نام نویسنده: آرش کريم بيگی
هموطن- بالاخره و بعد از 18 سال قرارداد اجراى پروژه ماهواره ملى زهره به مبلغ 132 ميليون دلار يکشنبه شب گذشته طى مراسمى در مرکز LCT تهران ميان وزارت ارتباطات و فناورى اطلاعات ايران و سازمان فضايى روسيه منعقد شد.
اين قرارداد در حضور “سيد احمد معتمدى” وزير ارتباطات و فناورى اطلاعات کشورمان و از سوى “مسعود مقدس ” رييس هيات مديره شرکت مخابرات ايران و “پاليشوک ” معاون آژانس هوا فضاى روسيه و “مياس نيکوف ” مديرعامل شرکت روسى “آويااکسپورت ” امضا شد.
18 سال پيش…
18 سال پيش و در زمان دولت شهيد رجايى بود که مقرر شد جمهورى اسلامى ايران براى استقلال مخابراتى و ارتباطى در منطقه و جهان صاحب ماهواره ملى شود و از همان زمان تا کنون سه نقطه در مدار بين‌المللى 26، 34 و 47 درجه شرقى در اتحاديه بين‌المللى مخابرات (ITU) به نام ايران ثبت و رزرو شد و با توجه به اين نكته كه ماهواره ملى مان در كدام يك از اين نقاط قرار گيرد زهره يك، دو يا سه نام خواهد گرفت که اين موضوع در زمان پرتاب ماهواره با در نظر گرفتن شرايط و تكنولوژى روز مشخص خواهد شد.
در اين مراسم سيد احمد معتمدى وزير ارتباطات و فناورى اطلاعات با اشاره به پيشينه اين مذاکرات در سالهاى دهه ۶۰ گفت “در آن زمان بدليل ظرفيتهاى پايين شبکه در ايران و قيمتهاى بالاى جهانى در اين بخش مخالفتهايى براى ساخت و پرتاب ماهواره وجود داشت ولى از سال ۱۳۷۵ وبدنبال تصميم شوراى امنيت ملى کشور اين مساله به عنوان يک تکليف قانونى اعلام شد.”
30 ماه ديگر ماهواره ملى داريم !
زهره ماهواره ايست مخابراتى که قابليت ارائه خدمات در زمينه ارتباطات تلفن ، نمابر، ارتباطات داده و پخش راديو تلويزيونى ماهواره اى را در تمام نقاط ايران داراست و دارايى 12ترانسپوندر 72×4 mhz و 36×8 mhz در باند ku و قدرت ارسال سيگنال 50 دسى بل ميباشد.
از نظر زمانبندى مراحل طراحى تا پرتاب ماهواره از زمان عقد قرار داد و تامين بودجه 30 ماه به درازا ميکشد و تا 6 ماه پس از پرتاب ماهواره عمليات آزمايش در مدار و تحويل نهايى انجام خواهد شد و آژانس فضايى روسيه فعاليت آن را زير نظر خواهد داشت و ضامن اجراى آن خواهد بود. عمر مفيد ماهواره زهره 15 سال است و تا 6 ماه در مدار ، بيمه تما خطر است و ايستگاههاى كنترل آن تا 12 ماه تحت گارانتى روسها مى باشند و ايستگاه‌هايى كنترل و مونيتورينگ ماهواره در دو نقطه متفاوت و استراتژيک در خاك جمهورى اسلامى ايران نصب،راه اندازى و تحويل متخصصين آموزش ديده ايرانى خواهد شد.
با توجه به خواص سيستم‌هاى ماهواره اعم از عدم نياز به تکرار کننده، ضريب اطمينان بالا، برقرارى ارتباطات ديتا، صدا و تصوير (TV-VOIC- DATA)، امنيت ارتباط در مواقع اضطرارى و بلاياى طبيعى، اين ماهواره مى‌تواند در کنار شبکه فيبرنورى و راديويى کشور يکى از بکبونهاى قابل اتکاى شبکه زيرساخت مخابراتى کشور بحساب آيد و نقش بستر موقت انتقال براى تلن همراه و ديتا را نيز داشته باشد.
