آیا تبلت مدارس ایران را هوشمند میکند؟
دنیایاقتصاد- مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران از ورود تبلت به صورت آزمایشی به مدارس شهر تهران از سال تحصیلی جدید خبر داد.
سیدعلی یزدیخواه در جشن هوشمندسازی مدارس شهر تهران گفت: طرحی را آماده کردهایم که بر اساس آن دانشآموزان از تبلت بدون سیم کارت در مدارس استفاده خواهند کرد. وی با بیان اینکه این طرح برای پایه ششم ابتدایی و اول و دوم متوسطه در نظر گرفته شده است،
تصریح کرد: طرح تبلت دانشآموزی به صورت آزمایشی در سه منطقه و در هر منطقه برای سه کلاس اجرا خواهد شد. مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران از طراحی پورتال جامع همراهان در آموزش و پرورش شهر تهران خبر داد و گفت: در این طرح تمامی برنامههای هوشمندسازی مدارس شهر تهران تجمیع میشود. یزدیخواه با اشاره به ستاد مدارس هوشمند شده تهران نیز گفت: در پایان سال گذشته 2258 مدرسه در فرآیند هوشمندسازی قرار گرفتند و اطلاعات آنها در پورتال ثبت شده است که از این تعداد 760 مدرسه در مقطع ابتدایی، 645 مدرسه در دوره متوسطه اول و 153 مدرسه نیز در دوره متوسطه دوم هوشمند شدند. وی با بیان اینکه هوشمندسازی مدارس در سال 91 نسبت به سال 90، 19 درصد افزایش یافت، تصریح کرد: در حال حاضر 100 درصد مدارس سمپاد شهر تهران تحت پوشش طرح هوشمندسازی هستند.
وی کمترین تعداد مدارس هوشمند را مربوط به مدارس غیردولتی عنوان کرد و گفت: با پنج درصد افزایش شهریهای که برای هوشمند سازی مدارس در نظر گرفتهایم، مقرر شده مدارس غیرانتفاعی نیز خود را با طرح هوشمندسازی همراه کنند. به گفته مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران، 65 درصد مدارس تهران دارای وب سایت هستند و به ازای هر 18 دانش آموز یک کامپیوتر وجود دارد. وی همچنین اظهار کرد: 94 درصد مدارس تجهیزات کامپیوتری دارند و 71 درصد از مدارس نیز دارای شبکه داخلی هستند. یزدیخواه ادامه داد: 84 درصد مدارس شهر تهران دارای مدیریت هوشمند، 42 درصد دارای برنامه تولید محتوای الکترونیکی و 45 درصد نیز دارای کارشناس فنی هستند.
وی با بیان اینکه در حال حاضر چهار درس در مدارس به صورت محتوای الکترونیکی ارائه میشود، از اجرای طرح تبلت دانش آموزی خبر داد و گفت: در این طرح از تبلت بدون سیمکارت برای دانشآموزان استفاده میشود و مقرر شده به صورت آزمایشی در سه منطقه از شهر تهران و در هر منطقه برای سه کلاس، این طرح اجرایی شود. مدرسه هوشمند چیست؟ این روزها تعاریف متفاوتی از مدارس هوشمند شکل گرفته است به خصوص آنکه سرعت پیشرفت تکنولوژی از یک سو و روی کار آمدن دستگاهها و راهکارهای جدید باعث شده تا در کمترین زمان قابلیتهاي جدیدتری به تعاریف گذشته افزوده شود که همین امر تا حدودی تعاریف موجود را ميتواند دگرگون سازد.
اما به شکل کلی مدرسه هوشمند مدرسه ای است که درآن روند اجرای کلیه فرآیندها اعم از مديريت، نظارت، كنترل، یاددهی – یادگیری، منابع آموزشی و کمک آموزشی، ارزشیابی، اسناد و امور دفتری، ارتباطات و مبانی توسعه آنها، مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات بوده و در جهت بهبود نظام آموزشی و تربيتیِ پژوهش محور طراحی شده است. در واقع مدرسه هوشمند مدرسهاي فيزيكي است كه كنترل و مديريت آن، مبتني بر فناوري رايانه و شبكه انجام ميگيرد و محتواي اكثر دروس آن الكترونيكي و سيستم ارزشيابي و نظارت آن هوشمند است. در چنين مدرسهاي يك دانشآموز هوشمند، با صرف وقت روي موضوعات به شكل مستمر، منابع و قابليتهاي اجرايي خود را توسعه و تغيير ميدهد و اين نكتهاي است كه به مسوولان مدرسه اجازه ميدهد تا با توجه به تغييرات بهوجود آمده و افزايش سطح اطلاعات دانشآموزان، آنها را براي اخذ اطلاعات جديد آماده نمايند. هوشمندسازی مدارس در ایران و جهان پيدايش سيستمهاي پردازش داده (رايانه) با سابقهای بيش از سه دهه سبب شده است که رايانه در بسياری از عرصههای کاربردی، اجتماعی و فردی وارد شود به گونهای که در دهه نود، در بسياری از کشورها، حتی مدارس ابتدايی هم مجهز به امکانات رايانه ای متناسب شدند.
