بازار ديجيتال – این روزها بر اساس تقویم جهانی هفته میراث فرهنگی و گردشگری است. هفته‌اي که در آن بسیاری از کشورهای جهان به خصوص کشورهای دارای جاذبه‌هاي گردشگری یا میراث فرهنگی و صنایع دستی برنامه‌هاي متنوعی را اجرا می‌کنند.
اما در این بین یکی از رازهای موفق‌ترین کشورها در به‌کارگیری جاذبه‌هاي توریستی خود استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات است.
فناوری اطلاعات و ارتباطات طی سال‌هاي گذشته کمک فزاینده‌اي به رشد کشورها در جذب توریست کرده است. شاید مشخصه مهم این کمک معرفی جاذبه‌هاي گردشگری از طریق وب‌سایت‌هاي گردشگری باشد. وب‌سایت‌هایی که بعدها و با فراگیر شدن تجارت الکترونیک امکان رزرو کردن هتل‌ها، خرید اینترنتی بلیت هواپیما یا حتی برگزاری یک تور مجازی را برای توریست‌ها فراهم کرده‌اند. در دنياي امروز، فناوري تمام اطلاعات موجود در محيط پيرامون را در برابر مسافران قرار داده است. به جز وب، امکانات و تجهيزاتي همچون تلفن‌هاي همراه اين اجازه را به ما مي‌دهند تا از هتل خود خارج شده، جی پی اس تلفن خود را فعال، به وسيله آن رستوران‌ها و اماکن تفريحي را پيدا کرده، اخبار روز را مورد بررسي قرار داده، به جست‌وجو در نقشه‌هاي راهنما پرداخته و حتي براي تعطيلات جا و بليت تهيه کنيم یا حتی از برنامه‌هاي موزه‌ها یا اطلاعاتی پیرامون اماکن تاریخی اطلاع کسب کنیم.
فوايد گردشگري اينترنتي
بر اساس آمارها بيش از 60 درصد از کاربران اينترنتي معتقدند وب‌سايت‌هاي گردشگري الکترونيک خدمات بهتري نسبت به آژانس‌هاي مسافرتي ارائه مي‌دهند.
اين آمار بر گرفته از تحقيقاتي است که چندي پيش از بيش از دو هزار و 500 کاربر اينترنتي در قسمت‌هاي مسافرت‌هاي تفريحي و تجاري به دست آمده است. طبق اين نظرسنجي تقريبا 30 درصد از گردشگران تفريحي عنوان کرده بودند که خدمات ارائه شده از طريق وب‌سايت‌ها، نسبت به آژانس‌هاي مسافرتي بهتر بوده است. اگر چه برخي از آنها هيچگاه از اين خدمات استفاده نکرده بودند.
آمار نشان داده است که 66 درصد از کاربران رايانه‌اي کشورهاي توسعه يافته خدمات ارائه شده از سوي وب‌سايت‌هاي مسافرتي را بهتر و ناسب‌تر از آژانس‌هاي مسافرتي دانسته‌اند. طبق اين بررسي تنها يک سوم از کاربران اينترنت آژانس‌ها را به وب‌سايت‌هاي مسافرتي ترجيح مي‌دهند، اين چيزي است که مي‌تواند براي آينده اين بخش تا حدودي نگران‌کننده باشد. طي يک سال اخير ميزان اطمينان مسافران تجاري به خدمات وب‌سايت‌هاي مسافرتي بيش از مسافران تفريحي بوده است. زيرا ميزان استفاده بازرگانان از اين سيستم 33 درصد است که يک درصد نسبت به گردشگران معمولي بالاتر بوده، اين در حالي است که دو سال پيش اين ميزان براي بازرگانان تنها 25 درصد بود. نفوذ وب‌سايت‌هاي گردشگري بدان معنا است که امروزه افراد بسياري به اينترنت دسترسي دارند و استفاده از خدمات گردشگري الکترونيکي براي رزرو جا و خريد برخي از کالاهاي مرتبط با اين بخش امري کاملا طبيعي شده است. با نگاهي بر تاييد حضور گردشگري الکترونيکي در تامين نيازهاي اطلاعاتي کاربران در مي‌يابيم بيش از نيمي از گردشگران از اين فن‌آوري براي کسب اطلاعات مسافرتي و قيمت‌هاي منطقه‌هاي مختلف استفاده مي‌کنند. در اين بين 55 درصد از گردشگران تجاري اينترنت را بهترين گزينه براي کسب اطلاعات کاري عنوان کرده‌اند. در واقع بيشتر کاربران اينترنتي چه در زمينه مسافرت‌هاي تفريحي و چه تجاري، مهم‌ترين مزيت چنين وب‌سايت‌هايي را در اختيار نهادن ارزان‌تين پروازها، هتل‌ها و ديگر امکانات مسافرتي مي‌دانند.
ایران و گردشگری اینترنتی
اما در ایران این آمار تفاوت‌هاي بسیاری دارد که شاید میزان دسترسی به اینترنت یا در حقیقت ضریب نفوذ اینترنت یکی از دلایل آن باشد. از سوی دیگر در حالی که کشورمان ایران دارای جاذبه‌هاي بی‌نظیر و بکری چه در بخش گردشگری و چه در بخش میراث فرهنگی است اما متاسفانه تعداد سایت‌هاي فعال در این دو بخش شاید آنچنان که باید برای گردشگران حرفه‌اي خارجي با زبان‌هاي مختلف کافی نباشد.
