ایرنا – موتور جستجوگر “گوگل” در تحقق يکى از وعده هاى سال گذشته خود به محققان
و پژوهشگران ، با مشکل روبرو شده است .
گوگل در ميان همه موتورهاى جستجوگر اينترنتى مقام اول را دارد و
کاربران بيش از۵۰ درصد از کل جستجوى خود را از طريق آن انجام ميدهند.
در اواخر سال گذشته ميلادى، موسسه گوگل به محققان وعده داد که با
مجموعه آثار موجود کتابخانه هاى چند دانشگاه بزرگ از جمله هاروارد،
ميشيگان ، استنفورد و آکسفورد و همچنين کتابخانه ملى شهر نيويورک را به
صورت الکترونيک در اختيار محققان در سراسر جهان قرار خواهد داد.
بر اساس طرح اعلام شده گوگل، قرار بود کاربران اينترنتى در همه جاى
جهان بتوانند به متن کامل بخش قابل ملاحظه اى از اين آثار دسترسى داشته
باشند و در مورد آن دسته از کتابها و نشريات و مقالاتى که قانون کپى رايت
(مالکيت معنوى محصولات فکرى) در مورد آن معتبر بود نيز فهرست مطالب و نيز
قسمتهايى گلچين شده از متن اين آثار را دريافت کنند.
اما اکنون شمارى از ناشران معتبر اکادميک اعلام کرده اند که اقدام گوگل
در اسکن کردن آن دسته از آثار موجود در کتابخانه ها که متعلق به اين
ناشران است ، غير قانونى خواهد بود.
شرکت گوگل اقدام خود را در چارچوب گسترش موافقتى ميداند که درگذشته با
ناشران برا عرضه متن کتابهايشان امضا کرده است .
اين قرارداد به وسيله بخشى از موسسه گوگل موسوم به “گوگل پرينت ” Print
Googleبا ناشران امضا شده بوده است .
بر اساس آن قرارداد، موتور جستجوگر گوگل خلاصه اى از هر يک از کتابهاى
اين ناشران را به همراه مشخصات ناشر و نيز کتابفروشيهايى که آن را به
فروش ميرسانند و کتابخانه هايى که نسخه اى از آن را در اختيار دارند به
کاربران ارايه ميدهد.
به گفته خانم “سالى موريس ” رئيس اجرايى اتحاديه ناشران علمى و حرفه اى
که يک نهاد بين المللى است که نمايندگى ناشرانى را که کارهاى آکادميک
منتشر ميکنند برعهده دارد، اعلام داشته ک گوگل تاکنون هيچ قراردادى در
خصوص عرضه آثار مربوط به اين ناشران که در کتابخانه هاى دانشگاهى
نگاهدارى ميشود با آنان امضا نکرده است .
به گفته خانم موريس هرچند کمتر ناشرى با انجام چنين طرحى مخالفت
خواهد کرد اما همه اين ناشران انتظار دارند شرکت گوگل رسما از آنها براى
استفاده از آثارشان کسب اجازه کند.
اسکن کردن محتواى کتابها در زمره مواردى است که بر اساس قانون کپى
رايت يا مالکيت معنوى، اقدام به آن نيازمند کسب اجازه رسمى از مالک
اثر است .
به گفته ناشران اجازه اى که آنها به کتابخانه ها داده اند تا آثار اين
ناشران را به منظور حفظ و نگاهدارى در کتابخانه هاى خود اسکن کنند، به
معناى اعطاى اجازه به شرکت گوگل نيست .
يک سخنگوى شرکت گوگل خاطر نشان ساخته که اين شرکت مايل است مستقيما
با ناشران براى رفع مشکل کپى رايت وارد مذاکره شود. اما به اعتقاد سرپرست
بخش توسعه الکترونيک موسسه فيزيک در انگلستان ، شرکت گوگل بايد پيش از
اقدام به برقرارى تماس با مسوولان کتابخانه ها و اسکن کردن کتابهاى موجود
در اين مجموعه ها از ناشران کسب اجازه ميکرد.
در اين حال “پيتر کازن وسکى” مدير بخش انتشارات و ارتباطات کتابخانه
دانشگاه هاروارد که با گوگل در اجراى طرح مورد نظر به همکارى پرداخته
معتقد ات اقدام گوگل غير قانونى نيست .
با وجود اين ، کتابخانه هاروارد در نظر دارد پيش از اعطاى اجازه به
گوگل براى اسکن کردن بيش از۱۵ ميليون مجلد کتاب و نشريه موجود در
کتابخانه مخازن خود، در گام اول تنها اسکن ۴۰ هزار مجلد را اجازه دهد.
به گفته کازن وسکى، اين طرح اوليه ميتواند بسيارى از مشکلات را که
ممکن است در جريان اجراى پروژه اصلى ظاهر شود، آشکار کند.
