نام نویسنده: پوريا حسن‌پور
در چند سال اخير با گسترش چشمگير اينترنت در جهان، شركتهاى بسيارى به کسب‌وکار از طريق اين دنياى مجازى پرداختند تا جايى كه، اين کسب‌وکار به يكى از بزرگترين عرصه‌هاى رقابت در بين شركتهاى اينترنتى تبديل شد و شركتهاى زيادى تاسيس شد که فقط به بازاريابى در اين دنيا پرداختند.
از آنجا که يكى از اركان مهم تجارت، جذب مشترى است، شركت‌هايى كه به کسب‌وکار در اينترنت مى‌پردازند، نياز به جذب بازديدكننده براى سايت خود دارند تا محصولات و خدمات خود را معرفى کنند. اين شركت‌ها از روش‌هاى مختلفى براى جذب مشترى و حفظ آن استفاده مى‌كنند؛ يكى از بهترين اين روشها اراية خدمات رايگان به مشتريان است.
از جمله خدماتى كه در دنياى اينترنت به صورت رايگان ارائه مى‌شود، مى‌توان به امكان جستجو اشاره كرد؛ شركتهاى بسيارى در سايت‌هاى خود سرويس جستجو ارايه مى‌کنند و هر كدام از آنها، با ارائة خدماتى ويژه سعى در جذب مشترى بيشتر دارند.
در اين ميان، مى‌توان به موتورهاى جستجوگرى چون yahoo, hotbot, AltaVista اشاره كرد كه از نظر قدمت در رديف اول هستند؛ تا نيمة دوم دهة نود، تنها اين سايت‌ها به فعاليت در اين زمينه مشغول بودند و تا آن زمان، رقابت ميان آنها چندان پيچيده نشده بود. تا اينكه در اين سالها، با ظهور گوگل، انقلابى در اين زمينه بوقوع پيوست؛ گوگل با اراية خدمات مشترى‌پسندتر، بازار كار سايت‌هاى ديگر را به خطر انداخت و اين امر موجب شد كه جستجوگرهاى ديگ كه در اين زمينه قدمت زيادى هم داشتند، به جنب و جوش بيفتند و به رقابت با اين مدعى تازه بپردازند.
تاريخچة گوگل
فناورى گوگل را دو دانشجوى مقطع کارشناسى‌ارشد رشتة کامپيوتر دانشگاه استنفورد، در سال 1996 ابداع کردند و در واقع منشأ گوگل يک پروژه دانشجويى بود. در سال 1998، آن دو دانشجو که “سرگئى و برين” و “لرى پيج” نام داشتند، محصول خود را با نام گوگل به ثبت رساندند و به موجب قراردادى که با دانشگاه استنفورد تنظيم کردند، سود آن را به سه قسمت مساوى بين گروه علوم کامپيوترى دانشگاه و خود تقسيم کردند؛ در سالهاى بعد نيز افراد ديگرى در پروژه گوگل سرمايهگذارى کردند؛ به طوريکه دانشگاه استنفورد در حال حاضر سهمى کمتر از 5درصد کل سهام را دارد که البته همين مقدار هم، بالغ بر 250ميليون دلار مى‌شود.
ويژگى‌هاى گوگل
قبل از گوگل، جستجوگرها داراى نواقص زيادى بودند و معمولاً به ارائه موضوعات نامربوط و همچنين ارائة لينک‌هايى كه مدت‌ها از اعتبار آنها گذشته بود، مى‌پرداختند. علاوه بر اين، سرعت جستجو در آنها بسيار پايين بود. ولى گوگل با الگوريتمى جديد شروع به اين كار نمود؛ اين سايت در هر 48 ساعت، كل فضاى اينترنت را يكبار از نو جستجو و بيشتر صفحات آن را در فضاى خود ذخيره مى‌كرد.
به اين ترتيب هم مى‌توانست خدمات را با سرع بيشترى (از روى سرور خود) ارايه كند و هم اينكه هر 48 ساعت، لينک‌هاى بى‌اعتبار را از سرور خود خارج کند.
