نام نویسنده: زهره اشرف
شرق – برون سپارى برون مرزى، واژه جديدى است كه به تازگى بر دامنه واژگان ما افزوده شده است و شايد توضيح در نظر گرفته شده براى اين فعل تازه وارد، واگذار كردن كار از كشورهاى گران به كشورهاى ارزان تر، باشد. از آنجايى كه كشورهاى در حال توسعه، بيش از پيش پذيراى اقتصاد سرمايه دارى شده اند، كارفرمايان ايالات متحده در بخش فناورى، كار خود را به كشورهاى آن سوى آب ها واگذار مى كنند.با توجه به شرايط نامناسب اقتصادى، اين فعاليت جديد، موجب آزردگى خاط، پريشانى و سردرگمى بسيارى از كاركنان ساكن ايالات متحده شده است.
شايد به اين دليل است كه يافتن اطلاعات بدون تعصب و نظرهاى شخصى در زمينه برون سپارى برون مرزى چندان كار ساده اى نيست. برخى از طرفداران اين كار، مطالبى در اين خصوص نگاشته اند، اما به جرأت مى توان گفت كه علاقه بيش از اندازه آنان، رد پاى خود را در مطالب ارائه شده بر جاى گذارده است. به درستى كه براى رسيدن به اطلاعات برگرفته از منابع معتبر، بايد با ظرافت بيشترى عمل كرد. در اين نوشتار، نگارنده بر آن است در ميان اطلاعات موجود در اين زمينه تعادلى برقرار كند. گام نخست، توضيح مختصرى از چگونگى پيدايش اين معامه جديد است. اگر با گذشته برون سپارى برون مرزى آشنا شويد، درك شما از آينده آن نيز درست تر خواهد بود.
• مبدأ برون سپارى برون مرزى
خلاف باورهاى موجود، جوامع صنعتى، از سال ها پيش با موضوع برون سپارى، به خوبى آشنا بوده اند. شايد نخستين بار اين موضوع در صنعت نساجى و آهن مطرح شده باشد. براى مثال مى توان از Levi Strauss Corporation نام برد. در حدود ۲۰ سال پيش اين شركت۲۰، كارخانه بافندگى در سراسر آمريكاى شمالى داشت. اما در سال ۲۰۰۳ آخرين كارخانه خود را تعطيل كرده تا آخرين بخش از عمليات بافندگى را به چين منتقل كند. از آنجايى كه رقيبانش با استفاده از برون سپارى برون مرزى محصولاتى با قيمت ارزان تر توليد مى كردند، ادامه فعاليت وى در درون ايالت خود كه محصولات گران ترى را به دست مى داد، كارى ناممكن شده بود. Levi Strauss Corporation ، به اين نتيجه رسيد كه دو راه بيشتر پيش رو ندارد.
نخستين راه، پيروى كردن از رقيبان و اقدام براى برون سپارى برون مرزى بود و ديگرى پاك شدن نام وى از صنعت نساجي.صنعت ديگرى كه برون سپارى برون مرزى را از ديرباز پذيرفته، صنعت خودروى سازى است. خودروسازان، سال ها است كه با اين گونه فعاليت آشنا هستند و از آن استفاده مى كنند.
صنايع ياد شده تنها برخى از صنايع آشنا با برون سپارى بوده اند. تعداد قابل توجه ديگرى از صنايع توليدى از سال ها پيش، يعنى دهه ۱۹۷۰، برون سپارى را آغاز كرده اند. همچون تمامى پديده هاى نوظهور، اين فعاليت جديد نيز در ابتدا با اعتراض هاى كم وبيشى، رو به رو بوده است. اما نبايد فراموش كرد كه برون سپارى برون مرزى، منافع بسيار خواهد داشت.
از آن جايى كه در كشورهاى در حال توسعه، نيروى انسانى ارزان تر است، برون سپارى به كمك آنان مى شتابد. با متوسل شدن به برون سپارى، افزون بر منافع موجود براى كشور توسعه يافته، كشور در حال توسعه نيز منافع خود را حفظ كرده و دسترنج خود را دريافت خواهد كرد.
اكنون اين معامله در زمينه IT رو به افزايش بوده و در مرحله سرنوشت سازى قرار گرفته است تا آنا كه چنين برآورد مى شود كه در۱۰ سال آينده برون سپارى برون مرزى افزايش بسيار زيادى داشته باشد. براى مثال مى توان از دو شركت Citibank و GE Finance نام برد. اين دو شركت، در حدود دو دهه است كه به طور كامل كار خود را به نيروهاى انسانى در هندوستان منتقل كرده اند و در سال هاى آينده هم، چنين خواهند كرد.در اين ميان مى توان به فعاليت چند شركت بزرگ در زمينه برون سپارى برون مرزى اشاره داشت.
