دانشمندان به تازگی متوجه شده‌اند که گوگرد دی‌اکسید (SO₂) می‌تواند در جستجوی حیات در سیارات فراخورشیدی نقش کلیدی ایفا کند. اما برخلاف تصور، وجود این گاز نشانه‌ای از حیات نیست، بلکه برعکس، نشان می‌دهد که یک سیاره احتمالاً غیرقابل سکونت است. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که سیاراتی که مقادیر زیادی گوگرد دی‌اکسید در جو خود دارند، احتمالاً محیطی خشک، گرم و فاقد شرایط مناسب برای زندگی دارند، بنابراین می‌توان آن‌ها را از لیست اهداف احتمالی حذف کرد.
یکی از چالش‌های بزرگ در جستجوی حیات بیگانه این است که شناسایی نشانه‌های زیستی در جو سیارات بسیار دشوار است. به عنوان مثال، تلسکوپ جیمز وب قادر به تشخیص گازهای زیستی در سیارات نزدیک نیست و حتی رصدخانه Habitable Worlds که در آینده راه‌اندازی خواهد شد، فقط می‌تواند تعداد محدودی از سیارات را بررسی کند. با این حال، اگر بتوانیم از گازهایی مانند گوگرد دی‌اکسید برای غربال کردن سیارات غیرقابل سکونت استفاده کنیم، کار ما بسیار آسان‌تر خواهد شد. در سیاراتی مانند زمین، باران گوگرد دی‌اکسید را جذب کرده و آن را به خاک یا اقیانوس منتقل می‌کند، اما در سیارات خشک و داغ مانند زهره (ونوس)، این گاز در جو باقی می‌ماند و نشانه‌ای از محیطی نامناسب برای زندگی است.
چگونه گوگرد دی‌اکسید می‌تواند به جستجوی حیات کمک کند؟
اگرچه زهره دارای جو متراکم و داغی است که مانع از دیده شدن گوگرد دی‌اکسید در جو فوقانی آن می‌شود، اما در اطراف ستاره‌هایی مانند کوتوله‌های سرخ این گاز می‌تواند اطلاعات مهمی ارائه دهد. این ستاره‌ها کمترین میزان پرتو فرابنفش را منتشر می‌کنند، بنابراین اگر یک سیاره خشک و غیرقابل سکونت در اطراف آن‌ها تشکیل شود، گوگرد دی‌اکسید در جو فوقانی باقی می‌ماند و می‌تواند از طریق طیف‌سنجی شناسایی شود. این کشف برای اخترشناسان اهمیت زیادی دارد، زیرا بسیاری از ستاره‌های نزدیک به ما مانند پروکسیما قنطورس و سامانه تراپیست-۱ (TRAPPIST-1) از نوع کوتوله‌های سرخ هستند و میزبان سیاراتی در منطقه قابل سکونت‌اند.
آیا گوگرد دی‌اکسید می‌تواند ما را به حیات بیگانه نزدیک‌تر کند؟
این روش جدید نمی‌تواند به ما بگوید که کدام سیارات میزبان حیات هستند، اما می‌تواند به ما بگوید کدام سیارات به احتمال زیاد فاقد حیات‌اند. اگر در جو یک سیاره سنگی در اطراف یک کوتوله سرخ مقدار زیادی گوگرد دی‌اکسید شناسایی شود، احتمالاً آن سیاره شبیه زهره است: داغ، خشک و با جوی سنگین که شرایط برای زندگی در آن تقریباً غیرممکن است. اما اگر این گاز را مشاهده نکنیم، ممکن است آن سیاره شرایطی مشابه زمین داشته باشد و ارزش بررسی بیشتری برای ردیابی بخار آب و نشانه‌های حیات را داشته باشد.
جستجوی حیات در جهان فراتر از زمین، به تحقیقات دقیق و پشتکار زیادی نیاز دارد. بنابراین، هر سرنخی که بتواند لیست سیارات قابل بررسی را محدود کند، یک گام مهم به جلو محسوب می‌شود. گوگرد دی‌اکسید شاید بوی ناخوشایندی داشته باشد، اما برای دانشمندان سرنخی ارزشمند در کشف حیات بیگانه است.
منبع: space
