Yield farming یا فارمینگ یکی از داغ ترین مباحث DeFi در ۲ سال اخیر بوده و در دنیای ارزهای دیجیتال طوفانی به پا کرده است. میزان دارایی در حال گردش این بازار در مدت زمان ۱ سال از ۵۰۰ میلیون دلار به بیش از ۱۰ میلیارد دلار رسید. دراین مقاله قصد به معرفی و بررسی کامل مبحث فارمینگ داریم.
استخراج ارزهای دیجیتال چیست؟
بطور خلاصه، استخراج ارزهای دیجیتال پروسه‌ای است که به هولدرهای ارزدیجیتال اجازه کسب درآمد از هولد ارزهای خود را می‌دهد. در فارمینگ، یک سرمایه گذار مقادیری از دارایی‌های خود را به صورت ارز دیجیتال در پروتکل‌های وام دهی قرار می‌دهد و از کارمزدهای آن درآمد کسب می‌کند. در انواع دیگری از فارمینگ کاربران در ازای نگهداری توکن‌های حاکمیتی پاداشی علاوه بر درآمد فارمینگ کسب می‌کنند.
شیوه کار فارمینگ با وام‌های بانکی یکسان است. وقتی شما از بانک وام بگیرید، آن را همراه با سود و کارمزدش بازپرداخت می‌کنید، فارمینگ هم به همین صورت است با این تفاوت که هولدرها نقش بانک را اجرا می‌کنند. فارمینگ با یک تامین کننده نقدینگی و یک استخر نقدینگی (یک قرارداد هوشمند پر از پول نقد) کار می‌کند که به بازار DeFi قدرت پیدا می‌کند. ارائه دهنده نقدینگی سرمایه گذار است که وجوه خود را به یک قرارداد هوشمند واریز می‌کند. استخرنقدینگی یک قرارداد هوشمند است که با پول نقد پر شده است.
کاربردها و فعالیت فارمینگ مبتنی بر مدل AMM یا بازار ساز خودکار است.AMM جایگزین لیست سفارش‌های سنتی است و تمام سفارش‌های خرید و فروش یک صرافی را به‌طور هوشمند ثبت می‌کند و به جای انجام تراکنش‌ها به‌شیوه متداول با استفاده از قراردادهای هوشمند، یک استخر نقدینگی مبتنی بر الگوریتم‌های از پیش تعیین شده می‌سازد که به شدت به تامین کننده‌های نقدینگی وابسته است.
پروتکل کامپاند یکی از معروف‌ترین پروتکل‌های وام‌دهی است که بر بستر شبکه اتریوم فعالیت می‌کند.
یکی از عوامل مهم در پروژه‌های فارمینگ میزان کل دارایی قفل شده است. این شاخص نشان می‌دهد چه مقداری سرمایه در استخر نقدینگی پروتکل مورد نظر قفل شده و در حال فعالیت است.
شیوه محاسبه بازپرداخت
بازده عملکرد برآورد شده بر اساس مدل سالانه محاسبه می‌شود و درآمد شما را به ازای یک سال نگهداری ارز مربوط نشان می‌دهد. برخی از متداول‌ترین معیارها شامل درصد عملکرد سالانه (APY) و نرخ درصد سالانه (APR) است. تفاوت اصلی بین آنها این است که APR سود مرکب را در نظر نمی‌گیرد، که شامل افزایش سود شما می‌شود.
فرمول محاسبه در کل بسیار ساده است اما فارمینگ می‌تواند به صورت مقطعی سودهای بسیار زیادی را به کاربران خود پرداخت کند. برای مثال پروتکل Yearn Finance را در نظر بگیرید.
این پروتکل که بر بستر اتریوم فعالیت می‌کند یکی از اولین‌ها در فارمینگ بود و با این وجود تقریبا نوپا محسوب می‌شود.
وقتی یک کاربر دارایی خود را به این پروتکل وارد می‌کند بصورت خودکار دارایی هایش به yToken تبدیل می‌شود.
yTokenها عبارتند از yUSDC،yDAI و yUSDT . سپس قرارداد هوشمند این پروتکل بصورت خودکار پول شما را در یک استخر نقدینگی با بالاترین نرخAPR سرمایه‌گذاری می‌کند.
ریسک‌های فارمینگ
فارمینگ مانند هر سرمایه گذاری دیگری در کنار درآمد خوب ریسک‌هایی دارد. این ریسک‌ها عبارتند از:
ریسک قراردادهای هوشمند:
قراردادهای هوشمند کدهای دیجیتالی بدون کاغذ هستند که شامل توافق بین طرفین در مورد قوانین از پیش تعیین شده‌ای است که خودکار اجرا می شوند. قرارداد هوشمند واسطه را حذف می کنند و برای انجام معاملات ارزان‌تر و ایمن‌تر هستند، اما آنها مستعد حمله به اکوسیستم و اشکالات موجود در کد هستند. کاربران پروتکل‌های DeFi معروف Uniswap و Akropolis همگی در برابر کلاهبرداری‌های قرارداد هوشمند متحمل ضرر شده اند.