IBM : اين شركت۶۰، پژوهشگر در هندوستان و ۹۰ پژوهشگر ديگر در پكن دارد و نيز شركتى با ۶۰۰۰ نفر كارمند كه همگى هندى هستند به خدمات بازاريابى تلفنى اين شركت مى پردازد.
Microsoft : شركت مايكروسافت دو مركز تقيق و توسعه در كشورهاى هندوستان و چين دارد و افزون بر آنها ۱۵۰ نفر از ساكنان چين، به عنوان كاركنان واحد تحقيقات، با اين شركت، همكارى مى كنند.
INTEL : افزون بر ۱۵ تا ۲۵ درصد از كاركنان اين شركت در فرا سوى مرزهاى ايالات متحده، فعاليت مى كنند.
:AOL اين شركت بيش از ۱۲ مهندس نرم افزار در هندوستان داشته و بر آن است كه تعداد آنان را به ۵۰ نفر افزايش دهد.
براساس آمار Nasscom يا انجمن ملى شركت هاى نرم افزارى و خدماتى در دهلى، درآمد صادرات نرم افزار و خدمات هند در سال مالى منتهى به ۳۱ مارس، با ۵/۳۰ درصد افزايش، به ۵/۱۲ ميليارد دلار (۸/۶ ميليارد پوند) رسيده، در حالى كه اين رقم در سال گذشته، ۶/۹ ميليارد دلار بوده است.آمار درآمد يادشده، شامل درآمد نيروهاى بيرونى (Outsource) و شركت هاى چندمليتى در هند است. در همين حال، ۸۵ درصد اين درآمدها را مى توان مرتبط با بازارهاى آمريكا و انگلستان دانست. مؤسسه تحقيقاتى Forrester انتظار دارد در سال ۲۰۰۵، هشتصد و سى هزار شغل در حوزه فناورى اطلاعات به خارج از مرزها سپرده شود و اين تعداد تا سال ۲۰۱۵ به سه ميليون و چهارصد هزار شغل افزايش يابد. اين مؤسسه بر اين باور است كه برون سپارى كارها به خارج از مرزها در كوتاه مدت شتاب گرفته و در سال آينده به ۸۳۰هزار نفر خواهد رسيد. اين تعداد، ۴۰ درصد بيش از پيش بينى قبلى اين مؤسسه است. بر اساس گزارش منتشر شده، تخمين هاى بلندمدت درباره برون سپارى خارج از مرزها، تغيير چندانى نكرده است.
• امتيازات برون سپارى در زمينه IT
از آنجايى كه در تمامى كسب و كارها، برخوردارى از نيروى انسانى هزينه قابل توجهى را به خود اختصاص داده است، بسيارى از شركت هاى مطرح جهان در جست وجوى رسيدن به نيروهاى ارزانترى هستند كه در عين حال كارى با كيفيت قابل قبول ارائه كنند. هندوستان، چين و روسيه از ميان كشورهاى ديگر، ارائه كننده تعداد بى شمارى از نيروهاى باهوش و توانا در زمينه فناورى هستند. از طرف ديگر، نيروهايى كه داراى قابليت هاى يكسان بوده و در زمينه مشابه ا، متخصص هستند، بر اساس محيط اقتصادى محل زندگى خود دستمزد دريافت مى كنند. در نتيجه استفاده از متخصصان حرفه اى در زمينه IT در تمامى كشورهاى دنيا ثابت نبوده و اين هزينه بسيار متفاوت خواهد بود.براى مثال دستمزد سالانه يك متخصص رده بالاى IT در سوئيس، ۱۶۴۹۰۰ دلار و در فيليپين ۲۴۹۰۰ دلار است.
در شغل هايى كه نيازمند تخصص كمترى است، اين تفاوت بسيار چشمگيرتر خواهد بود. براى درك بهتر، آوردن مثالى در اين زمينه مناسب است. نيرويى كه در آلمان، ۶۴۱۰۰ دلار دريافت مى كند، در چين ۱۲۴۰۰ دلار دريافت خواهد كرد. با آوردن تنها دو مورد از تفاوت هاى دستمزد در نقاط مختلف دنيا، به سادگى مى توان فهميد كه به چه علت ايالات متحده و ديگر كشورهاى اروپايى، از سپردن كار خود به ديگر كشورها يا همان برون سپارى، به شدت استقبال كرده اند و خواهند كرد.جالب است بدانيد كه برخى از شركت هايى كه برون سپارى برون مرزى كرده اند، ادعا دارند برون سپارى به كاهش هزينه هاى آنان كمك كرده و نيز در كيفيت كار تحويل داده شده هيچ مشكلى مشاهده نشده است.
