخوردار نباشند و از استانداردهاي رايج فاصله بسياري داشته باشند و زمينه صدور محصولات فرهنگي كشورمان در قالب‌هاي پيشرفته نظير DVD و BLU-RAY با موانع جدي روبه‌رو گردد. وزير ارشاد تاكيد كرده است: كشورهاي توليدكننده ماشين‌‌آلات نيز به دليل عدم سياستگذاري مشخص در سازمان‌هاي مسوول كشورمان، فناوري‌هاي منسوخ شده خود را به كشور ما سراريز كرده، در عرصه نبرد رسانه‌اي و اطلاعاتي محدوديت‌هايي را در زمينه نشر و تكثير محتوا بر ما تحميل كرده‌اند.
وي در پايان نامه خود پيشنهاد كرده است وزارت صنايع و معادن در صدور مجوزهاي جديد صنعتي به ورود تكنولوژي پيشرفته‌تر توجه كند تا ضمن جلوگيري از تضييع منابع ارزي كشور، موجبات ارتقاي كيفي محصولات فرهنگي نيز فراهم آيد.
نکته قابل تامل در نامه وزیر ارشاد عدم نام بردن اسم یا برند خاص در این بازار است.
اولین واکنش رسمی
درست یک هفته بعد از نامه و انتقاد وزیر ارشاد، محمود لیائی، مديركل نايع برق، الكترونيك و فناوري اطلاعات وزارت صنايع و معادن در خصوص سطح استانداردهاي توليدات داخلي لوح فشرده اعم از CD و DVD و از رده خارج شدن توليدات منسوخ شده اظهارنظر کرد و گفت: از آنجا كه ماشين‌‌آلات توليد لوح فشرده عمدتا از معروف‌ترين ماشين‌‌آلات اروپايي است بالطبع با تهيه مواد خام موجود در بازار كه گريد A را داشته باشند، محصول نهایي با كيفيت بالا توليد خواهد شد که از نظر استاندارد به مراتب داراي كيفيت مطلوب‌تري از محصولات چيني و تايواني و هندي است.
لیائی گفت: ايران در زمينه توليد لوح فشرده اعم از CD و DVD، در جايگاه نخست خاورميانه و پنجم جهان ايستاده است. محود ليائي، جايگاه ايران را در بين كشورهاي همسايه از جمله كشورهاي حاشيه خليج‌فارس و تركيه مطلوب دانست و افزود: در حال حاضر كشور ما با استفاده از تكنولوژي روز و فناوري‌هاي پيشرفته توانسته است علاوه بر تامين نياز داخلي، در زمينه صادرات نيز حضور خوبي داشته باشد.
وي كيفيت توليد انواع لوح‌هاي فشرده اعم از CD و DVD را مناسب ارزيابي كرد و افزود: به دليل كيفيت مناسب و پايين بودن قيمت تمام شده، اين محصولات در مقايسه با توليدات ديگر كشورها به ويژه چين، از بازار بهتري برخوردار است، به نوعي كه محصولات باكيفيت ايراني حتي از محصولات بي‌كيفيت چيني قيمت كمتري دارد.
لیائی در ادامه با اشاره به اينكه در مدت دو سال گذشته هيچ مجوز پروانه بهره‌برداري جديدي در زمينه توليد CD و DVD صادر نشده است، يادآور شد: سياست اين اداره كل طي دو سال گذشته بر اين بوده است كه با توجه به اشباع ظرفيت توليد داخل اين محصولات، از صدور هر گونه پروانه توليد جديد جلوگيري شود و فقط به منظور صادرات توليدات داخلي، اجازه توسعه به واحدهایي داده شود كه با ظرفيت كامل توليد مي‌كنند.
مديركل صنايع برق، الكترونيك و فناوري اطلاعات وزارت صنايع و معادن همچنين افزود: با توجه به اينكه مدت زمان زيادي از غلبه فرمت BLU-RAY به HD-DVD در جهان نگذشته، اين فرمت تنها درصد بسيار كمي از بازا ايران را اشغال كرده است و توليدكنندگان داخلي از توليد اين نوع لوح فشرده به علت تقاضاي پايين بازار مصرف استقبال چنداني نكرده‌اند.
