اطمینان از کیفیت میلگرد خریداری شده، چالش هر مهندس مجری و ناظر است. اهمیت این موضوع با افزایش قیمت روز میلگرد و بالا رفتن احتمال تقلب و کم‌فروشی بیشتر شده و نبودن تجهیزات مخصوص آزمون‌های مخرب و غیر مخرب در کارگاه‌ها، اطمینان از کیفیت میلگرد را سخت‌تر می‌کند. درست است که استفاده از دستگاه‌های تست کشش و تسلیم میلگرد و فراهم بودن شرایط برای آنالیز شیمیایی میلگرد، شما را در مورد سطح کیفی میلگرد مطمئن می‌کند، اما نبودن آن‌ها نباید باعث شود که نا امید شوید. چرا که یک سری نکات و ترفندهای ساده وجود دارد که به شما را در این زمینه کمک خواهد کرد. در این مقاله، با این نکات و ترفندها آشنا می‌شوید:
۱. کنترل چشمی میلگرد چگونه است؟
کنترل چشمی مهم‌ترین بخش کنترل کیفیت میلگرد است و اگر نکات و ترفندهای مربوط به این بخش را مطالعه کنید، بیشتر راه را رفته‌اید. اولین و مهم‌ترین گام در کنترل چشمی میلگرد، توجه به ظاهر آن است. میلگرد تحویلی به شما باید فاقد هرگونه زنگ و تاب خوردگی بوده و رنگ آن باید تیره و مایل به سیاه باشد. مایل بودن رنگ میلگرد به قهوه‌ای یا زرد، نشان از قرار داشتن آن در مجاورت رطوبت به مدت طولانی و زنگ‌زدگی آن دارد. اگر در سطح چنین میلگردی زنگار مشاهده نکردید، بدانید که زنگ‌زدگی آن عمقی بوده و با سند بلاست و برس زنی رفع نشده است.
دومین گام، توجه به علامت اختصاری درج‌شده روی بدنه میلگرد است. این علامت باید روی بدنه تمامی میلگردها به‌صورت برجسته حک شده باشد. علامت اختصاری، ترکیبی از نام تولیدکننده و روش تولید میلگرد است. به‌عنوان مثال، روی بدنه میلگرد A۳ بناب، علامت اختصاری ZN CT درج می‌شود که ZN مخفف نام ظفر بناب به لاتین و CT به معنای میلگرد A۳ تولیدشده به روش ترمکس است. افزایش قیمت میلگرد ظفر بناب در چند ماه اخیر، اهمیت تشخیص اصالت آن را چند برابر می‌کند.
برای تطبیق تولیدکننده میلگرد با فاکتور خرید، باید علامت اختصاری میلگرد کارخانه‌های مختلف را بدانید. لیست این علائم با یک جستجوی ساده اینترنتی، پیدا می‌شود.
گام سوم، توجه به پلاک مشخصات میلگرد است. هر بندیل میلگرد باید دارای ۲ پلاک مشخصات فنی باشد که بایستی در این پلاک، مشخصاتی مثل نام و نشان تجاری کارخانه سازنده، شماره بسته، نوع میلگرد، وزن بسته، شماره ذوب، نشانه تائید کیفیت کارخانه و علامت استاندارد ملی ایران، درج‌شده باشد. گواهی کنترل کیفیت یا آنالیز فنی میلگرد هم از جمله مدارکی است که شما می‌توانید برای اطمینان بیشتر، آن را از فروشنده یا تولیدکننده بخواهید.