ریسک ضرر دائم:
فعالیت فارم‌ها مستلزم تامین نقدینگی توسط سرمایه‌گذاران در صرافی‌های غیرمتمرکز است و حرکات سریع و تیز بازار می‌تواند خطرناک باشد. چراکه قیمت توکن‌های در حال فارم به سرعت بازار تغییر نمی‌کند و بسیار متفاوت است. در نتیجه یک معامله‌گر آربیتراج می‌تواند از این اختلاف قیمتی استفاده کند و توکن‌های خود را به قیمت متفاوت از بازار در این استخرهای نقدینگی بفروشد.
ریسک نقدینگی:
مانند فضای مالی سنتی، سیستم عامل‌های DeFi از سپرده‌های مشتریان خود برای تامین نقدینگی در بازارهای خود استفاده می‌کنند. با این حال، هنگامی که ارزش وثیقه به زیر قیمت وام برسد، ممکن است مشکلی ایجاد شود. برای مثال شما با وثیقه‌گذاری بیت کوین، وام خود را به صورت اتریوم دریافت کرده اید. حال با کاهش قیمت بیت کوین و افزایش قیمت اتریوم وام بصورت خودکار منحل می‌شود. چرا که ارزش وثیقه از ارزش وام کمتر شده است.
پرطرفدارترین پروتکل‌های فارمینگ
Aave
این پلتفرم ، یک پروتکل متن باز و غیرمتمرکز برای وام دهی و وام گیری. اولین توکن این شبکه LEND نام داشت اما بعد از مدتی این پلتفرم نام توکن بومی خود را به AAVE تغییر داد. پلتفرم Aave در حال حاضر بیشترین TVL یا مجموع دارایی قفل شده را با مبلغ ۲۱ میلیارد دلار بین تمامی شبکه‌ها دارد. نرخ بازپرداخت این شبکه می‌تواند تا ۱۵%APR افزایش پیدا کند.
Compound
این پلتفرم هم شبیه به Aave است با این تفاوت که از الگوریتم هوشمند‌تر و توکن بومی حاکمیتی استفاده می‌کند. به لطف توکن حاکمیتی COMP کاربران شبکه اجازه اظهار نظر و رای دهی برای برنامه‌های آتی این پلتفرم دارند. مجموع دارایی‌های قفل شده این شبکه ۱۶ میلیارد دلار و نرخ بازپرداختی بین ۰.۲۱% تا ۳%APY دارد.
Curve Finance
این پلتفرم هم مانند دو پلتفرم قبلی غیرمتمرکز است و تمرکز آن فعالیت در بازار استیبل کوین‌ها و کارمزد کم تراکنش است و از الگوریتم AMM منحصر به فرد خود استفاده می‌کند. مجموع ارزش دارایی‌های قفل شده این شبکه ۹.۷ میلیارد دلار، نرخ بازدهی شبکه ۱۰% APY و نرخ پاداش شبکه نهایتا ۴۰% است.
Pancake Swap
این شبکه غیرمتمرکز بر بستر شبکه بایننس فعالیت می‌کند و از توکن‌های BEP20 پشتیبانی می‌کند. در شبکه خود بالاترین نرخ دارایی‌های قفل شده معادل ۴.۹میلیارد دلار را دارد و بازده شبکه می‌تواند تا عدد نجومی ۴۰۰% APY افزایش یابد. این پلتفرم بیش‌تر در بازار NFT و بازی‌سازی متمرکز است.
Uniswap
محبوب‌ترین و بزرگترین اکوسیستم حوزه فارمینگ است؛ که هم به صورت AMM و هم DEX فعالیت می‌کند و سرمایه‌گذاران باید دارایی خود را به صورت ۵۰/۵۰ بین این دو بازار تقسیم کنند.
این پلتفرم تفریبا از همه توکن‌های شبکه ERC20 پشتیبانی می‌کند و کارمزدهای این پتفرم توسط توکن حاکمیتی UNI دریافت می‌شود. (جهت خرید یونی سواپ می توانید به صرافی ارزینجا مراجعه فرمائید)
در حال حاضر این شبکه در دو نسخه فعال است. نسخه V3 به تازگی راه‌اندازی شده و به سرعت در حال پیشرفت است. ارزش کل دارایی‌های قفل شده در نسخه قدیمی ۵ میلیارد دلار و در نسخه جدید ۲ میلیارد دلار است.