روابط عمومى شرکت مخابرات ايران پيش از برگزارى مراسم امضاى قرارداد ماهواره ملى زهره اعلام کرده بود: با راه‌اندازى ماهواره زهره تامين ارتباط نقاط کوهستانى صعب‌العبور و دور افتاده به منظور ارائه سرويس‌هاى پايه مخابراتى تلفن ثابت کددار، تلفن همراه و ارتباطات ديتا، با توجه به ساختار جغرافيايى کشور و تعدد نقاط ويژه و مناطق محروم، پخش صدا و تصوير در کل کشور و ارائه سرويس‌هاى تجارى به بخش خصوصى ميسر خواهد شد و پيش نيازهاى لازم براى آموزش نيروى انسانى، تامين امنيت و بيمه ماهواره به ويژه در مرحله عبور از کسوف کامل و تحويل نهايى تسط بيمه‌گرهاى بين‌المللى در قرارداد لحاظ شده است.
گفتنى است طبق قرار داد زهره يک شرکت مخابرات ايران مى‌تواند تا يک سال بعد از امضاى قرارداد،ماهواره دوم را با همان مشخصات و با قيمتى کمتر از 74 درصد قيمت ماهواره اول به طرف روس سفارش دهد.
زهره مشکل امنيتى ندارد!
وزيرارتباطات و فناورى اطلاعات در حاشيه مراسم امضاى قرارداد ساخت و پرتاب ماهواره زهره گفت : همه ضمانتهاى لازم در خصوص اين پروژه از روسها گرفته شده و اين قرارداد به سرنوشت قرارداد مربوط به احداث نيروگاه بوشهردچار نخواهد شد. سيد احمد معتمدى تاکيد کرد: قطعا در صورتى که همه بخشهاى ايرانى مرتط با اين قرارداد به موقع به تعهدات و وظايف خود عمل کنند و درپرداختهاى اين قرارداد مشکلى ايجاد نشود، اين ماهواره در زمان مقرر در مدار زمين قرار ميگيرد.
وزيرارتباطات و فناورى اطلاعات در پاسخ به اينکه چه ضمانت هايى در اين زمينه از روسها اخذ شده است گفت: معتبر بودن شرکتهاى طرف قرارداد يکى از مهمترين تضمينهاى اجرايى شدن اين قرارداد است ! معتمديافزود : البته درقرارداد ضمن اعمال پوشش بيمه اى کامل چند مرحله ايبراى اين ماهواره ، تضمينهاى مالى و نيز تضمين دولتى لازم از سازمان دولتى هوافضاى روسيه نيز اخذ شده است .
وى در مورد توجه به مسائل امنيتى كشور در صورت عمليات شدن ماهواره‌اى كه ساخت يک كشور خارجى است و احتمال قرار دادن بک دور و امکان جاسوسى گفت به طور كلى استفاده از ماهواره‌هاى مخابراتى به اين خاطر كه بهره‌بردارى آن در اختيار ما قرار خواهد گرفت مشكلى از نظر امنيتى نخواهد داشت! به خصوص كه بخش كنترل آن در داخل خاک ايران قرار خواهد گرفت كه شايد مهمترين و حساس‌ترين بخش اين مجموعه به شمار ميرود.
”پالى شوك” معاون آژانس هوا و فضاى روسيه نيز در اين مراسم تاکيد کرد که زهره يک ماهواره غير نظامى و مخابراتى است که در مديريت و برقرارى ارتباط در زمان وقوع بلاياى طبيعى ميتواند جان هزاران نفر را نجات دهد و به هيچ وجه قابليت استفاده نظامى ندارد.
ارزانتر خريديم!
دکتر معتمدى درخصوص تفاوت ارقام اعلام شده درخصوص هزينه اين قرارداد و اينکه چرا در زمانى که هزينه هاى ساخت ماهواره در جهان روبه کاهش است قيمت ماهواره ايرانى نسبت به گذشته افزايش داشته است و دوسال پيش قرار بود اين ماهواره با حدود۱۲۵ ميليون دلار ساخته شود، ولى امروز صبحت از۱۳۱ تا۱۳۲ ميليون دلار است گفت:با توجه به نوسانات ارزش دلار ما رقم بيشترى نسبت به گذشته نميپردازيم. وزيرارتباطات و فناورى اطلاعات درخصوص محل تامين مابه التفاوت اين رقم گفت : دولت و شوراى اقتصاد اين تفاوت نرخ را پذيرفته اند.