حتى در برخى موارد، كيفيت كار بسيار بالاتر از انتظار بوده است. شايد كيفيت كار ارائه شده از سوى نيروهاى كار، ريشه در برخى از فرهنگ هاى آموزشى آنان داشته باشد.در بسيارى از كشورهاى آسيايى و اروپايى سختگيرى بيشترى بر طرح درس و مطالب كتب هاى درسى دانش آموزان انجام مى شود. يكى از نقاط تأكيد اين كشورها، درس رياضى بوده و دانش آموزان، دانش مطلوبى در اين زمينه دارند و اين درست همان چيزى است كه صنعت فناورى به آن نياز دارد.هم اكنون كشور هندوستان توجه بسيارى از شركت ها را به خود جلب كرده است. آنان به طور ملموس امتيازهاى برگرفته از برون سپارى در اين كشور را درك كرده اند و براى افزايش اين فعاليت در آينده برنامه ريزى مى كنند.
• اعتراض هاى مخالفان برون سپارى
برون سپارى موضوع نوظهورى است كه به شدت مورد توجه تعداد بى شمارى از مردم قرار گرفته است. اما در كنار آنان، گروهى با اين پديده جديد مخالفت كرده اند. بى جا نيست بدانيد كه برون سپارى بر انتخابات رياست جمهورى ايالات متحده تأثير گذاشته است. واگذارى كارهاى مربوط به فناورى پيشرفته، در ايالات متحده آمريكا و يا به عبارت ديگر صادرات كار به ديگر كشورها، به موضوعى براى مبارزات انتخاباتى تبديل شده است. به گفته متخصصان يك مركز رايانه اى، افزايش تعداد شركت هايى كه به انتقال كار به كشورهاى ارزان روى آورده اند، يك حقيقت است. اين موضوع كه برون سپارى برون مرزى از سال ها پيش آغاز شده و اكنون در زمينه شغل هاى تخصصى تر توسعه پيدا كرده، نيز درست است.
اما در كنار اين حقايق، موضوع ديگرى هم وجود دارد كه به درستى دو مورد پيشي است. شغل هاى سپرده شده به نيروهاى خارج از مرزها، ديگر به درون مرزها بر نخواهند گشت!بسيارى از ساكنان ايالات متحده از موضوع برون سپارى، هيچ خرسند نيستند.برخى از كاركنان ساكن كشورهاى توسعه يافته اى چون ايالات متحده نگران آينده خود بوده و با شدت با برون سپارى به مخالفت پرداخته اند. آنان باور دارند كه برون سپارى براى كشورهاى در حال توسعه، سود و براى ايالات متحده، زيان به ارمغان خواهد آورد.
• گردآورى نيرو از نقاط مختلف جهان
انتخاب افرادى از نقاط مختلف كره خاكى با فرهنگ ها و عادات متفاوت، مشكلاتى به دنبال خواهد داشت. شايد نتوان از آنان انتظار داشت كه كار يكسان و هماهنگى تحويل دهند. بسيارى از نيروهايى كه اكنون يك گروه تشكيل داده و بر روى موضوع واحدى كار مى كنند، هرگز همديگر را نديده و تنها به وسيله پست الكترونيك ارتباط برقرار كرده اند. افزون بر اين، احساسى ناخوشايند، نيروهاى تحويل گيرنده كار را رها نمى كند. از آنجايى كه آنان خود مى دانند كه جاى كاركنان ديگرى را اشغال كرده و فرصت هاى شغلى ايشان را ربوده اند، ناخشنود هستند. در نتيجه ممكن است اين حس درونى بر روابط كارى اثرگذار باشد.
كارفرماى با تجربه مى تواند با نظارت و توجه دقيق اين مشكل را برطرف كند. افزون بر اين رفتار انسان هايى با عادات گوناگون، به گونه اى نا خود آگاه و غير عمدى موجب رنجش خاطر ديگر افراد گروه مى شوند. براى درك بيشتر اين موضوع، آوردن چند مثال ضرورت دارد.ساكنان شمال اروپا در روابط خود بسيار رو راست و رك هستند. آنان براى گوش فرا دادن به حرف هاى عادى و روزمره، تمايلى از خود نشان نمى دهند. ساكنان مديترانه، علاقه بيشترى به معاشرتى بودن از خود نشان داده و گاهى براى حل مشكلات دوستان وقت بسيارى صرف مى كنند. فرهنگ آسيايى دقت به خصوصى در اداى احترام و تعارف دارد. با توجه به مطالب يادشده، مديرانى كه كار خود را به بيرون از مرزهاى كشور خود واگذار كرده اند، بايد به درستى بدانند با چه افرادى و از كدام فرهنگ، كار مى كنند.اكنون كشور استراليا به اين بازار پر هياهو وارد شده و توجه برخى از كارفرمايان را به خود جلب كرده است.