گوگل از همان ابتداى كار با انجام اقدامات انقلابى و ارائه خدمات جديد، همچون جستجو به زبان‌هاى مختلف، جستجوى عكس و اخبار و ترجمة سايت‌ها به زبان‌هاى پرطرفدار دنيا، روزبه‌روز به طرفداران خود مى‌افزود. اين فعاليت‌ها به قدرى مورد توجه عموم قرار گرفت كه با وجود جنب و جوش ساير سرورها، گوگل در مدتى كمتر از يک سال (در سال 99) ششمين جستجوگر پربينندة دنيا شد و طبق آخرين اخبار، در حال حاضر 48درصد جستجوها به‌وسيلة اين سايت انجام مى‌شود.
اين اقدامات انقلابى و اراية خدمات منحصر به‌فرد، هنوز ادامه دارد؛ راه‌اندازى موتور جستجوگر فعال، كه ايجاد سايتى جديد با آن موضوع را به افراد درخواست‌كننده اطلاع مى‌دهد؛ راه‌اندازى orkut كه همچون groupهاى yahoo است، ولى با امكاناتى جديدتر و متنوع‌تر؛ راه‌اندازى G-mail كه شايد دومين حملة موفقيت‌آميز گوگل بود و نيز انتشار اخبارى در مورد راه‌اندازى messenger که از آخرين اقدامات گوگل است. در ادامه به مهمترين اين انقلاب‌ها، يعنى G-mail و جنبش باورنكردنى که در دنياى اينترنت به راه انداخته است، مى‌پردازيم.
G-mail، صندوق‌پستى پرنشدنى
G-mail با طرح ايده‌هاى جديد و شعارهاى نو و مشترى‌پسند که تا قبل از آن، فرد ديگرى از آنها سخن به ميان نياورده بود، مبارزه براى جذب مشترى را از نو آغاز کرد. شعارهاى G-Email عبارتند از:
1- جستجو كنيد و مرتب كنيد؛
2- هيچ چيز را دور نياندازيد؛
3- پيغام‌هايتان را مرتب شده، در كنار هم ببينيد؛
4- از شر تبليغات تصويرى پرحجم خلاص شويد.
گوگل در خبرى كه در اول آوريل 2004 منتشر كرد، اعلام نمود يك گيگابايت فضاى مجانى صندوق پستى به كاربران خود ارائه مى‌دهد. صاحبان اين سايت ادعا كردند براى كاربران تبليغ تصويرى نمى‌فرستد؛ بلكه ليستى از تبليغات مرتبط با موضوع نامه و آن هم به صورت نوشتارى در اختيار بازديدكنندگان قرار مى‌دهند و اين در حالى است كه تا قبل از اين، بزرگترين سرورهاى پست‌الکترونيکى دنيا، مثل yahoo و hotmail، فضايى كمتر از 4مگابايت را به صورت مجانى را اختيار هر كاربر قرار مى‌دادند و براى اختصاص فضاى بيشتر، از كاربران خود پول دريافت مى‌كردند.
اين خبر تا حدى براى اين سرورها و همچنين مردم تعجب‌آور بود، بلافاصله خبرهاى گوناگونى در تكذيب اين ادعاى گوگل و نسبت دادن آن به دروغ اول آوريل در محافل و سايت‌هاى مختلف خبرى منتشر شد. روزنامة گاردين در شمارة 17 آوريل نوشت: يك گيگابايت فضاى رايگان براى پست الكترونيك!! آيا امكان‌پذير است؟
آيا واقعاً امکان‌پذير است؟
گوگل هنوز به طور امل G-mail را راه‌اندازى نکرده و تنها آن را به صورت آزمايشى به کاربران فعال bloggerهاى خود ارائه داده است. بررسى‌ها نشان مى‌دهد که علت اين تأخير، عملى نبودن اين ماجرا نيست؛ بلکه علت آن را بايد در سياست‌هاى گوگل جستجو کرد.