گفته ميشود اولين مدارس هوشمند در سال 1996 در انگلستان تاسيس شد و سپس طرح راهاندازی مدارس هوشمند یا Smart School در کشور مالزی به اجرا درآمد و با ارائه الگویی موفق، توانست تجربه خود را به سایر کشورها نیز منتقل کند و امروزه علاوه بر مالزی کشورهای ايرلند، مصر و استراليا نیز برای هوشمند کردن مدارس خود اقدام کردهاند. با روی کار آمدن رایانههای لوحی و تلفنهای هوشند از یک سو و ساخت برنامههای متعدد کاربردی و آموزشی برای ای دستگاهها از سوی دیگر اکنون این وسایل علاوه بر کارکردهای متفاوتی که دارند، اما به عنوان یکی از ابزارهای کمک آموزشی نیز به حساب میآیند. در ایران اما تا سالهای پیش تعریف دقیقی از مدارس هوشمند وجود نداشت.
استفاده از فناوری در آموزش ايران به زمان بهرهگيری از ابزارهای کمک آموزشی سمعی، بصری شامل نمايش اسلايد و فيلمهای آموزشی در کلاس درس باز میگردد. پس از آن، تلويزيون به عنوان رسانه آموزشی مورد توجه قرار گرفت و تلويزيون آموزشی ملی ايران به طور رسمی به امر آموزش همگانی در سراسر کشور پرداخت. پس از ورود صنعت رايانه به ايران و رشد و نفوذ رايانههای شخصی در ميان اقشار مختلف، فعاليت در زمينه آموزش مبتنی بر رايانه نيز آغاز شد و بيش از ده سال است که در اين زمينه فعاليت میشود و اين امر با توليد لوحهای فشرده آموزشی آغاز شده است.
به طور کلی، از نيمه دوم سال ١٣٨٠ به بعد، رويکرد به اين مقوله جدی تر و فعاليتهای عملياتی در زمينه آموزش اينترنتی و بهرهگيری از پهنای باند مخابراتی برای ارائه دورههای آموزشی در گوشه و کنار کشور آغاز شد تا اینکه طبق مصوبات شورای فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش وپرورش در سال تحصيلي1384-1383، پایلوت مدارس هوشمند به سازمان آموزش و پرورش شهر تهران محول شد. پس از طرح موضوع در شورای راهبری فناوری اطلاعات و ارتباطات تعداد 4 دبيرستان در 4 منطقه تهران انتخاب و از سال تحصيلی بعد اجرای آزمايشی طرح در اين مدارس آغاز شد.
مدارس هوشمند چرا و چگونه؟
رشد همه جانبه دانشآموزان (ذهني، جسمي، عاطفي و رواني)، ارتقاي تواناييها و قابليتهاي فردي، تربيت نيروي انساني متفكر و آشنا به فناوري، استمرار فرآيند يادگيری دانش آموزان در خارج از مدرسه، ايجاد محيطی پويا و جذاب برای شکوفايی کامل استعدادها و بروز خلاقيت های فردی و جمعی دانش آموزان، افزايش حضور، پشتيبانی و مشارکت والدين و گروههاي ذينفع در فرآيند يادگيری دانشآموزان و مواردی از این دست اهم فواید بهکارگیری مدارس هوشمند است. اما مدارس هوشمند پیش نیازهایی نیز دارند که متاسفانه گاهی در تعریف این پیش نیازها اختلاف نظرهایی پیش ميآید.
بهعنوان مثال، صرف استفاده از چند رایانهای در یک کلاس به عنوان لابراتوار یا آزمایشگاه یا هر چیز دیگر به همراه یک دستگاه ویدئو پروژکتور و نیز اینترنت و داشتن سیستم اتوماسیون كامپيوتري نمیتواند یک مدرسه را به مدرسه هوشمند تبدیل سازد. نکتهای که اکنون به نظر ميرسد در هوشمندسازی مدارس کشور بیشتر از سایر تعاریف به کار گرفته میشود. یک مدرسه هوشمند باید به امکاناتی نظیر یک دستگاه دتا پروژکتور(اینتر اکتیو) همراه با یک پرده نمایش یا یک برد هوشمند برای هر کلاس، رايانه شخصي به تعداد تمامی افراد کلاسها، تجهيزات Active / Passive شبكه، اینترنت پر سرعت، وبسایت مدرسه، نرمافزارهاي آموزشی چندرسانهای، نرمافزار اتوماسیون مدرسه، نرمافزارهای کاربردی و چند رسانهای برای سایر دروس در هر پایه به همراه سوالات و تمرینات و… مجهز باشد تا بتواند به شکل استاندارد صفت هوشمند را با خود یدک کشد. حال اما با توجه به تعاریف فوق ضمن احترام به فعالیتهایی که در طول سالیان گذشته در مورد هوشمندسازی مدارس در کشور صورت گرفته است باید گفت که این اقدامات نمیتواند صرفا منجر به داشتن مدارس هوشمند در کشور شود.
البته در این بین نباید سرمایهگذاریهاي صورت گرفته را بیهوده تصور كرد، اما آیا صرف داشتن سرانه یک کامپیوتر به ازای 18 دانشآموز در یک مدرسه فارغ از سایر زیرساختهایی که در بخشهاي قبلی نیز به آن اشاره شد میتواند یک مدرسه را هوشمند سازد؟ در حال حاضر چند درصد از کتابهاي آموزشی کشور الکترونیکی شدهاند؟ یا چند درصد از محتواهای درسی به صورت چندرسانهای و تعاملی درآمدند؟ اینها همان بخشی از نقصانهایی است که اکنون باعث میشود فعالیتهاي صورت گرفته در این بخش را تنها گام آغازین هوشمندسازی بدانیم. بدیهی است در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات آن هم با این سرعت رشد شاید همین فعالیتهاي صورت گرفته به شرط عدم کامل شدن و درست اجرا شدن آن تا یک سال آینده در تعاریف همان مدارس سنتی بگنجد!