دنیای اقتصاد – گاهى شرايط يكسان دو چيز را به هم گره مى‌زنند. به هر حال وقتى موقعيت‌ها و شرايط مشابه باشند بررسى دلايل موفقيت و شكست، صعود و نزول و عوامل موثر بر يكى در مورد ديگرى هم صادق بوده و مى‌تواند به تصميم‌گيرى‌ها و تغييرات آن كمك كند.
بازار كامپيوتر و صنعت IT در كشور ما هم به علت تزه و نوظهور بودنش با بازار بعضى كشورهاى ديگر قابل مقايسه است. البته تاثير شرايط جامعه و عوامل ديگر را هم نمى‌توان ناديده گرفت. در واقع به جز كشور ما كشورهاى ديگرى هم هستند كه عوامل اجتماعى و سياسى تاثير زيادى روى بازار و قيمت اجناس آنها دارد، كشورهايى مانند بنگلادش.
بازار IT در بنگلادش هم با وجود تمام مشكلات اجتماعى و تغييرات سياسى توانسته در طول سال‌هاى اخير رشد خوبى داشته باشد. بر اساس تحقيقى كه توسط موسسه انجام شده است، ميزان هزينه‌اى كه در سال 2004 در اين كشور براى توليد كالاهاى داخلى شده به 235ميليون دلار مى‌رسد كه اين ميزان 9درصد از سال قبل از آن يعنى سال 2003 هم بيشتر است.
چنين وضعيتى البته براى بازار كشورى مانند بنگلادش قطعا اميدواركننده نيست. اگرچه موسسات و شركت‌هاى داخلى از اين موضوع اظهار بى‌اطلاعى مى‌كنند تا جايى كه تيم نورال كبير مديرعامل موسسه نرم‌افزار و خدمات اطلاعات و داده‌هاى بنگلادش در اين مورد مى‌گويد: اين موسسه هيچ اشاره‌اى به شركت‌ها و منابع داخلى نكرده است. شركت ما تصميم دارد براى روشن‌تر شدن اين مساله با مديران موسسه مذاكره كند.
در حالى كه دان آندرسون مدير اين موسسه تحقيقاتى معتقد است كه‌در ميان مشكلاتى مانند: موانع اقتصادى، بى‌ثباتى‌هاى سياسى و آشفتگى‌هاى اجتماعى، بازار نوظهور IT در اين كشور به سمت رشد پيش مى‌رود. هدف ما هم بررسى مشكلات و دلايل آنها براى از بين بردنشان است.
شرايطى مشابه وضعيتى كه براى كامپيوتر ملى به عنوان يك توليد داخلى در كشور ما اتفاق افتاد. توليد داخلى كه با وجود هزينه بسيار زياد توجيه اقتصادى مناسبى نداشته و در مورد ميزان هزينه‌ها و اعتبارات آن هم كسى علاقه‌اى به صحبت كردن ندارد.
با تمام اينها بازار IT بنگلادش براى رشد تنها به سرمايه‌گذارى شركت‌هاى معتبر و بزرگ خارجى و به دنبال آن به وجود آمدن يك جامعه تجارى مناسب اميدوار است.
اما ايكبال مدير شركت كامپيوترى اسماتى كه يكى از بزرگ‌ترين مراكز فعال د زمينه IT اين كشور است، مى‌گويد:
در اين كشور بازار IT به بازار قطعات و سخت‌افزار وابسته است كه 75درصد از كل درآمد آن را به خود اختصاص داده است. با اين حال مثل اينكه بازار نرم‌افزار هم به ثبات خوبى رسيده است. كامپيوترهاى شخصى اما با 70درصد از كل صادرات و 26درصد از سهم كل بازار، بزرگ‌ترين بخش اين بازار را در اختيار دارند. در واقع با وجود نمايندگى‌هاى شركت‌هاى بزرگى مانند HP ، IBM و DELL در اين كشور و سر هم كردن قطعات كامپيوترهاى شخصى، بازار بنگلادش هم مانند تمام بازارهاى در حال رشد توانسته بخشى از صادرات كامپيوترهاى شخصى را در دست بگيرد. شرايط حاكم بر بازار و اوضاع نابسامان اجتماعى، اقتصادى و سياسى اين كشور اما آينده نامعلومى را براى آن رقم زده است. علاوه بر اينها كمبود مهارت و فناورى IT در اين كشور همراه با آموزش ضعيف در زمينه IT شايد بزرگ‌ترين موانع براى رشد و پيشرفت آن در بازار جهانى باشند. موانعى كه در كشور ما به لحاظ حضور متخصصان آموزش ديده و تحصيل كرده كمتر احساس مى‌شوند. امتيازى كه بايد خيلى بيشتر از آنچه هست از آن استفاده شود.
فرصت‌هاى جذب سرمايه‌گذارى
قابليت‌ها و امتيازات هرچند كوچك مى‌توانند بهانه خوبى براى جذب سرمايه‌گذاران باشند. البته فرصت‌ها را نبايد ناديده گرفت. فرصت‌هاى مختلفى كه زاده مى‌شوند و مى‌ميرند و از ميان آنها تنها تعداد محدودى وجود دارند كه آنقدر بزرگند كه خواه ناخواه دور از نظر باقى نمى‌مانند. فرصت‌هايى كه شايد فقط چند روز با آنها فاصله داشته باشيم، فرصت‌هايى به بزرگى جى تكس2005، موقعيتى كه ويژگى شاخصش امكان تجارت است و همين عامل براى جذب سرمايه‌گذاران و شركت‌هاى بزرگ و معتبر كافيست. در اين ميان مثل اينكه فرصت براى بازار كشورهاى خاورميانه كاملا آماده است. بر اساس آخرين آمار سايت رسمى IDC ميزان سرمايه‌گذارى در بازار اين كشورها تا سال2005 به 5ميليارد دلار رسيده كه سهم عربستان سعودى و امارات متحده عربى از اين ميزان به ترتيب 8/46 و 4/30درصد است.
ژوزف هانانيا مدير عامل شركت HP در خاورميانه در اين رابطه مى‌گويد:
IDC پيش‌بينى كرده است كه تا سال2009 ميزان سرمايه‌گذارى در بازار سخت‌افزار خاورميانه به 20ميليون دلار مى‌رسد. در حقيقت جى‌تكس 2005 مى‌تواند نقش يك سكوى پرتاب را براى كشورهاى منطقه بازى كند. فرصت خوبى براى گسترش و توسعه روابط با بازار جهانى و شركت‌هاى بزرگ و معتبر دنيا كه مسلما بايد غنيمت شمرده شود. فرصتى كه با استفاده مناسب از آن شايد حتى بتوان تحول بزرگى در وضعيت فعلى بازار منطقه ايجاد كرد.