وى درخصوص رقم نهايى براى جرايى شدن اين قرارداد گفت:در مجموع براى ساخت و پرتاب اين ماهواره و ايجاد ايستگاههاى زمينى، حدود۲۰۰ ميليارد تومان هزينه پيش بينى شده ، ولى هنوز اين رقم هم نهايى و قطعى نيست !
بايکوت
معتمدى اعمال تحريمهاى اقتصادى ازسوى دولت آمريکا درکنار پيچيدگيهاى
بستن قراردادى در زمينه ساخت و پرتاب ماهواره را از دلايل تاخير در
نهايى شدن اين قرارداد عنوان کرد و گفت : با اين وجود جمهورى اسلامى ايران
با رايزنى با برخى شرکتهاى معتبر اروپايى توانست اين قرارداد را نهايى
کند. وى خاطرنشان کرد : شرکتهايى از فرانسه و آلمان در کنار روسها ماهواره
زهره را با بهره گيرى از آخرين دانش فنى موجود در اين زمينه خواهند ساخت و
اين ماهواره يکى از پيشرفته ترين ماهواره هاى مخابراتى موجود در جهان خواهد
بود! عميديان مديرعامل شرکت ارتباطات زيرساخت که در کنار مسعود مقدس از شرکت مخابرات ايران متن قرارداد ماهواره ملى زهره را امضا کرد نيز در اين مورد به خبرنگار هموطن سلام گفت ما در دور دوم مذاکرات که امروز نتيجه اش را در قالب اين قرارداد ميبينيد ابتدا به سراغ شرکتهاى اروپايى رفتيم اما آنها صراحتا به ما اعلام کردند که به دليل تحريم هاى اقتصادى آمريکا حاضر به امضاى قرار داد مستقيم با ما نيستند اين در حالى است که در حاشيه همين مراسم دکتر معتمدى درباه علت انتخاب روسها براى اجراى اين پروژه ، گفت که “سابقه طولانى روسها درساخت ماهواره ” علت اصلى انتخاب آنها به عنوان طرف قرارداد بوده است!
سازمان فضايى کشور متولى ماهواره زهره ميشود
معتمدى در پاسخ به پرسش خبرنگار ديگرى در مورد اينکه “موضوع ماهواره مربوط به سازمان فضايى است ، اما پيگيرى موضوع ماهواره از سوى شرکتهاى مخابرات ايران ، شرکت ارتباطات زير ساخت و ساير مجموعه هاى مخابرات انجام ميگيرد” سوال کرده بود گفت که دليل اين امر “جديدالتاسيس بودن سازمان فضايى” است. اين سازمان در راس امور فضايى كشور قرار مى‌گيرد، ما نيز تمايل داشتيم قررداد توسط اين سازمان انجام شود اما مذاكرات مربوطه بسيار طولانى بود و به طور طبيعى، انتقال آن به يك سازمان، منجر مى‌شود كه مجددا مذاكرات از ابتدا آغاز شوند و اين در حالى است که سازمان در جريان كار نبوده و پيچيدگى‌هاى زيادى وجود داشته و شايد نتوان ظرف يك هفته يا يك ماه آن را به سازمان منتقل كرد. وزيرارتباطات و فناورى اطلاعات ابرازاميدوارى کرد : طى هفته هاى آينده اساسنامه اين سازمان تصويب و شوراى عالى فضايى نيز زير نظر رييس جمهورى فعاليت خود را آغاز کند و بهره بردارى از اين ماهواره نيز به اين سازمان واگذار شود. وى خاطرنشان کرد : در هر صورت شرکت ارتباطات زيرساخت مخارات به عنوان بهره بردار اصلى اين ماهواره بايد ارتباط مناسبترى با اين سازمان در زمينه بهره بردارى از اين ماهواره داشته باشد.
زهره از ماهواره خود روسها بهتر است!