استراليا امتيازى افزون بر امتيازهاى ديگر كشورهاى مقصد برون سپارى دارد. نيروهاى كار اين منطقه با همان فرهنگى بزرگ شده اند كه كارفرماى آمريكايى بزرگ شده است. اما اين سخن به اين معنا نيست كه اكنون تمامى شركت هاى بين المللى از آن به عنوان پايگاه برون سپارى استفاده مى كنند. با وجود تمامى نظرهاى مخالف و موافق با برون سپارى، مديران بسيارى از شركت ها و ساكنان ايالات متحده، آن را پذيرفته و اين فعاليت جديد چنان جايگاهى در ميان آنان باز كرده است كه گروه چشمگيرى از مردم با ماليات دادن بر برون سپارى موافقت كرده اند. چندى پيش نظر خواهى آن لاينى در زمينه تعيين ماليات بر برون سپارى برون مرزى، انجام شده است. ويليام بامول اقتصاددانى از دانشگاه نيويورك، گفته است حتى طرفداران پر و پا قرص جهانى شدن درمى يابند كه اين موضوع براى افرادى كه ناگزيرند كار خود را ترك كرده و يا شغل خود را عوض كنند، بسيار دردناك خواهد بود.
چنانچه جهانى شدن به اقتصاد كشورها كمك كرده و آنها را پولدارتر خواهد كرد.در حدود ۵۸ درصد از افراد شركت كننده در بررسى انجام شده باور دارند كه شركت هايى كه با نيروهاى بيرون از سازمان (outsource)كار مى كنند بايد پول بيشترى براى بازآموزى كسانى كه شغل خود را در اثر برون سپارى از دست داده اند، بپردازند. نزديك به ۱۰ درصد چنين مى پندارند كه تمام شركت ها بايد اين افزايش ماليات را بر عهده گيرند و بيش از ۳۲ درصد از آنان با كل طرح مطرح شده مخالفت كرده اند. اقتصاددانان از استقبال و پذيرفتن تعداد بى شمارى از مديران براى ماليات برون سپارى در خارج از كشور شگفت زده شده اند. به ويژه هنگامى كه آنان دليل موافقت با اين كار را پس انداز كردن پول در خارج از كشور دانسته اند.
در حدود ۵۸ درصد از افراد شركت كننده در بررسى انجام شده باور دارند كه شركت هايى كه با نيروهاى بيرون از سازمان (outsource)كار مى كنند بايد پول بيشترى براى بازآموزى كسانى كه شغل خود را در اثر برون سپارى از دست داده اند، بپردازند. نزديك به ۱۰ درصد چنين مى پندارند كه تمام شركت ها بايد اين افزايش ماليات را بر عهده گيرند و بيش از ۳۲ درصد از آنان با كل طرح مطرح شده مخالفت كرده اند. همواره نتايج نظر خواهى انجام شده دودستگى و اختلاف نظر در زمينه نقش دولت در برون سپارى برون مرزى را نشان مى دهد.
همچنين همه آنان باور ندارند كه برون سپارى در خارج از كشور براى آمريكا مفيد خواهد بود. ۶۳ درصد از آنها اشاره كرده اند كه واگذارى شغل هاى مربوط به فناورى و يا به عبارت ديگر صادركردن اين مشاغل به خارج از كشور، رتبه و جايگاه بالاى آمريكا در اين زمينه را تحديد خواهد كرد. كمى بيش از ۲۲ درصد از اين مديران با نظر گروه بالا مخالف بوده و ديگر افراد باقى مانده، هيچ نظرى ابراز نكرده اند.تعداد بى شمارى از افراد شركت كننده در اين نظر خواهى، ۸۱ درصد اشاره كرده اند كه شركت آنان در طول ۱۲ ماه آينده به استفاده از نيروهاى برون سازمان، در خارج از كشور ادامه خواهد داد. ۳ درصد از آنها قصد دارند برون سپارى را در آينده افزايش داده و تنها ۵ درصد مى خواهند تعداد افراد برون سازمان خود را كاهش دهند. ديگر افراد باقى مانده، هنوز تصميم نگرفته اند.بيش از نيمى از افراد گفته اند كه برون سپارى برون سازمانى، بخش طبيعى از انقلاب جاعه سرمايه دارى است و ۲۹ درصد مخالف اين نظريه بوده اند.
افزون بر ۶۵ درصد باور دارند كه برون سپارى برون سازمانى براى ديگر كشورها نيز مفيد بوده و ۱۶ درصد آنان با اين باور مخالف هستند. درصد باقى مانده نظرى نداده اند.