وي در ادامه در خصوص وضعيت واحدهاي صنعتي كه در زمينه توليد انواع CD، DVD و PRERECORD فعاليت می‌کنند، افزود: طبق اطلاعات موجود، در حال حاضر 10 واحد فعال (داراي پروانه بهره برداري) به ظرفيت بيش از 2/525 ميليون عدد انواع CD و DVD خام و ضبط شده و توان توليد بيش از 4/ 707 ميليون عدد با وجود 35 خط CD خام، 7 خط DVD و 25 خط CD/DVD پر شده (PRERECORD) و همچنين 22 خط به ظرفيت 380ميليون عدد در دست اقدام، وجود دارد كه نياز كشور را تامين می‌کنند.
وی افزود: به دليل همراهي توليدكنندگان داخلي لوح فشرده با وزارت ارشاد و تهيه‌كنندگان فيلم‌هاي سينمایي طي ساليان اخير، تكثير انبوه قاچاق فيلم‌هاي سينمایي به صفر نزديك و سود قابل ملاحظه‌اي نصيب صنعت سينمایي كشور شده است.
ایران در جمع تولیدکنندگان
همان طور که در پاسخ مديركل صنايع برق، الكترونيك و فناوري اطلاعات وزارت صنايع و معادن آمده است هم اکنون تولیدکنندگان ایرانی این محصولات از جایگاه بالایی در بین کشورهای منطقه برخوردار هستند.
نزدیک به دو سال پیش بود که علی‌اکبر محرابیان در نخستین روزهای حضورش در وزارت صنایع و معادن فاز جديدي از خط تولید این گونه از محصولات را در تاکستان قزوین افتتاح کرد. کارخانه‌ای مجهز و سرمایه‌گذاری کلان که در همان روزهای اولیه آغاز به کارش نام ایران را در رده اولین تولیدکنندگان خاورمیانه و پنجمین تولید‌کننده جهانی قرار داد و به‌طوری که هنوز و با گذشت دو سال این رده‌بندی هیچ‌گونه تغییری نداشته است.
در مراسم افتتاحیه کارخانه می‌دیسک، محمدحسين طاهري مديرعامل بزرگترين مرکز توليد سي‌دي و دي‌وي‌دي خاورميانه، گفته بود که تاکنون يک هزار و 200 ميليارد ريال براي راه‌اندازي و توسعه «مي ديسک» سرمايه‌گذاري شده است. وي با اشاره به اينکه مصرف سالانه بازار داخلي کشور بيش از 300 ميليون عدد سي‌دي نيست، اظهار داشت: سال گذشته موفق به تامين 80 درصد نياز بازار کشور شديم و امسال با توليد دي‌وي‌دي خام و طرح‌هاي توسعه‌اي اين رقم افزايش خواهد يافت.
طاهري با توجه به اينکه شرکت متبوعش بيش از 55 برند سي‌دي براي بازار داخلي و خارجي توليد مي‌کند، تصريح کرد: طي سال‌هاي 84 و 85 موفق به صدور 16 ميليون دلار از محصولات توليدي شرکت شديم که اين رقم براي سال 1386 بيش از 25 ميليون دلار هدف گذاري شده است. مديرعامل «ريز موج سيستم» نيروي مشغول به کار در اين واحد توليدي را يک هزار نفر اعلام کرد که با توجه به طرح‌هاي توسعه، اين رقم تا پايان سال جاري افزون بر يک هزار و 500 نفر خواهد شد. وي ميزان توليد وزانه سي‌دي، دي‌وي‌دي خام و سي‌دي‌هاي ضبط شده (پريريکورد) در «مي‌ديسک» را بيش از يک ميليون عدد دانست. طاهري با بيان اينکه صنعت توليد سي‌دي در ايران بومي‌سازي شده است، از راه‌اندازي بزرگترين «مرکز تکثير سي‌دي و دي‌وي‌دي» و بزرگترين کارخانه توليد «قاب و سيستم بسته‌بندي» در ايران و خاورميانه در آينده نزدیک خبر داد.