”پالى شوك” معاون آژانس هوا و فضاى روسيه گفت: ماهواره زهره شايد مدرن‌تر از ماهواره‌اى است كه براى خودمان در دست ساخت داريم. معاون آژانس هوا و فضاى روسيه در مراسم انعقاد قرارداد ماهواره زهره اظهار داشت: امروز كه در مرحله نهايى مذاكرات مربوط به ماهواره‌ى زهره به سر مييبريم، گام اولى است كه دو كشور در ارتباطات فضايى با يكديگر برمى‌دارند.
وى افزود: بعضا از ما پرسيده مى‌شود كه چرا نهايى شدن قرارداد زهره، مدت زمان زيادى به طول انجاميد واقعيت اين است كه مذاكره كردن با شما خيلى آسان نيست. وى تصريح كرد: شما شرايط خوبى براى امضاى قرارداد ابراز مى‌كنيد و بايد گفت اين سال‌ها، تنها مذاكره صورت نگرفت بلكه كار مشتركى ميان دو طرف در حال انجام بود.
وى تصريح كرد: كارخانه ما شايد هزاران ماهواره ساخته و به فضا پرتاب كرده باشد اما ماهواره زهره بسيار مدرن و حتى مدرن‌تر از ماهواره‌اى است كه براى خودمان در دست ساخت داريم به طورى كه ناقل پرتاب كننده ماهواره زهره سوپر و در حد بالايى از فناورى قرار گرفته است.
ابهامات
مطمئنا امضاى قرارداد ماوراه ملى زهره با روسها در تاريخ مخابرات کشور بعنوان يک جهش و انقلاب تلقى خواهد شد اما ابهاماتى نظير سوالات زير در حاشيه ضيافت شام بعد از مراسم امضاى قرارداد و جشن و شادمانى روسها از ياد خبرنگاران رفت:
– رقم قطعى و نهايى اين قرارداد؟
– آيا انتخاب روسها و شرکت آويااکسپورت بهترين انتخاب ممکن بود؟
– چه تضمين و نظارتى براى جلوگيرى از ايجاد بک دور و امکان شنود و جاسوسى از سوى روسها روى زهره که قرار است هاب مخابراتى منطقه شود در نظر گرفته شده است؟
– چه تضمينى اتخاذ شده که زهره هم بعنوان اهم فشار و عشوگرى بيگانگان به مانند نيروگاه اتمى بوشهر تبديل نشود؟!
– آيا براستى ايران با امضاى قراردادى با اين اعداد و ارقام به جرگه اپراتورهاى ماهواره اى و دارندگان تکنولوژى ماهواره اى ميپيوندد؟!
– امضاى ناگهانى و بى مقدمه اين قرارداد بعد از سکوت 18 ساله و درست چند هفته بعد از قرعه کشى چند ميليارد تومانى سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويى براى صدور مجوز ارائه خدمات دريافت و ارسال ماهواره اى دادها (SAP) به پنج شرکت خصوصى چه معنايى دارد؟ طبق اين قرارداد ايران تا 30 ماه ديگر صاحب ماهواره ملى اى خواهد بود که مطمئنا هزينه اجاره ترانسپوندراش بسيار کمتر از رقباى خارجى خواهد بود و آنوقت کدام سازمان دولتى و خصوصى به سراغ خريد سرويس ا آن پنج شرکت خصوصى خواهد رفت و آيا اين باعث ضرر و زيان مالى بخش خصوصى نخواهد بود؟!
– در جلسه پرسش و پاسخى که مسعود داروى نژاد معاون وزير ICT و رئيس سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويى با برخى خبرنگاران يک ماه پيش و يک هفته قبل از برگزارى مراسم قرعه کشى اعطاى مجوز SAP به پنج شرکت خصوصى برگزار کرده بود از او در مورد امنيت شغلى اين شرکتها در صورت پرتاب ماهواره ملى زهره پرسيده بودم که او به شوخى پاسخ داد که البته انشاالله نوادگان ما رنگ ماهوراه ملى را ببينند اما من بعيد ميدانم به اين زودى ها ايران صاحب ماهواره ملى شود ! در مراسم يکشنبه شب با وجود قرار گرفتن نام داورى ژاد در کنار سه صندلى کنارى سيد احمد معتمدى او در مراسم امضاى قرارداد حاضر نشد تا اين حرف يک ماه پيشش را به او يادآورى کنم و از او توضيح بخواهم!