براى بررسى امكان‌پذيرى اين موضوع بايد به چند نكته توجه کرد:
1- بعد از پخش خبر ادعاى گوگل در دنيا، شركت ديگرى به نام SpyMac نيز ادعاکرد که چنين فضايى را به کاربران مى‌دهد و هم‌اكنون نيز اقدام به ارائه اين خدمات كرده است. هر چند خدمات اين سايت، از نظر كيفيت و نحوة ارائة خدمات در مقابل ادعاى گوگل قابل مقايسه نيست، اما نشان مى‌دهد چنين امرى امکان دارد.
2- ذخيرة حجم زيادى از اطلاعات، كار جديدى براى گوگل نيست؛ همانطور كه گفتيم گوگل حجم زيادى از دنياى اينترنت را به صورت cash در خود ذخيره كرده است.
3- از آنجا که کاربران از بدو ورود تمام يك گيگابايت فضا را مصرف نمى‌كنند، لازم نيست كه از همان ابتدا به همه افراد يك گيگابايت فضا اختصاص داده شود و اين امر در طول زمان انجام مى‌گيرد؛ اگر گوگل بتواند جلوى استفاده‌هاى ديگر غير از نامه‌هاى الکترونيکى را بگيرد، حدود 100 سال طول مى‌كشد كه اين فضا پر شود؛ هر گيگابايت حدود 500هزار نامه را در برمى‌گيرد و اگر هر فرد روزانه به طور متوسط 15 پيام دريافت كند، پرشدن اين فضا حدود 100 سال طول مى‌كشد؛ پس به راحتى مى‌توان ديد كه اين فضا عملاً پر نمى‌شود.
4- گوگل ادعا كرده است كه يك نسخه از تمام نامه‌هاى الکترونيکى را در سرور خود نگه مى‌دارد و حتى اگر افراد هم آن را از صندوق پستى خود پاك كنند، ممكن است كه اين اطلاعات از سرور گوگل پاك نشود.
اين موضوع اگرچه به اين معنى است که کاربران امکان نابود کردن هيچ سندى را که يک‌بار به گوگل سپرده‌اند ندارند و ممکن است مشكل امنيتى براى افراد ايجاد كند، اما موجب مى‌شود كه فضاى كمترى توسط نامه‌هاى الکترونيکى تكرارى اشغال شود. طبق بررسى انجام شده، حجم بسيارى از فضاى سرورها را نامه‌هاى الکترونيکى تكرارى، كه افراد براى هم forward مى‌كنند، تشكيل مى‌دهد. اين اقدام گوگل از اتلاف فضا به منظور ذخيرة نامه‌هاى الکترونيکى تكرارى جلوگيرى مى‌كند.
5- اگر فرض كنيم كاربران G-mail از همان ابتدا 1ميليارد نفر (يک‌ششم جمعيت كل جهان) باشند كه هر كدام تمام يك گيگابايت فضاى خود را استفاده كنند، در مجموع به يك ميليارد گيگابايت حافظه نياز است. با توجه به پيشرفت تكنولوژى‌هاى ذخيره‌سازى، مى‌توان 250 گيگابايت را با استفاده از تکنولوژى falashII در فضايى برابر 38×234×133 ميليمتر مكعب ذخيره کرد. بنابراين براى يك ميليارد مگابايت، چهار ميليون حافظة flashII نياز خواهيم داشت. يعنى فضايى برابر 4730 مترمكعب كه اگر ارتفاع فضا را 3 متر (يك ساختمان معمولى) در نظر بگيريم، به حدود 1600 مترمربع فضا نياز است.