در بخش بازاریابی برای ورود گردشگر به کشور آنچنان فعالیت خاصی صورت نگرفته است. البته شاید مهم‌ترین دلیل این موضوع که عموما از سوی کارشناسان گردشگری مطرح می‌شود بحث تحریم و قطع ارتباط کشور ما با سیستم مالی معتبر و پرمخاطبی چون ویزا کارت یا مستر کارت باشد. هر چند در این بخش طی سال‌هاي گذشته از سوی برخی از بانک‌هاي خصوصی فعالیت‌هایی همچون کارت اعتباری گردشگری ویژه توریست‌ها درنظر گرفته شده است اما با این حال و به دلیل عنوان شده عدم پذیرش ویزا کارت و مستر کارت در سیستم بانکی ایران باعث شده حداقل در بخش رزروهای اینترنتی از خارج به داخل رشد قابل توجهی شاهد نباشیم. در نقطه مقابل اما ظهور سایت‌هاي گردشگری داخلی باعث شده مخاطبان ایرانی به راحتی بتوانند برای سفرهای خارجی خود برنامه‌ریزی کنند. سایت‌هایی چون «بریم سفر» این امکان را برای کاربران ایرانی فراهم آورده است تا بتوانند از طریق کارت‌هاي بانکی عضو شتاب هتل مورد نظر خود در هر كجاي جهان را رزرو، هزینه آن را پرداخت و حتی با خرید اینترنتی بلیت هواپیما، برنامه مسافرتی خود را کاملا مجازی انجام دهند.
میراث دیجیتال
در کنار اقدامات صورت گرفته در بخش گردشگری‌هاي مجازی و همچنین به‌کارگیری سایت‌هاي اینترنتی برای معرفی جاذبه‌هاي تاریخی، فناوری اطلاعات کمک‌هاي دیگری نیز به میراث فرهنگی و گردشگری کرده است.
دانش بشر از تمدن‌هاي باستان تا دو قرن پيش محدود و منوط به اسناد مکتوب تاريخي بود که وابستگي و رابطه‌اي مستقيم و تنگاتنگ به نحوه نگارش مورخان از وقايع و حوادث اطراف آنها و اهدافشان براي نسل‌هاي آينده داشته است. رفته‌رفته و با آغاز قرن نوزدهم ميلادي منابع و مدارک به دايره فهم و دانش انسان از تمدن‌هاي باستان افزوده شد. از مهم‌ترين اين يافته‌ها اسناد و نشانه‌هاي باستان‌شناسي است که اغلب ديدگاه محققان را نسبت به مردم و وقايع اطراف تغيير داده به نحوي که پرسش‌هايي عميق را در خصوص تاريخ و قدمت همان مردم و وقايع مطرح مي‌ساختند. اين فرآيند رفته‌رفته اطلاعات مربوط به زندگي روزانه مردم را افزود و شروع به واضح و واضح‌تر کردن تصوير مبهمي کرد که با هر بار اکتشاف و تحقيق و مطالعه بيشتر و تطبيق آن با داشته‌هاي موجود زندگي، چهره‌اي روشن‌تر از گذشته را نمايان مي‌ساخت. اکنون که در اوايل قرن بيست و يکم و هزاره سوم قرار داريم، مي‌توانيم دريابيم که نسل‌هاي بعدي ما چگونه اطلاعات مربوط به نسل امروز را به دست آورده و تصاويري قابل فهم از آنچه در عصر ما در حال انجام بوده ارائه مي‌دهند.
در عصر حاضر نيز بسياري از اعداد و ارقام روزانه و کارهاي روزمره در رايانه‌هاي خانگي ما ثبت و ذخيره شده‌اند. اين اطلاعات که در هر لحظه و زماني قابل بازگشت و دسترسي سريع را دارند در آرشيو‌ها و محفظه‌هاي ديجيتالي محفوظ هستند.
در همین بخش در کشور ما نیز فعالیت‌هاي زیادی انجام شده است. به عنوان مثال تبدیل اسناد تاریخی به اسناد دیجیتالی اعم از عکس، فیلم و نوشتار که این روزها به عنوان پروژه‌هاي مختلف در موزه‌هاي کشور به کار گرفته و در حال تکمیل است یکی از این فعالیت‌ها است.
فروش هنر در بستر وب
اما به جز اقدامات عنوان شده در بالا در بخش صنایع دستی نیز هم‌اکنون فناوری اطلاعات علاوه بر نقش اطلاع‌رسانی خود در بعد تجاری نیز سود‌هاي سرشاری را برای کشورهای فعال در این بخش فراهم آورده است. علاوه بر این ارائه آموزش‌هاي الکترونیک چه بر بستر لوح‌هاي الکترونیک و چه بر بستر اینترنت توانسته نقش مثبتی را در گسترش آموزش این هنرها ایفا کند.
در ایران اما در هر دو بخش طی چند سال گذشته فعالیت‌هاي بسیاری صورت گرفته است. ارائه لوح‌هاي آموزشی صنایع‌دستی در استان‌هاي مختلف از یک سو و همچنین راه‌اندازی فروشگاه‌هاي اینترنتی به منظور بازاریابی برای فروش جهانی صنایع‌دستی ایران از فعالیت‌هاي انجام شده در این بخش است.
منبع : دنیای اقتصاد
