محققان به دنبال بازیافت زبالههای فضایی
شاید باور این مساله برایتان سخت باشد اما هماکنون بیش از 22 هزار شیء بزرگ در فضا سرگردان است. این اشیا شامل قطعات و باقیماندههای ماهوارههای از کارافتاده و یا موشکهای قدیمی هستند که از آغاز تمایل انسان به اکتشافات بیشتر، وارد فضا شدهاند و به عنوان زبالههای فضایی شناخته میشوند.
البته اگر بخواهیم تمامی اشیا و قطعات بهدردنخور بزرگ و کوچک موجود در فضا را محاسبه کنیم، این رقم ترسناکتر از اینها خواهد شد و به گفته محققان تعداد زبالههای فضایی به بیش از یک میلیون خواهد رسید. این موضوع را در هم در نظر بگیرید که هر سال، چندین موشک و ماهواره به فضای پرتاب و بر حجم زبالههای فضایی اضافه میشود.
از طرفی دیگر، با اضافه شدن زبالههای فضایی، احتمال برخورد ماهوارهها و یا موشکها با آنها بیشتر خواهد شد و در نتیجه، از کار افتادن و یا قطع ارتباط ماهوارهها را که امروزه نقش تعیینکنندهای را برای زندگی بشریت ایفا میکنند، شاهد خواهیم بود.
اما راهحل چیست؟ اخیرا گروهی از محققان از دانشگاههای مختلف دنیا سعی دارند تا فضا را از وجود این زبالهها پاک کنند. این گروه قصد دارد تا سال 2050، ایستگاهی فضایی را تحت عنوان Gateway Earth راهاندازی کند که با کمک تجهیزاتی که در آن استفاده میشود، قادر خواهد بود باقیماندههای ماهوارههای قدیمیو یا دیگر اشیای موجود در فضا را مورد بازیافت قرار داده و از مواد حاصل، در بخشهای مورد نیاز استفاده کند.
بد نیست بدانید که ماهوارههای در دو مدار زمین قرار میگیرند که مدار نخست تحت عنوان Low Orbit Earth یا «نزدیک زمین» شناخته میشود و بین 200 تا 1000 کیلومتری زمین قرار دارد. در این مدار، ایستگاه فضایی بینالمللی قرار دارد و هر 90 دقیقه، یکبار به دور زمین میگردد. در مدار LEO، هزاران ماهواره با قابلیتهای مختلف وجود دارد بنابراین، احتمال برخوردا ماهوارهها بیشتر است و در نتیجه، زبالههای فضایی بیشتری نیز در این مدار مشاهده میشود.
مورد بعدی، مدار Geostationary Earth Orbit یا همان «زمینثابت» نام دارد فاصله آن حدود 36 هزار کیلومتر میرسد و اغلب ماهوارههای ارتباطی و هواشناسی در این مدار قرار دارند. زمانی که عمر ماهوارههای موجود در این مدار به پایان میرسد، سازمان و یا کشور مالک این ماهواره تلاش میکند تا آن را در مداری که حدود 300 تا 400 کیلومتر بالاتر از منطقه حفاظتشده مورد توافق بینالمللی منتقل کند و به گورستان ماهوارههای نیز شهرت دارد، منتقل کنند. اما تنها 80 درصد از این ماهوارهها به مدار نامبرده میرسند و 20 درصد دیگر به زبالههای فضایی تبدیل میشوند.
محققان عنوان کردهاند که از بازیافت حاصل از زبالههای فضایی میتوان در ساخت ماهوارهها استفاده کرد. احتمالا از پهپادهای فضایی برای حمل زبالههای فضایی و انتقال آنها به ایستگاههای بازیافت استفاده خواهد شد. پیشبینی میشود که با این کار، چیزی حدود 8 میلیارد دلار در سال صرفهجویی خواهد شد.