شاید افتتاح این کارخانه با سرمایه‌گذاری کلان و تجهیز به آخرین تکنولوژی روز دنیا بود كه باعث شد بعد از آن وزارت صنایع و معادن دیگر اقدام به ارائه مجوز در این بخش نکند.
به هر حال، در همان زمان نیز این کارخانه همان طور که مدیرعاملش نیز ذر کرد سفارش‌های کلانی از بزرگ‌ترین و مطرح‌ترین برندهای جهانی همچون سونی و ماکسل داشت.
محتوا، شاید مشکل اصلی
با همه‌گیر شدن محصولات سینمای خانگی در کشور و ارائه مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیرامون تکثیر و توزیع فیلم‌های ایرانی و بعضا برخی از فیلم خارجی دارای پروانه نمایش از یک سو و اقبال کاربران ایرانی به این محصولات از سوی دیگر روند رو به رشدی در تولید و تکثير این محصولات شکل گرفت. شاید روند افزایشی استفاده از این محصولات و بعضا حضور برخی دیگر از شرکت‌های فعال در بخش رایت این محصولات باعث افت کیفيت و انتقاد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی شده است.
اا به هر حال به اعتقاد کارشناسان امر، ایران هم‌اکنون امکان استفاده از تمام تکنولوژی‌های روز دنیا همچون دی‌وی‌دی را نیز در اختیار دارد؛ اما اینکه چرا هنوز بازار روی خوشی به این محصولات نشان نداده است، ناشی از کیفیت محصولات تولیدی نیست.
کارشناسان در این باره می‌گویند با توجه به اینکه تعداد بسیار زیادی از رایانه‌هایی که هم‌اکنون در اختیار کاربران ایرانی است، فاقد استفاده از درایو‌های دی‌وی‌دی است و همچنین با توجه به قیمت دی‌وی‌دی خام که به دلیل تکنولوژی ساخت و مواد به کار رفته در آن قیمتی بالاتر از سی دی‌ها برای تولیدکنندگان دارد در نتیجه ارائه این حصولات بر پایه این فناوری با قیمت بسیار بالاتری از محصولاتی که هم‌اکنون در بازار است، تمام خواهد شد.
در کنار افزایش قیمت نهایی این محصولات در به کار گرفتن از این تجهیزات، عده‌ای دیگر از کارشناسان عدم به‌کارگیری فناوری ساخت فیلم‌های ایرانی بر پایه دی‌وی‌دی و استفاده از فرمت‌هایی همچون دالبی سراند توسط تولیدکنندگان محصولات فرهنگی را عامل دیگری در عدم اقبال این محصولات عنوان می‌کنند.
هر چند که به نظر می‌رسد انتقاد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که بدون ذکر نام از برندی خاص صورت گرفته است شاید در تولیدکنندگان دست چندم این محصولات تا حدی قابل قبول باشد؛ اا به هر حال و با توجه به شواهد موجود از چند کارخانه مطرح این نوع تجهیزات، این نتیجه گرفته می‌شود که زیرساخت‌های استفاده از این فناوری در بخش تولید به شکل کامل آماده است؛ اما متاسفانه در بخش زیرساخت‌های تولید محتوا برای این تجهیزات تاکنون فعالیت در خور توجهی صورت نگرفته است.
این امر؛ یعنی تولید محتوا برای این محصولات بیشتر از آنکه متوجه وزارت صنایع باشد بر عهده حمایت‌ها و اجبار رعایت استانداردهای تولید محتوا از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خواهد بود. از سوی دیگر و با توجه به اینکه استفاده از دستگاه‌های سینمای خانگی و دی‌وی‌دی‌پلیرها با توجه به تعرفه اردات بالای آن‌ها، قیمت نهایی را برای مصرف‌کننده بالا برده و با توجه به اینکه در این بخش هیچ گونه تولید قابل توجهی در کشور وجود ندارد به نظر می‌رسد در گام بعد از تولید محتوا، کاهش تعرفه واردات این گونه از تجهیزات توسط وزارت بازرگانی و هیات محترم دولت می‌تواند بر روند استفاده از تولیدات داخلی محصولات مورد نظر وزیر ارشاد مثمرثمر واقع شود.
منبع : دنیای اقتصاد