در این برگه، نتایج آزمون‌های مخرب و غیر مخرب و میزان مطابقت میلگرد با استانداردهای ملی و بین‌المللی، درج‌شده است. این برگه باید دارای بخش‌های زیر باشد:
- مشخصات درج‌شده در پلاک مشخصات فنی میلگرد
- خواص مکانیکی میلگرد مثل استحکام تسلیم، استحکام کششی و درصد ازدیاد طول
- خواص شیمیایی میلگرد مثل درصد خلوص عناصری مثل کربن، سیلیسیم، منگنز، فسفر و نیکل در ساختار آن
- نتایج آزمایش‌های کشش، تاشدگی و جوش‌پذیری میلگرد
۲. تشخیص سایز میلگرد چگونه ممکن است؟
تشخیص سایز میلگرد از این نظر اهمیت دارد که وزن میلگردهای دارای سایز پایین، کمتر است و اگر فروشنده یا تولیدکننده میلگردهای ارسالی را با سایز پایین‌تر ارسال کرده باشد، وزن و تعداد میلگردهای موجود در هر بندیل را به‌صورت محسوسی کاهش داده است. به‌عنوان مثال اگر شما یک بار میلگرد سایز ۲۰ را خریده باشید، باید حدود ۲۰ تن و ۶۷۰ عدد از این سایز میلگرد را تحویل بگیرید. جایگزین کردن میلگرد ۱۸ به جای میلگرد سایز ۲۰ و ارسال ۶۷۰ عدد از آن، یعنی این که بار شما ۱۳۰ عدد میلگرد کمتر دارد. چرا که یک بار میلگرد ۱۸ باید دارای ۸۳۰ شاخه میلگرد باشد.
برای این که از درست بودن سایز میلگرد ارسالی مطمئن شوید، می‌توانید از ابزارهای زیر استفاده کنید:
شابلون و گیج:
نحوه کار با این ابزارها تقریبا شبیه به یکدیگر است. با این تفاوت که برای هر سایز میلگرد، یک شابلون اختصاصی وجود دارد و گیج ابزاری با دهانه باز و مدرج است که با قرار دادن آن دور میلگرد و بالا و پایین کردن، می‌توانید سایز میلگرد را حدس بزنید.
کولیس:
احتمالاً دقیق‌ترین ابزار اندازه‌گیری سایز میلگرد، کولیس است. با استفاده از کولیس می‌توان قطر اسمی، قطر زمینه و قطر خارجی میلگرد را مورد بررسی قرار داد. برای این کار کافی است تا میلگرد را داخل فک کولیس قرار دهید و پس از سفت شدن فک‌ها، عدد اصلی را از روی خط کش و اعشار را از روی فک بخوانید.
آچار فرانسه مدرج:
استفاده از این ابزار هم تقریبا شبیه به کولیس است، با این تفاوت که دقت اندازه‌گیری آن به اندازه کولیس نیست.
۳. چگونه وزن میلگرد را در کارگاه محاسبه کنید؟
جدای از مسئله قیمت و هزینه، محاسبه وزن میلگرد در کارگاه و تطبیق آن با جدول وزن میلگرد هر کارخانه، یکی از راه‌های تشخیص اصالت میلگرد است. به‌عنوان مثال کارخانه‌ای مثل فولاد میانه، وزن میلگرد تولیدی خود را در وب‌سایتش قرار داده و شما با استفاده از آن و به کار بستن روش‌های این بخش، می‌توانید قیمت میلگرد میانه به ازای هر شاخه را محاسبه کرده و اصالت آن را نیز تشخیص دهید.
ساده‌ترین و سریع‌ترین روش محاسبه وزن هر شاخه از میلگرد، این است که یک قطعه از آن را بریده و آن را با ترازو وزن کنید. اگر وزن نمونه را در واحد گرم بر طول نمونه در واحد میلی‌متر تقسیم کنید، وزن یک متر از میلگرد موردنظر به دست می‌آید و با ضرب کردن آن در طول شاخه، می‌توانید وزن هر شاخه و بندیل را محاسبه کنید.
در روش دوم، باید سایز میلگرد را با استفاده از روش‌های بخش قبلی به دست آورید و با استفاده از فرمول زیر، به وزن یک متر از آن برسید و سپس وزن به دست آمده را با جدول اشتال یا جدول وزنی تولیدکننده مطابقت دهید:
۱۶۲/نمره میلگرد به توان ۲= وزن هر متر از میلگرد
خرید از فروشنده معتبر، خیال شما را از بابت تشخیص اصالت میلگرد راحت می‌کند. به‌عنوان مثال، اگر از سایت معتبری مثل آسرون خرید کنید، خیالتان از بابت کیفیت ظاهری و اصالت میلگرد راحت است، چرا که بارهای ارسالی از انبارهای این سایت، توسط واحد کنترل کیفیت آن با دقت بررسی می‌شود.