ديگران چه خواهند کرد؟
همانطور که اشاره کرديم، اين اخبار موجب جنب و جوش سرورهاى پست الکترونيکى ديگر شده است. پس از اينکه گوگل به صورت محدود به ارائة G-mail پرداخت، yahoo براى مقابله با آن، ظرفيت صندوق پستى هر کاربر را تا 100 مگابايت و به صورت مجانى افزايش داد و هم‌اکنون شاهد اين افزايش فضا و تغييرات ديگرى در yahoo هستيم که البته اشکالاتى در آن مشاهده مى‌شود. در اين بين، اخبارى که از شرکت مايکروسافت به گوش مى‌رسد، بسيار جالب است؛ بيل گيتس که خود از مخالفان اراية خدمات مجانى است و حتى پيشنهاد کرده بود که براى ارسال e-mail نيز از فرستنده پول دريافت شود، اعلام کرده است که فضاى 2مگابايتى Hotmail را به 250 مگابايت افزايش خواهد داد. با وجود اين، هنوز ناباورى در مورد اراية خدمات مجانى گوگل و هدف اراية اين خدمات وجود دارد؛ علاوه بر آن، در مورد همچنين تأمين مخارج آن سؤال‌هايى وجود دارد.
کليد اين صندوق در دست کيست؟
مسئله مهم ديگر در اين رابطه، مسئله امنيت اطلاعات است؛ گوگل در صفحة privacy مربوط به G-mail، ادعا كرده است كه به طور معمول، اطلاعات افراد توسط هيچ شخصى خوانده نمى‌شود و رده‌بندى اين اطلاعات و موضوع‌بندى آنها تماماً توط كامپيوتر صورت مى‌گيرد و همچنين ادعا نموده است كه اين اطلاعات را در اختيار شركتهاى ديگر قرار نمى‌دهد. ولى كمى بعد از اين ادعاها، چيزهاى ديگرى به چشم مى‌خورد.
اگرچه گوگل ابتداى اين صفحه را با اين شعارهاى زيبا شروع كرده است، ولى چند خط پايين‌تر، در مورد مواردى كه گوگل اجازه دارد از اطلاعات افراد استفاده كند، مطالبى آمده است كه تمام مطالب بالا را زير سؤال مى‌برد. مثلاً اعلام شده است که اگر گوگل شك كند که کاربر اقدام به ارايه مطالبى بر عليه گوگل يا شركتهاى تابعه کند يا كارهايى برخلاف قوانين انجام دهد، مثلاً اقدام به ارسال Spam كند، گوگل حق دارد به بررسى مطاب وى بپردازد.
همچنين اين سايت اطلاعات شخصى فرد را مى‌تواند در اختيار دولتمردان قرار دهد؛ ضمناً تضمين نمى‌كند كه اين اطلاعات در سرور گوگل در كشور کاربر بماند و بر اين موضوع تاکيد كرده است كه اين اطلاعات به سرور گوگل در آمريكا فرستاده شده و در آنجا نگهدارى مى‌شود. همچنين اعلام کرده است كه اين اطلاعات را مى‌تواند در اختيار شركتهاى متعلق به گوگل قرار دهد.
G-Email، صندوقچة اسرار
واقعيت چيست؟! چرا G-mail هنوز به‌طور کامل راه‌اندازى نشده است؟ هدف از اين خدمات چيست؟ آيا گوگل مى‌خواهد علاوه بر بلعيدن بيشتر فضاى اينترنت در سرور خود، فضاى mail، يعنى اطلاعات شخصى مردم را نيز ببلعد؟ آيا اين كار، گوگل را به پايگاه اطلاعات مردم دنيا تبديل نمى‌كند؟ آيا هدف گوگل، راه‌اندازى يك مركز جاسوسى در مورد مسايل خصوصى مردم نيست؟ آيا اين شركت، به‌وسيلة ابرقدرت‌هاى دنيا اداره مى‌شود و هزينة آن را اين دولتها تقبل مى‌كنند؟ آيا گوگل فقط با ارائه تبليغات نوشتارى مى‌تواند هزينه‌هاى هنگفت اين تسهيلات را تأمين كند؟
آيا آينده، همه مسايل را روشن مى‌کند؟! اگر جواب اين سوال‌ها را هم ندانيم، باز هم در ساية اين جنگ بزرگان اينترنت، مى‌توانيم راحت‌تر و ارزان‌تر زندگى کنيم.
منبع : نشرية طيف دانشگاه صنعتى اميرکبير (Teyf.com)
